2.3 Grammatica

• Middelbare school

2.3 Grammatica

Je leert ...

dat het onderwerp vertelt wie of wat iets doet;

dat je het onderwerp van de zin kunt vinden met de vraagproef of de getalsproef;

hoe je zinnen in zinsdelen verdeelt.

Zinsdeel: onderwerp

Bij de vraagproef stel je de vraag: wie of wat + alle werkwoorden? Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

Bij de getalsproef verander je de persoonsvorm van het enkelvoud naar het meervoud, of natuurlijk andersom ! Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.

Grammatica: zinsdelen

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord. Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
En andersom

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Persoonsvorm

https://www.youtube.com/watch?v=nvAow4JgyRE

Video bij hoofdstuk 1 over grammatica.

Over de persoonsvorm en zinsdelen

0

Wat is de persoonsvorm?
'In zijn broek heeft Tom een scheur.'

1. zijn
2. Tom
3. heeft
4. Er is geen persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm?
'Houd eens je mond.'

1. Houd
2. Er is geen persoonsvorm.
3. eens

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

1. waar
2. niet waar

wat is de persoonsvorm:
Jacob wil heel graag gamen.

1. Jacob
2. gamen
3. wil
4. graag

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Wat is de persoonsvorm?
'Waarom wandelt hij niet graag?'

1. Waarom
2. hij
3. wandelt
4. Er is geen persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm?
'Kees is vandaag tot 14:05 naar school geweest.'

1. vandaag
2. school
3. is
4. geweest

Wat is de persoonsvorm?
'Hebben jullie je huiswerk gemaakt voor vandaag?'

1. gemaakt
2. hebben
3. huiswerk
4. vandaag

Wat is een persoonsvorm altijd voor een woord?

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord
4. Werkwoord

Grammatica: zinsdelen

Je maakt zinsdelen volgens twee stappen.

Zoek de persoonsvorm. Deze / zet / je tussen twee schuine streepjes.

Alle woorden die je samen voor de persoonsvorm kunt zetten, vormen één zinsdeel. 

Deze woorden / zet / je / ook / tussen twee schuine streepjes.

1. zoek eerst de persoonsvorm (pv)

2. zoek welke zinsdelen er vóór de persoonsvorm passen

3. plaats zinsdeelstrepen

Voorbeeld

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm en zet deze tussen 2 streepjes: 

je hebt het eerste zinsdeel al gevonden!

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Stap 2: welke woorden kunnen vóór de persoonsvorm staan? Puzzelen en schuiven maar!

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven

• De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven
  
• Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven
  
• Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven
  

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven

Na deze slide zijn twee routes mogelijk:

1. naar het online schoolbord (link in volgende dia), en hier meeschrijven met de antwoorden van de leerlingen.

2. De leerlingen laten vertellen en met de dia's 14-16 nog eens kort uitleggen en illustreren hoe het werkt.

De dokter | heeft | aan de patiënt | een pijnlijke prik | gegeven

De baby slaapt zacht

In de middag probeerde hij te leren

Op het terras valt de plant opeens om

Moeilijk, want een splitsbaar werkwoord en een dubbelzinnige zin.