Cursus 4 § 4 Voor- en achtervoegsels (deel 1)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Voorvoegsels en achtervoegsels

Leerdoelen

Je leert de betekenis van veel voorkomende voor- en achtervoegsels.

Je leert de betekenis van woorden vinden met behulp van voor- en achtervoegsels.

Wat is het verschil tussen een voorvoegsel en een achtervoegsel?

Welke voorvoegsels ken je al?

Welke achtervoegsels ken je?

Voor- en achtervoegsels zijn zelf geen losse woorden. Ze kunnen dus niet zelfstandig voorkomen.

1. Waar
2. Niet waar

Grondwoord

Een grondwoord is de basis (de onvervoegde vorm) van een woord. Van grondwoorden kunnen  afleidingen (door voorvoegsels & achtervoegsels), samenstellingen, meervouden, bijvoeglijk naamwoorden en verkleinwoorden worden gemaakt.

Bij het vervoegen van een grondwoord kan het zijn dat de spelling van het grondwoord verandert.

Rood (grondwoord) → rode (bijvoeglijk naamwoord)

Blad (grondwoord) → blaadje (verkleinwoord)

Het grondwoord staat altijd in het enkelvoud (de kortst mogelijke vorm)

Wat is het grondwoord van 'ongelukkigerwijs' ?

Wat is het grondwoord van 'onmenselijk'?

Welk woord past niet in het rijtje?

1. Voetballer
2. Tennisster
3. Schoonheid
4. Hartendief

Welk woord past niet in het rijtje?

1. Wanhoop
2. Fietsmand
3. Herexamen
4. Ongeluk

Welk woord is een samenstelling?

1. Schipbreuk
2. Beestachtig
3. Gevecht
4. Gevangenis

Verbind de grondwoorden met het passende voor- of achtervoegsel

a

her

vol

on

aller

liefde

kennen

beste

eerlijk

sociaal

Betekenis

Door een voor- of achtervoegsel verandert de betekenis van een woord.

Kijk dus altijd goed in de zin wat er precies bedoeld wordt.

Het einde van de film is prachtig.

De docent kan eindeloos doorzeuren over mijn punt.

Veelvoorkomende voorvoegsels

Voorbeeld

a-: niet

anti-: tegen

non-: niet

mis-: verkeerd, fout

wan-: slecht, verkeerd

her-: weer, opnieuw

ex-: niet meer

mini-: heel klein

inter-: tussen 2 of meer gebieden

asociaal

antipthie

non-actief

misdragen

wantoestand

herinrichten

ex-man

minibus

interland

-(i)teit biodiversiteit

-kundig vakkundig

-(e)lijk wetenschappelijk

-rijk waterrijk

-vaardig slagvaardig

-wekkend angstwekkend

-achtig kinderachtig

-baar onoplosbaar

-eus nerveus, matineus

-heid werkloosheid

-ief subjectief

-ig gelukkig

-isme socialisme

Veelvoorkomende achtervoegsels

een trein die tussen twee steden rijdt

1. intercity
2. stoptrein
3. sneltrein
4. locomotief