Bijles 9.1 en 9.2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Bijles 9.1 en 9.2

• Leerdoelen
• Zelf aan de slag: onderdeel leren dat je minder goed kent.
• Zelf aan de slag: opdrachten oefenen.
• Nakijken opdrachten

Zijn er nog extra dingen die jullie willen?

Belangrijkste leerdoelen (Je kunt...)

• uitleggen waarom je lichaam van binnen zo constant mogelijk wil blijven en hoe je lichaam dit doet door middel van regelkringen (4 stappen).
• uitleggen hoe je lichaam de hoeveelheid glucose in je bloed regelt.
• beschrijven op welke manier de uitscheidingsorganen afvalstoffen uit het bloed verwijderen.
• de delen van de nieren en urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.
• de delen van een nefron noemen met hun kenmerken en functies.
• beschrijven hoe je nieren afvalstoffen uit het bloed filteren.

Keuze 

1. Teken de regelkring van bloedsuikerspiegel op een A4 (m.b.v. bron 5).
2. Teken het uitscheidingsstelsel en doorsnede van een nier (bron 9 en 10).
3. Vat samen wat er gebeurt in een nefron (blz. 163 en 164).

Daarna gaan we oefenen met opdrachten.

Oefenopdrachten

Ga naar It's Learning en open 'opdrachten oefenen 9.1 en 9.2'.

Maak de opdrachten: schrijf de antwoorden op, zoals je dat op de toets zou doen.

Wat gebeurt er in je lichaam?

Je lichaam meet voortdurend hoeveel stoffen 

er in je bloed zitten. Het lichaam wil constant zijn.

Regelkring:

• Zintuigen meten een bepaalde omstandigheid.
• Hersenen vergelijken die waarde met de norm.
• Wijkt het af van de norm? Dan sturen je hersenen via je zenuwstelsel een boodschap naar bepaalde organen.
• Die organen regelen dat de waarde weer op de norm komt.

Glucose in je lichaam

Glucose = brandstof voor je lichaam.

De hoeveelheid glucose in je bloed 

wordt geregeld met twee hormonen:

• insuline
• glucagon

Deze hormonen worden gemaakt in de alvleesklier in de eilandjes van Langerhans (groepjes cellen).

Hormonen alvleesklier

Insuline: regelt dat cellen glucose opnemen vanuit je bloed, zodat het wordt opgeslagen in je lever en spieren als glycogeen.

• glycogeen = lange keten van glucose.

Glucagon: regelt dat glycogeen omgezet wordt tot glucose. Vanuit de lever gaat het dan het bloed in, in de spieren wordt het direct gebruikt.

Bloedsuikerspiegel = hoeveelheid glucose in het bloed.

Nieren

Via welk bloedvat worden die afvalstoffen aangevoerd?

Nieren filteren afvalstoffen uit het bloed. 

• Nier bestaat uit nefronen.
• Nefronen omringen kluwen haarvaten.
• Haarvaten werken als filter.

Filtratie = bloedplasma wordt door wand van haarvaten geduwd door hoge bloeddruk.

Uitgeperste bloedplasma = water, zouten, glucose en afvalstoffen = voorurine.

Voorurine komt in nierkanaaltje, waar sommige stoffen nog terug kunnen: resorptie. 

Resorptie = opnemen van stoffen in bloed: glucose en deel van zouten.

99% van water gaat ook terug in 

het bloed, door osmose.

Gezuiverde bloed gaat terug via nierader.

Afvalstoffen + overtollig water = urine. 

Dit gaat via een verzamelbuisje in niermerg naar het nierbekken. Dan stroomt het via de urineleider naar de blaas.

Via urinebuis gaat urine je lichaam uit (ong. 1.5 L per dag).