Hoe zet jij jezelf 'aan'?

• Mentorles
• Studievaardigheden
• +1
• Middelbare school
• MBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6
• Studiejaar 1-4

Ga naar www.lessonup.app en log in!

Wat heb je voor deze les nodig? 

1. Blaadje

2. Pen

3. Aandacht

Module inzicht: Je kunt invloed uitoefenen op je eigen gedrag.

Les inzicht: Je wilskracht kan op raken. Daarom is het handig om dingen voor elkaar te krijgen zonder dat deze veel wilskracht kosten. Iets wat weinig wilskracht kost is een gewoonte. Van onze gewoontes kunnen we leren hoe we dingen met minder wilskracht kunnen doen. 

Leerdoelen

In deze les leer je...

• Dat je niet onbeperkt wilskracht hebt

• Welke trucjes je kunt gebruiken om meer wilskracht nodig te hebben

Wat is wilskracht

Is een vorm van doorzettingsvermogen en disipline.

Persoonlijke vraag

Op de volgende dia word je een vraag gesteld.

Je mag maar één antwoord kiezen.

Lees eerst alle antwoorden en maak daarna pas je keuze. 

Je kunt niet meer wijzigen!

Wat vind jij vaak lastig om
te doen?

Op tijd komen

Aan mijn planning houden

Mijn telefoon wegleggen

Vroeg opstaan

Sporten

Mijn kamer opgeruimd houden

Op tijd beginnen met leren

• Wijs de leerlingen erop dat er maar één antwoord kan worden gegeven, dus dat ze het antwoord aanklikken dat ze het lastigst vinden.

Hoe denk je dat dit komt?

• Laat de leerlingen hun antwoorden, die ze of in het boek of op het werkblad hebben opgeschreven, met elkaar te delen. 

Extra informatie

Tijdens het ervaren krijgen leerlingen wetenschappelijke theorie en slimme leertips uitgelegd waar ze vervolgens mee aan de slag gaan. Het doel is dat ze ontdekken hoe de aangeboden kennis, technieken en/of strategieën voor hen werken. Hierin is het belangrijk dat de leerlingen zelf gaan ervaren. Alleen dan kunnen ze zelf kiezen of ze iets willen en wat ze willen met de opgedane ervaring. Voor meer informatie over het ervaren kan je kijken op pagina 12 en 13 van het slim jezelf zijn boek of lezen over het ervaren in de quickstart guide.

Waarvan wil je dat het minder wilskracht kost
(kies 1 ding)

Op tijd komen

Aan mijn planning houden

Mijn telefoon wegleggen

Vroeg opstaan

Sporten

Mijn kamer opgeruimd houden

Op tijd beginnen met leren

Huiswerk maken

Concentreren / opletten in de lessen

• Wijs de leerlingen erop dat er maar één antwoord kan worden gegeven, dus dat ze het antwoord aanklikken dat ze het lastigst vinden.

Tip 1: herinner jezelf

Je omgeving heeft veel invloed op je
gedrag. Je kan jezelf een duwtje
in de goede richting geven door
jezelf slim te herinneren aan een taak.

Slim je gedrag veranderen

In het volgende filmpje zie je een
voorbeeld van nudgen

• Klik de slide verder naar het volgende filmpje.

• Speel het filmpje af.

Nudgen

Nudgen is een duwtje in de goede 

richting geven. Het kan alles 

zijn, waardoor mensen ander 

gedrag laten zien dan ze 

normaal zouden doen. 

Wat kan jij gebruiken als nudge of
herinnering?

• Laat de leerlingen hun antwoorden, die ze of in het boek of op het werkblad hebben opgeschreven, met elkaar te delen. 

Tip 2: Maak het leuk

Als iets leuk is, kost het minder
wilskracht om te doen. 
Zelfs dingen waar je geen zin in hebt
kun je vaak leuker maken. 

• Lees de slide voor.

Extra informatie

Denk terug aan het voorbeeld van tandenpoetsen. Het zien van je tandenborstel herinnert je eraan dat het poetsen van je tanden zorgt voor een lekkere frisse adem. Die gedachte maakt het makkelijker om het ook echt te gaan doen. Wanneer je iets moet doen waarbij de actie langer duurt, minder leuk is of de beloning nog niet zo duidelijk en direct is helpt het om wat je wilt of moet doen zo leuk mogelijk te maken voor jezelf.

Bijvoorbeeld: Wanneer je je huiswerk gaat maken met lekkere snacks erbij en leuke muziek is dat vooruitzicht al een stuk fijner en vergroot je de kans dat je het ook echt gaat doen.

Wat kun jij doen om wat je
moet doen leuker te maken?

Extra informatie

Enkele voorbeelden: 

• lekker eten tijdens het huiswerk maken.
• samen huiswerk maken met vrienden
• maak er een wedstrijdje van: wie het eerst het boek uit heeft!

Tip 3: maak het makkelijk

Om echt aan de slag te gaan met dat 

wat je wilt of moet doen is het 

belangrijk dat het makkelijk is 

om te beginnen. 

• Lees de slide voor.

Extra informatie

Bij deze stap gaat het om het voor jezelf zo makkelijk mogelijk te maken om aan de slag te gaan. Mensen zijn van nature namelijk geneigd om te kiezen voor de makkelijkste optie. 

Hoe minder stappen je hoeft te zetten, 

hoe makkelijker je kan beginnen  

• Lees de slide voor.

Extra informatie: 

Uit onderzoek is gebleken dat mensen eerder geneigd zijn om de weg van de minste moeite te nemen, indien de beloning vergelijkbaar is. Dit fenomeen wordt ook wel de "Law of least effort" genoemd. Het is dus niet gek dat wanneer je thuis bent gekomen en op de bank ploft je eerder geneigd bent om nog even een serie te kijken dan op te staan en al je schoolwerk erbij te pakken. Het helpt daarom om het gewenste gedrag zo laagdrempelig mogelijk te maken. 

Zorg bijvoorbeeld dat alles al klaarligt

wanneer je wilt gaan leren

      

      

     Je hoeft dan alleen nog te gaan zitten!     

Schrijf 2 dingen op die je kan doen zodat je
makkelijker aan de slag kunt gaan

• Leg uit dat het dus gaat om 3 dingen die je kunt doen om het makkelijker te maken om je gewoonte uit te voeren.

Extra informatie

Belangrijk hierbij is dat de leerlingen dingen opschrijven die de drempel zo laag mogelijk maken. Het zorgt er dus voor dat ze nog minder stappen hoeven te zetten om hun gewoonte uit te voeren.

Enkele voorbeelden:

• Je sportkleding helemaal klaar leggen, zodat je het alleen nog hoeft aan te trekken om te gaan sporten.
• Je leesboek op je hoofdkussen leggen, zodat je het al in je handen hebt om naar bed te kunnen gaan en nog een stukje kan lezen. 
• Een stofzuiger klaarzetten in je kamer, zodat je hem alleen nog maar aan hoeft te zetten om te gaan schoonmaken.
• Je schoolboeken al helemaal op de juiste pagina open leggen op je bureau met pen en papier erbij.

Schrijf 2 dingen op die je kunt doen
om ongewenst gedrag lastiger te maken

• Leg uit dat het dus gaat om 3 dingen die je kunt doen om het lastiger te maken om slechte gewoontes uit te voeren. 

Extra informatie

Belangrijk hierbij is dat de leerlingen dingen opschrijven die de drempel juist verhogen. Het zorgt ervoor dat het lastiger wordt om slechte gewoontes uit te voeren. 

Enkele voorbeelden:

• Een social media app van je telefoon verwijderen zodat het meer moeite kost om een dat medium te gebruiken. 
• De batterijen uit de afstandsbediening van de TV halen zodat het meer moeite kost om de TV aan te zetten. 
• Je telefoon in ergens opbergen in een andere kamer, zodat het meer moeite kost om op je telefoon te kijken. 

Het werkt ook andersom! 

Zorg dat de dingen die je afleiden 

lastiger worden om te doen. Zet je 

telefoon bijvoorbeeld uit als je 

gaat leren. 

Extra informatie

Wanneer gedrag wat we normaal gesproken makkelijk vinden om uit te voeren lastiger wordt, zijn we minder snel geneigd om dat te gaan doen. Voor de dingen die we snel geneigd zijn om te doen maar liever niet willen doen, helpt het dus om juist stappen toe te voegen. Wanneer je bijvoorbeeld minder TV wilt kijken kan het helpen om de batterijen uit de afstandsbediening te halen, zo kost het opeens een stuk meer moeite om TV te kijken. 

De 2-minuten challenge

Begin met een kleine stap:  ga twee 

minuten aan de slag met dat wat je 

wilt of moet doen!

• Leg de informatie die hieronder staat aan de leerlingen uit.

Extra informatie

Hele uitdagende doelen passen vaak niet bij het kiezen van de makkelijkste weg: wanneer je besluit dat je in de middag een verslag wilt schrijven is dat best een opgave. Soms is de opgave zo groot, dat je het uitstelt om er aan te beginnen. In dit geval helpt het om de doelen een stuk kleiner te maken. Dit is wat je bij de 2-minuten challenge ook doet: in plaats van dat je in één keer een heel verslag gaat schrijven, zeg je tegen jezelf: ik ga minimaal twee minuten aan de slag en daarna mag ik er zelf voor kiezen om te stoppen of om door te gaan. Zo ga je makkelijker aan de slag!

Tip 4: beloon jezelf

Een beloning maakt het uitvoeren van 

je gewoonte leuker en stimuleert je 

om het nog een keer te gaan doen.

Extra informatie

Wanneer je een beloning krijgt komt er een stofje vrij in je hersenen genaamd 'dopamine'. Dopamine zorgt ervoor dat we ons gelukkig en beloond voelen. Het komt vrij wanneer je bijvoorbeeld iets lekkers eet of iets leuks doet met je vrienden. 

Als je jezelf direct beloont nadat je iets hebt gedaan wat je wilde doen, zorgt dit ervoor dat je dit geluksgevoel de volgende keer weer wilt ervaren en datgene wat je wilde doen ook blijft doen.

Wat zou voor jou een
goede beloning zijn?

• Brainstorm met de klas over beloningen.
• Laat de leerlingen zoveel mogelijk beloningen voor zichzelf bedenken en delen.

Extra informatie

Er zijn twee dingen belangrijk bij het bedenken van een goede beloning. Ten eerste is het belangrijk dat de beloning op korte termijn gegeven kan worden na het gedrag. Als tweede is het belangrijk dat de beloning speciaal voelt en niet iets is wat de leerling toch al zou doen/krijgen.

Alle tips:

1. Herinner jezelf
2. Maak het leuk
3. Maak het makkelijk
4. Beloon jezelf 

Extra informatie

Mijn experiment is de laatste stap van het proces. Bij de check is de huidige aanpak duidelijk geworden. Bij het ervaren zijn ze aan de slag gegaan met een andere manier van leren. Nu is het tijd voor de leerlingen om te bedenken wat ze hiervan mee willen nemen om uit te proberen, verder mee te oefenen of een nieuwe, waardevolle gewoonte van te maken. Het helpt om dit plannetje zo concreet mogelijk te maken. Dat zorgt ervoor dat het makkelijker wordt om het experiment ook daadwerkelijk uit te voeren. De invulpagina in het slim jezelf zijn boek aan het eind van elke module (bijv pagina 160 voor de module motivatie) geeft hiervoor handvatten. Op pagina 16 van het slim jezelf zijn boek staat een voorbeeld van een experiment. Ook kan je lezen over mijn experiment in de quickstart guide.

Wat vond je interessant aan deze
les? (plannen en wilskracht)

• Laat de leerlingen hun antwoorden, die ze of in het boek of op het werkblad hebben opgeschreven, met elkaar te delen. 

Wat wordt jouw experiment?

• Benoem dat het belangrijk is om het zo concreet mogelijk te maken. 
• Vraag een aantal leerlingen of ze hun experiment willen toelichten. 
• Wanneer een experiment nog niet zo concreet is kan je er op doorvragen. ("Wat ga je doen?", "Wanneer ga je het doen?", "Wat is de eerste stap?")