Fokkerij - les 4

• Melkveehouderij
• MBO
• Studiejaar 2

Fokkerij - les 4

Fokkerijstrategie

Hoe ga je er voor zorgen dat je je fokdoel behaald?

Gesekkst Sperma

Melkras --> Vrouwelijke nakomeling

Vleesras --> Mannelijke nakomeling

90% nauwkeurig

Genotypische vooruitgang = groot!

Vleeskalveren brengen meer in! --> Compenseren kosten gesekst sperma

Gesekst sperma

Kruisen

Het paren van ouderdieren van twee verschillende rassen! 

Wordt toegepast als je in 1 generatie grote veranderingen wilt aanbrengen in je veestapel. 

Als het ras waarmee je kruist een hoger genetisch niveau hebt --> dan ook nog snelle genetische vooruitgang. 

Nadeel: je krijgt veel variatie in je koppel --> minder uniformiteit

Heterosiseffect

Door te kruisen kunnen nakomelingen voor bepaalde eigenschappen beter zijn dan het gemiddelde van de ouderdieren

Dit geldt vooral voor: vitaliteit, gezondheid en vruchtbaarheid. 

Soorten kruisingen

Verdringingskruising

Rotatiekruising

Veredelingskruising

Meer info vind je door hier op te klikken

Verdringingskruising

Bij iedere vervolgkruising gebruik je een stier van het ras van het vaderdier --> je verdringt het oorspronkelijke ras in drie generaties

Nadeel: je raakt de goede eigenschappen van het oorspronkelijke ras kwijt. Heterosiseffect neemt iedere generatie verder af 

Verdringingskruising

Rotatiekruising

Je wisselt elke kruising de stieren van minimaal twee rassen af. 

Deze rassen sluiten het beste aan op je bedrijfsvoering en wensen. De kuiskalveren zijn bedoelt als vervanging van de melkveestapel. 

Drieweg-kruising kan ook --> Holstein x Brown Swiss --> Die dochter x Montbeliardestier --> die dochter x Holstein --> die dochter x Brown Swiss

Rotatiekruising

Tweeweg rotatiekruising

Veredelingskruising

De F1 (eerste nakomelingen) van een kruising van twee rassen kruis je weer terug met het oorspronkelijke ras 

Voordeel:

- Specifieke eigenschappen van een ras inkruisen

- Minder kan op inteelt

Let op: de gewenste eigenschappen van het moederras wil je behouden en de ongewenste eigenschappen van de vader wil je uitselecteren

Veredelingskruising

kruisingen

Blijft kansberekening!!

Wil niet zeggen dat het altijd werkt zoals je bedacht hebt!

Kan ook zijn dat er een goede eigenschap overerft, maar ook een hele slechte er bij komt!

Fokdoel: Lage kosten

Door: 

- Verlengen levensduur --> lagere opfokkosten per kg geproduceerde melk 

- Meer kg eiwit per ligplaats --> verhogen gehaltes

INET en NVI gebruiken!

Inteelt

Wanneer twee verwante dieren een nakomeling krijgen --> lijken genetisch op elkaar

Meer kans op homozygoot --> omdat beide ouders die ook hebben --> krijg je minder variatie

Meer informatie vind je door hier te klikken

Gevolgen van inteelt

Inteeltdepressie --> dieren presteren minder goed door inteelt dan op basis van de genetische aanleg wordt verwacht --> tegenovergestelde van heterosis --> Kan leiden tot verminderde gezondheid, minder melkproductie, korte levensduur

Erfelijke gebreken 

Afname in genetische diversiteit binnen de populatie

Inteeltcoëfficiëntie

= De kans dat een dier identieke allelen van genen draagt omdat de ouders aan elkaar verwant zijn --> Dus bv. PP of pp

Inteelttoename mag maximaal 1% per jaar zijn --> Europees vastgelegd!

Met behulp van paringsprogramma's blijft de inteeltcoëfficiëntie vaak beperkt tot 6,2%

Erfelijke afwijkingen

Zijn vaak recessieve erfelijke eigenschappen!

--> Anders had je wel gezien dat het moeder dier dit had...! 

Drager x drager --> 25% kans op nakomeling waarbij het erfelijke gebrek in het FENOTYPE tot uiting komt. 

Steeds meer genomics --> meer afwijkingen worden gevonden!

Registratiekaart

Erfelijke factoren (gebreken) worden met een afkorting aangegeven op de registratiekaart  --> nu nog met:

+ = drager

- = geen drager

Dit wordt: 

C = Carrier = drager

F = Free = vrij, geen drager

Voorbeelden

CDH: Bepaalde kalverdiarree --> kalveren hebben een gendefect waardoor ze geen vet kunnen opnemen uit de melk --> sterfte

Komt bij Canadese fokstier Maughlin Storm vandaan

Voorbeelden

Mulefoot                                              Bulldogkalf

                                          CVM                                           

Afkortingen

Triple A

Score systeem --> Slechte eigenschappen van de koe compenseren met goede eigenschappen van de stier

1. Dairy --> veel melk, snel laten schieten, efficient
2. Tall --> relatief snelle groei, makkelijk melken
3. Open --> Ruimte in het bekken, probleemloos kalven
4. Strong --> Veel ontwikkeling op volwassen leeftijd
5. Smooth -- vloeiende overgangen lichaamsdelen en goede voeropname
6. Style --> gesloten kauwen, draaiers centraal

A2A2 melk

Beta-Casëine eiwit --> koeien hebben: 

A1A1, A1A2 (heeft beide vormen), A2A2 --> geen dominantie!

De homozygote A2A2 is voor de meeste mensen wat makkelijker te verteren dan de andere twee vormen!

Klik hier voor extra informatie

A2A2 melk

Beta-Casëine eiwit --> koeien hebben: 

A1A1, A1A2 (heeft beide vormen), A2A2 --> geen dominantie!

(Caseïne geeft melk zijn witte kleur en is een hoogwaardig voedingseiwit dat alle negen essentiële aminozuren bevat)

De homozygote A2A2 is voor de meeste mensen wat makkelijker te verteren dan de andere twee vormen!

Klik hier voor extra informatie

A2A2 melk

Bepaalde rassen hebben dit meer --> bv Jerseys

Maar HF ook al 41% van de ZB-koeien die dit heeft en 37% van de RB!

Genomics om te bepalen 

of jouw koeien A2A2 zijn

Het plaatje hiernaast is een voorbeeld van:

1. rotatiekruising
2. veredelingskruising
3. verdringingskruising

Welke uitspraak past bij de term inteelt?

1. Twee niet- verwante dieren krijgen nakomelingen
2. Twee verwante dieren krijgen nakomelingen
3. Je kruist een nieuw ras in

Wat is het heterosiseffect?

1. De nakomeling is beter dan zijn beide ouders
2. je krijgt steeds minder genetische variatie
3. je kruist steeds terug met het oorspronkelijke ras

Noem 2 voordelen van gesekst sperma