Les 2, deel 2/3: Gezond eten en eetstoornissen

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 6

Les 2: Gezond eten en eetstoornissen

DEEL 2

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

      weet je meer over het nieuws;   

      ken je de verschillen en overeenkomsten tussen drie

      eetstoornissen;

      kun je de tekst samenvatten met behulp van een tabel;

      kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Aan het eind van deze les

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

     Kies nu zelf een nieuwsartikel van een van deze websites en lees het goed.

Klik op de oranje tekst
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

det tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat was de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

Is ‘gezond eten’

de eetstoornis van deze tijd?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tekst

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen..

bron

Bron tekst: GGZ Nieuws (1/4/2015)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’. In de volgende dia's gaan we de alinea's een voor een langs.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Wat denk je in de tekst te gaan lezen over gezond eten als eetstoornis?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de titel en de inleiding

in de ban van

Betekenis: ergens heel erg van onder de indruk zijn

Klik hier voor de betekenis van deze woorden

de stoornis

Betekenis: de afwijking in je lichaam of geest waardoor die niet meer zo goed werken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Is ‘gezond eten’ de eetstoornis van deze tijd?

De wereld is in de ban van gezond eten. Maar wat als gezond niet zo gezond meer is? Mensen die te veel focussen op hun gezondheid lopen een groot risico om die juist in gevaar te brengen. Zozeer zelfs dat het kan leiden tot een eetstoornis.

Wat zou er bedoeld worden met de zin:
‘Maar wat als gezond niet meer zo gezond is?’

het nieuws

de tekst

terugblikken

Met deze zin wordt bedoeld dat je soms zó ver kunt gaan met 'gezond' eten/leven en dat het niet meer gezond voor je is en je er zelfs ziek door kunt worden.

de eerste alinea

Orthorexia nervosa: wat is het?

Bij mensen die lijden aan orthorexia nervosa staat extreem gezond eten centraal. Producten waarvan de patiënt verwacht dat ze zijn gezondheid mogelijk kunnen schaden, worden systematisch uit het voedingspatroon verwijderd. “Meestal begint het erg onschuldig”, zegt Bratman, zelf een ex-orthorexialijder. “Er worden zogenaamd slechte voedingsstoffen als suikers en vetten gemijd.” Daar is op zich niks mis mee, maar daar blijft het meestal niet bij. Langzaam maar zeker worden ook producten als granen, koolhydraten, vis, zuivel en vlees van het menu geschrapt. Tot alleen groenten, fruit en zogenaamde ‘superfoods’ nog overblijven.  

systematisch

Betekenis: volgens een bepaald systeem

extreem

Betekenis: veel meer dan gewoon

het voedingspatroon

Betekenis: de eetgewoontes die iemand heeft

het nieuws

de tekst

terugblikken

Klik hier en luister mee!

Mijden?

In les 1 heb je de betekenis van het woord 'mijden' geleerd. Pak die tekst er nog maar eens bij!

Wat is orthorexia nervosa?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. de eetstoornis waarbij de extreme angst om over te geven centraal staat in je hoofd
2. de eetstoornis waarbij extreem gezond eten centraal staat in je hoofd
3. de stoornis waarbij extreem veel sporten centraal staat in je hoofd
4. de eetstoornis waarbij extreem ongezond eten centraal staat in je hoofd

Waarom is orthorexia nervosa slecht?
Leg het in je eigen woorden uit.

introductie

de leestafel

de tekst

Othorexia nervosa is slecht omdat het een extreme vorm van 'gezond eten' is. Je slaat dus eigenlijk door en eet op een gegeven moment ook geen dingen meer die wel gezond voor je kunnen zijn (zoals granen, koolhydraten, vis, zuivel en vlees), omdat je denkt dat dat niet zo is.

Wanneer is iets volgens jou 'extreem gezond'?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Tip!

Denk ook even terug aan de tekst uit de vorige les!

de tweede alinea

mentaal

Betekenis: wat met het denken of voelen te maken heeft

de obsessie

Betekenis: wanneer je heel lang en heel vaak één bepaalde gedachte hebt

depressief

Betekenis: wanneer je je heel somber voelt en je nergens zin in hebt

Een gezonde geest

Op lichamelijk vlak kan orthorexia ernstig ondergewicht veroorzaken, samen met onder andere duizeligheid, ernstige vermoeidheid, maagklachten en zelfs hartritmestoornissen. Maar ook mentaal kunnen de gevolgen van orthorexia nervosa groot zijn. “Mensen die lijden aan orthorexia zijn 24/7 bezig met gezond eten”, zegt Bratman. “Dit kan mentaal enorm vermoeiend worden. “Het enige waar ik aan kon denken was eten. Maar zelfs toen ik besefte dat mijn voortdurende zoektocht naar rauwe groenten en nieuwe wilde planten, een obsessie geworden was, was het enorm moeilijk mij hiervan te bevrijden” getuigt hij zelf.
Maar ook sociaal kan orthorexia ook grote gevolgen hebben. Omdat health food niet overal te verkrijgen is, gaan mensen die aan de stoornis lijden, zich afschermen van de buitenwereld. “Sociale contacten worden vermeden en afspraken worden steeds vaker afgezegd. Daar kan je depressief van worden” aldus Bratman. En dat terwijl deze mensen zich wel zo goed mogelijk aan hun omgeving proberen aan te passen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Welke woorden horen bij elkaar volgens deze alinea?
Sleep de beschrijving naar het juiste vak toe.

het nieuws

de tekst

terugblikken

sociaal

lichamelijk

mentaal

ernstig ondergewicht, duizeligheid etc.

steeds aan
eten denken, vermoeiend

afschermen van de buitenwereld, depressief

de laatste alinea

Discipline of stoornis?

Op die manier kan de extreme aandacht voor gezond eten dus uitgroeien tot een stoornis. Het verschil met meer bekende eetstoornissen als anorexia (het eten van zo weinig mogelijk voedsel) en boulimia (zoveel mogelijk van het gegeten voedsel weer uitbraken) is, dat het orthorexia-lijders niet zozeer gaat om gewichtsverlies. ‘Het gaat hen niet om de kwantiteit van het voedsel, maar wel om de kwaliteit” zegt Bratman. De gezonde voedingsgewoonten worden door de patiënt aangegrepen om een zekere controle op het lichaam uit te oefenen. Orthorecten vinden zichzelf  vaak veel beter dan ‘ongezonde eters’. Anders dan mensen met anorexia of boulimia, schamen ze zich niet voor hun eetgewoontes, ze zijn er heel trots op, omdat ze blijk geven van discipline en gezondheid.

de discipline

Betekenis: de eigenschap dat je doet wat je moet doen, ook als je er geen zin in hebt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat zijn volgens deze alinea de verschillen en de overeenkomsten
tussen anorexia/boulimia en orthorexia?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Tip!

Volgens de tekst zijn er twee grote verschillen. Lees voor de overeenkomsten tussen de regels door. Het antwoord staat er niet letterlijk.

Volgens deze alinea zijn de verschillen tussen anorexia/boulimia en orthorexia:

• bij orthorexia gaat het niet alleen om hoeveel je eet, maar vooral ook om wat je eet;
• mensen met orthorexia schamen zich niet voor hun eetstoornis, ze zijn juist trots dat ze zo 'gezond' eten! Mensen met anorexia/boulimia schamen zich vaak wel (en proberen hun eetstoornis te verbergen).
  

De overeenkomsten zijn:

• het zijn beide/alle drie eetstoornissen;
• het gaat bij alle drie ook om hoeveel je eet.

Welke bewering klopt NIET?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. bij orthorexia gaat het niet om hoeveel je eet (kwantiteit), maar om hoe goed/gezond (kwaliteit) je eet
2. mensen met orthorexia zijn trots op hun 'gezonde' eetgewoontes
3. er is geen verschil tussen orthorexia en anorexia of boulimia
4. een orthorect is iemand die aan orthorexia lijdt

Terugkijkend: welke onderwerpen uit het introductiefilmpje in deel 1 van deze les 

heb je terug gezien in deze tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

De titel van dit artikel was: Is ‘gezond eten’ de eetstoornis van deze tijd?

Klopt dit volgens jou?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarom denk je dat? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

     Je hebt na het scannen van de tekst verteld wat je dacht te gaan lezen over het onderwerp. Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

          In de hele tekst worden drie eetstoornissen genoemd: orthorexia, anorexia en boulimia. Maak een tabel

met de verschillen en overeenkomsten tussen deze drie. Upload een foto van jouw tabel hier.

het nieuws

de tekst

terugblikken

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.

Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Ja, dit doel heb ik behaald

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ik weet wat de invloed is van eetstoornissen op het dagelijks leven.

Ik ken de overeenkomsten en verschillen tussen de drie eetstoornissen uit de tekst.

Ik weet wat orthorexia nervosa is.

Ik kan de tekst samenvatten met behulp van een tabel.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Ik weet meer over het nieuws.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken