2023-03-20 Maagaandoeningen

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 2

Maagaandoeningen

Programma & Lesdoelen

- Terugblik vorige les & vragen

- Uitleg anatomie maag

- Uitleg maagaandoening

Lesdoelen:

- Je kent de anatomie van de maag

- Je weet welke aandoeningen maagklachten kunnen veroorzaken

- Je kent de verschillende leefstijladviezen bij maagklachten

- Je kent de verschillende gnm die ingezet kunnen worden bij maagklachten

 

Afgelopen weken hebben we naar CVRM gekeken, afgelopen week hebben we voornamelijk naar cholesterol gekeken. 

KD = Kwalificatiedossier

Kerntaak 1 Voert geïndividualiseerde farmaceutische patiëntenzorg uit

W1 - Neemt de zorgvraag aan

W2 - Voert medicatiebewaking uit

W3 - Verzorgt uitgifte van medicijnen

W4 - Geeft instructie over medicatiegebruik

W5 - Verwerkt patiëntgerelateerde informatie en administratie

Kerntaak 2 Verleent niet-receptgestuurde zorg aan de patiënt

W1 - Adviseert over gezondheid en preventie

W2 - Geeft zelfzorgadvies

Kerntaak 3 Biedt productzorg

W1 - Stelt voorgeschreven geneesmiddelen beschikbaar

W2 - Stelt op maat gemaakte geneesmiddelen beschikbaar

W3 - Zorgt voor logistiek en beheer

Kerntaak 4 Werken aan kwaliteit en deskundigheid

W1 - Werkt aan de eigen deskundigheid

W2 - Werkt aan bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

W3 - Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af

Rondvraag

Vragen ?

Waarom is het van belang om te weten wat je cholesterol waarde is?

Tot welke farmaceutische groep behoort het gnm triamtereen ?

1. ACE-remmers
2. Bètablokkers
3. Diuretica
4. Kaliumsparende diuretica

De meeste diuretica veroorzaken tegelijkertijd een verlies van kalium. Een te laag kaliumgehalte kan leiden tot ernstige hartritmestoornissen (aritmie). 

De kaliumsparende middelen zijn zwakke diuretica

Tot welke farmaceutische groep behoort het gnm losartan ?

1. ACE-remmers
2. Angiotensine-II-antagonisten
3. Lisdiuretica
4. Calciumantagonisten

Tot de lisdiuretica behoren bumetanide en furosemide, dit zijn de snel, kort en krachtig werkende diuretica. Ingezet bij hypertensie bij gestoorde nierfunctie.

Calciumantagonisten ingezet bij angina pectoris, vaatdilatatie, veelal in combinatie met andere antihypertensiva.

Tot welke farmaceutische groep behoort het gnm nifedipine ?

1. ACE-remmers
2. Angiotensine-II-antagonisten
3. Lisdiuretica
4. Calciumantagonisten

Tot de lisdiuretica behoren bumetanide en furosemide, dit zijn de snel, kort en krachtig werkende diuretica. Ingezet bij hypertensie bij gestoorde nierfunctie.

Calciumantagonisten ingezet bij angina pectoris, vaatdilatatie, veelal in combinatie met andere antihypertensiva.

Tot welke farmaceutische groep behoort het gnm rosuvastatine?

1. Cholesterol-syntheseremmers
2. Fibraten
3. Harsen
4. PCSK9-remmers

Cholesterolsyntheseremmers: remmen de aanmaak van cholesterol in het lichaam

Fibraten: stimuleren de lever, waardoor de afbraak van vetzuren(=triglyceriden) wordt bevordt.

Harsen: indirecte werking. Galzuren worden in de lever gevormd mbv cholesterol. Harsen binden de galzuren.

PCSK9-remmers: Alirocumab en evolocumab binden en blokkeren PCSK9 en voorkomen daarmee de afbraak van LDL-receptoren. Hierdoor neemt de lever meer LDL uit de bloedsomloop op, waardoor het LDL-cholesterol-gehalte daalt.  

Wat kan een reden zijn dat de huisarts een ander cholesterolsyntheseremmer voorschrijft ?

Statines met een korte werkingsduur zijn: fluvastatine, pravastatine en simvastatine. Voor de beste werking

moeten deze statines in de avond worden ingenomen.

Statines met een lange werkingsduur zijn: atorvastatine en rosuvastatine. Deze mogen op elk tijdstip van de

dag worden ingenomen.

www.ui-online.nl

Grapefruitsap en medicijnen

Grapefruit(sap) bevat stoffen (furanocoumarines), die de werking van het enzym CYP3A4 kunnen blokkeren. Wanneer dit enzym minder goed werkt, is er kans op cumulatie. 

Dit effect treedt telkens op wanneer er grapefruit(sap) gedronken of gegeten wordt. Het effect is na ongeveer drie dagen weer voorbij.

- Cholesterolverlagers: simvastatine en atorvastatine

- Hartritmemedicijnen: amiodaron en ivabradine

- Slaap- en kalmeringsmiddelen: buspiron, diazepam en midazolam 

- Bloeddrukverlagers: amlodipine, felodipine, nifedipine en diltiazem

- Anti-kanker middelen: sunitinib, lapatinib, nilotinib, pazopanib, axitinib en crizotinib.

- Immunosuppressiva: ciclosporine, tacrolimus, everolimus en sirolimus

- Overige: colchicine, carbamazepine, fenytoïne, quetiapine, clomipramine, methadon en sildenafil.

Wanneer u niet meer dan een of twee dagen per week een glas grapefruitsap drinkt of niet vaker dan een of twee dagen per week een grapefruit eet, met een tussenpoos van drie dagen of langer, is een verhoogde kans op bijwerkingen minimaal. 

Bewegen is goed, meer bewegen is beter

De Nederlandse norm voor gezond bewegen is gewijzigd en heet nu Beweegrichtlijnen 2017. Deze nieuwe

Beweegrichtlijnen, geadviseerd door de Gezondheidsraad, houden in voor volwassenen en ouderen.

■  Doe minstens150 minuten perweek aan matig intensieve inspanning, zoals wandelen en fietsen, verspreid over diverse dagen. Langer, vaker en/of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel.

■ Doe minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten, zoals traplopen, herhaald

opstaan uit zit en krachttraining, voor ouderen gecombineerd met balansoefeningen.

■ Voorkom veel stilzitten (meer dan acht uur per dag).
 

richtlijnen.nhg.org

BMI en buikomvang

■ obesitas      BMI hoger dan of gelijk aan 30 

■ buikomvang       grenswaarde waarbij gewichtsafname moet worden aanbevolen.

   ♂ man ≥ 102 cm 

   ♀ vrouw ≥ 88 cm

Maagklachten

Abosrptie: oraal, rectaal, transdermaal, mucosaal.

Kinetiek: opname, vervoer, afbreken/omzetten, uitscheiding

Oraal: mond→ slokdarm→maag→dunne darm→dikke darm→endeldarm

Koolhydraten= suikers +zetmeel

Pepsinogeen = pro-enzym dat onder invloed van maagzuur omgezet wordt in pepsine. Pepsine=enzym dat eiwitmoleculen splitst (eiwitten=proteïne).

Vertering begint in de mond. Enzymen zorgen voor omzetting→reactie of versnellen de omzetting zonder zelf gebruikt te worden.

Smaken tong: zout, zuur, zoet, bitter (koffie) en umami (Japans voor hartig). Umami verhoogt speekselafscheiding en versterkt de smaken zout,zoet,hartig.

Maagzuur is een beschermingsmechanisme van het lichaam.

De maagklieren scheiden 2-3 liter maagsap af.

Lagen maagwand: -mucosa→epitheellaag bedekt met slijm

-submucosa→bindweefsel met bloedvaten en zenuwcellen

-gladde spiercellen= tunica muscularis

-serosa→bindweefsel dat overgaat in het buikvlies

Motiliteitsstoornissen: opgeblazen gevoel, vaak gepaard met misselijkheid. Vaak veroorzaakt door vertraagde maaglediging door trage peristaltiek, dit leidt tot maagklachten. Veelal ook last van verstopping.

Behandeling van maagaandoeningend. behandeling van oorzaak. 

kennisbank.knmp.nl

- vaker kleinere beetjes eten ipv 3 grote maaltijden.

- tijd nemen om te eten

Mestcel

H1-receptoren leiden tot:

menstruatieproblemen, maagkrampen, spiertrekkingen/spasmen, vernauwing van de bronchiën met ademhalingsproblemen, braken, huiduitslag, jeuk, zwelling en andere allergische reacties waaronder zelfs een anafylactische shock;

H2-receptoren leiden tot:

diarree, brandend maagzuur, reflux, braken en ademhalingsproblemen;

H3-receptoren leiden tot:

hartritmestoornissen, lage bloeddruk, duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, braken, angst, paniek, depressie, slapeloosheid, slaperigheid en heeft invloed op jouw bioritme.

H4-receptoren hebben vermoedelijk invloed op jouw beenmerg.

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/maagklachten

https://kennisbank.knmp.nl/article/medisch_farmaceutische_beslisregels/protocol/107-7.html

www.lareb.nl

Cholinerge receptoren > acetylcholine > parasympaticus

Anticholinerge effecten zijn onder andere concentratieproblemen, sedatie en verwardheid, agitatie, hallucinaties, delier en cognitieve achteruitgang. Het risico daarop wordt groter met het toenemen van de leeftijd, omdat de hoeveelheid acetylcholine afneemt bij het ouder worden.

De QT-tijd is een elektrische maat voor de tijd die de hartkamers gebruiken om samen te trekken en weer te ontspannen. 

Als het QT-interval te lang is, kan dit ernstige, levensbedreigende hartritmestoornissen veroorzaken. Het veroorzaakt hartkloppingen, flauwvallen met bewustzijnsverlies tot zelfs een plots overlijden. Soms lijken de aanvallen op epileptische aanvallen.

Extrapiramidale symptomen (EPS) berusten op de blokkade van dopamine-receptoren en uiten zich o.a. in parkinsonachtige klachten →  spierstijfheid, onvermogen om stil te blijven zitten, tremor en andere ongewenste spiertrekkingen.

Neurologisch braken: oorzaak van braken ontstaat in neurologisch systeem. Kan ook cyclisch braken genoemd worden. Wordt gezien als vorm van migraine. 

 

Anti-emetica zijn stoffen die braken onderdrukken. Tegen misselijkheid en braken worden verschillende anti-emetica toegepast. De dopamine(D2)-antagonisten, neurokinine(NK1)-antagonisten en serotonine(5HT3)-antagonisten zijn in dit hoofdstuk opgenomen.

Verder worden nog andere middelen als anti-emeticum gebruikt, zoals corticosteroïden (met name dexamethason), antihistaminica, parasympathicolytica (scopolamine), benzodiazepineagonisten (lorazepam), cannabinoïden (cannabis en dronabinol) en olanzapine.

Welke vragen ga jij stellen om tot een goed advies te komen ?

Deze week de aandoeningen met betrekking tot de maag. 

Volgende week gaan we verder met de aandoeningen met betrekking tot de darm.

Hoe heb jij deze les ervaren?

0100