5.2 Chromosomen en genen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Huiswerk nakijken 

blz: 83, 84, 85, 86, en 88

5.2 Chromosomen en genen

Terugblik

Wat is het genotype?

1. Alle eigenschappen van een organisme
2. Alle informatie over erfelijke eigenschappen

Hoe heten de cellen van ons lijf?

1. geslachtscellen
2. lichaamscellen
3. cellen

Bevatten alle lichaamscellen een celkern?

1. Ja
2. Nee

Waar ligt de erfelijke informatie?

1. In elke cel van ons lichaam
2. In sommige cellen
3. Alleen in de cellen die het nodig hebben

Chromosomen

- Een mens heeft 46 chromosomen 

Deze liggen in elke cellen

- Chromosomen liggen in paren

- Dus de mens heeft 23 chromosoom paren in elke celkern

Chromosoomparen

- Zo’n chromosoompaar bevat dezelfde informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap.

- De mens heeft dus 23 chromosoomparen. Dat geldt voor alle lichaamscellen: levercel, huidcel, darmcel, spiercellen.

- In lichaamscellen is het altijd een even aantal chromosomen

Gen

- Ieder mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen.

Al die informatie ligt in de 46 chromosomen.

Een gen is een deel van een chromosoom die informatie bevat voor één erfelijke eigenschap.

Elke chromosoom heeft veel genen. Alle genen samen vormen het genotype.

Chromosomen komen in lichaamscellen in paren voor in de celkern.

Dus in lichaamscellen komen genen (ook) in paren voor.

Genen en chromosomen

- Op deze chromosoom liggen 3 genen

- Je ziet dat de chromosoom in een paar voor komt (twee keer)

Dus ook de genen komen in een paar voor.

- Elke kleur staat voor één erfelijke
eigenschap.

Alle informatie, komt overal voor

- In alle cellen ligt ALLE informatie

- De cel gebruikt alleen de informatie die het nodig heeft.

- genen voor haarvorm liggen in tenen (niet actief)

- genen voor haarvorm liggen in hoofdhuid (actief)

Hoeveel chromosomen heeft de mens?

1. 12
2. 23
3. 46
4. 48

Hoeveel chromosoomparen heeft de mens

1. 12
2. 23
3. 46
4. 24

Waar liggen chromsomen?

1. In de celkern
2. In alle cellen
3. Los door je lichaam
4. Op één plekje

Geslachtscellen

- We kennen naast lichaamscellen ook geslachtscellen (eicel en zaadcel).

- In de geslachtscellen komen de chromosomen niet in paren voor, maar enkelvoudig.

- Een geslachtscel bevat ook geen 46 chromosomen, maar 23!

Geslachtscellen

- Bij bevruchting versmelten de kernen van de zaadcel en eicel.

- De chromosomen uit de zaadcel en de chromosomen uit de eicel komen samen. 

- De zaadcel bevat 23 chromosomen(vader)

- De eicel bevat 23 chromosomen(moeder)

 Dus krijgt de bevruchte eicel weer….?

chromosomen

Celdeling

- De bevruchte eicel gaat groeien tot een embryo
en daarna tot een kind.

- Om te groeien worden nieuwe cellen gevormd.
Dit heet celdeling.

- Een moedercel deelt zich in 2 dochtercellen.

- Bij deze celdeling veranderd de erfelijke
informatie niet

dus: celdeling 2

We zagen net:

Van moeder > dochtercel is precies dezelfde informatie. 

Bij de geslachtscellen was dat anders: daar komt informatie van de zaadcel en eicel bij elkaar
(vormen een nieuwe cel)

Geslachtschromosomen

- paar 23

- noemen we de geslachtschromosomen

- bij een vrouw zijn die gelijk (XX)

- Bij een man zijn die verschillend (XY)

Geslachtschromosomen 

Aan de slag

Maak de volgende opdrachten: 

blz : 91, 92, 93, 94, 95 en 96 

Klaar? verder met collage genotype en fenotype