1.5 Op de stoel van de rechter

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1,2

Wat hebben we tot nu toe besproken?

De ideale samenleving

Klassieke en sociale grondrechten

De grondwet

Verkiezingen: waar sta ik? (m.b.v. stemwijzer en kieskompas)

Democratische rechtsstaat: Scheiding der machten

Wetgevende macht:

Het parlement (= de Eerste en Tweede Kamer), 

de Provinciale Staten en de gemeente

Via verkiezingen kiezen de burgers mensen die hen vertegenwoordigen in de politiek. Deze volksvertegenwoordigers stemmen samen over nieuwe wetten. De meerderheid beslist. Daarnaast controleren de volksvertegenwoordigers of de uitvoerende macht haar taken goed uitvoert.

Uitvoerende macht:

Regering (= de koning en alle ministers) en het kabinet (= alle ministers en staatssecretarissen)

Commissaris van de Koning (CvK) en Gedeputeerde Staten (GS), 

burgemeester en wethouders (B&W)

Deze mensen zijn verantwoordelijk om alle gemaakte wetten goed uit te voeren en het land, de provincie of de gemeente te leiden. Zij worden hierbij gecontroleerd door de volksvertegenwoordigers.

Rechtsprekende macht:

Onafhankelijke rechters spreken recht op basis van bestaande wetten, internationale verdragen en jurisprudentie.

Symboliek van Vrouwe Justitia: 3 kenmerken

Bij de behandeling van een zaak gaat een rechter na wat andere rechters eerder in eenzelfde soort zaak besloten hebben. Een eerdere rechterlijke uitspraak kan op die manier als voorbeeld dienen. Dat noem je jurisprudentie.

Beschrijving van situatie

Je rijdt op je fiets. Plotseling word je van achteren aangereden door een auto die veel te hard door de bebouwde kom rijdt. Je valt hard op de grond en de auto rijdt gewoon door.

Omstanders zien het ongeval gebeuren, zij noteren het kenteken van de auto en waarschuwen de politie.

De rechtspraak

De bestuurder van de auto wordt via de politie alsnog gevonden. Een tijdje later komt de zaak voor bij de rechter. De rechter oordeelt:

“De verdachte is de zoon van de minister van Justitie. Hij heeft weliswaar te hard gereden en hij is na het ongeluk niet gestopt, maar hij zegt ook dat hij voortaan beter zal opletten. Daarom spreek ik hem op alle punten vrij. Einde rechtszaak.”

Wat vind je van deze uitspraak?

Wat vind je een gepaste straf?

Wat gaan we doen?

Waarde van een democratie

Kenmerken democratische rechtsstaat

kernopdracht PJD: "Op de stoel van de rechter"

kernopdracht 2 PJD: "Op de stoel van de rechter"

Stel je voor: jij mag voor één dag op de stoel van de rechter gaan zitten. Als rechter moet jij je eerlijk, onafhankelijk en rechtvaardig opstellen.

kernopdracht 2 PJD: "Op de stoel van de rechter"

Maak een groepje van 2 - 3 medestudenten. Er zijn 8 strafzaken. Bij iedere zaak hebben jullie steeds vier mogelijkheden waaruit jullie kunnen kiezen:

1. Vrijspraak
   
2. Een boete opleggen (zelf het boetebedrag noemen)
   
3. Een taakstraf (zelf het aantal uren noemen; maximaal 240 uur)
   
4. Een gevangenisstraf (geef ook aan hoe lang deze moet duren)
   

Je mag eventueel een deel van de straf ook voorwaardelijk opleggen.

kernopdracht 2 PJD: "Op de stoel van de rechter"

Verplaats jullie ècht in de rechter: geef in jullie uitwerking dus steeds een duidelijke onderbouwing en goede uitleg WAAROM jullie de gegeven straf  of vrijspraak rechtvaardig vinden. 

Oordeel in zaak 1 en 2

"Zaak 1: de vervelende Eskimo’s"
Wat is volgens jou een passende straf?

vrijspraak

boete

taakstraf

boete en een taakstraf

taakstraf en (voorwaardelijke) gevangenisstraf

gevangenisstraf

"Zaak 2: cybercrime"
Wat is volgens jou een passende straf?

vrijspraak

boete

taakstraf

boete en een taakstraf

taakstraf en (voorwaardelijke) gevangenisstraf

gevangenisstraf

Oordeel in zaak 3 en 4

"Zaak 3: de mislukte overval"
Wat is volgens jou een passende straf?

vrijspraak

boete

taakstraf

boete en een taakstraf

taakstraf en (voorwaardelijke) gevangenisstraf

gevangenisstraf

"Zaak 4: de slechte scheidsrechter"
Wat is volgens jou een passende straf?

vrijspraak

boete

taakstraf

boete en een taakstraf

taakstraf en (voorwaardelijke) gevangenisstraf

gevangenisstraf

strafzaak: dood grensrechter Richard Nieuwenhuizen

• 2 december 2012: grensrechter bij SC Buitenboys B3 - SV Nieuw Sloten B1
• Na de wedstrijd aangevallen door meerdere spelers en één vader van SV Nieuw Sloten aangevallen. 
• Meerdere malen geschopt, geslagen en geschopt (o.a. tegen hoofd en hals). Als gevolg hiervan één dag later overleden.
• Daders veroordeeld voor "doodslag":

Voetbalvader (51jr) 6 jaar celstraf. Vijf spelers (15-16jr) kregen de toenmalige maximumstraf van 2 jaar jeugddetentie, waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Een zesde speler (zoon van de voetbalvader) kreeg één jaar jeugddetentie waarvan twee maanden voorwaardelijk opgelegd.

Oordeel in zaak 5 t/m 8

Zaak 5: de verlamde inbreker

Zaak 6: rijden onder invloed (bestaat uit twee delen)

Zaak 7: harde muziek

Zaak 8: de vergissing

"Zaak 5: de verlamde inbreker"
Wat is volgens jou een passende straf?

vrijspraak

boete

taakstraf

boete en een taakstraf

taakstraf en (voorwaardelijke) gevangenisstraf

gevangenisstraf

"Zaak 6: rijden onder invloed"
Wat is volgens jou een passende straf?

vrijspraak

boete

taakstraf

boete en een taakstraf

taakstraf en (voorwaardelijke) gevangenisstraf

gevangenisstraf

"Zaak 7: harde muziek"
Wat is volgens jou een passende straf?

vrijspraak

boete

taakstraf

boete en een taakstraf

taakstraf en (voorwaardelijke) gevangenisstraf

gevangenisstraf

"Zaak 8: de vergissing"
Wat is volgens jou een passende straf?

vrijspraak

boete

taakstraf

boete en een taakstraf

taakstraf en (voorwaardelijke) gevangenisstraf

gevangenisstraf

Wat vond je van de les?

😒🙁😐🙂😃

Wat onthoud je van deze les?