Les 3, deel 2/3: De verloren strijd tegen het water

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 7

Les 3: De verloren strijd tegen het water

DEEL 2

 

              weet je meer over het nieuws;

              weet je meer over overstromingen in Nederland en wat wij

              daartegen doen;

    

              kun je de tekst samenvatten met behulp van een mindmap;

              kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

    

Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarover ging jouw artikel? 

Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan: Wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

de tekst

Strijd tegen water verloren: 'Dertig jaar geleden hadden we keuze, nu niet meer'.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.

bron

Bron: RTL Nieuws (3/8/2021, door Tosia Hogema)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat ga je in deze tekst lezen over overstromingen, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de titel en de inleiding

Strijd tegen water verloren: 'Dertig jaar geleden hadden we keuze, nu niet meer' 

Tientallen doden in onze buurlanden, huizen die onder water staan en wegen die in rivieren veranderen. Het zijn situaties die we niet gewend zijn in West-Europa. Toch is het nu werkelijkheid. Is dit een voorproefje voor wat ons in de toekomst te wachten staat?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Deze tekst gaat over de overstromingen in Limburg, België en Duitsland in 2021.

Wat denk jij, krijgen we in Nederland vaker te maken met overstromingen? Waarom denk je dat?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de eerste alinea

Wat we nu zien in Limburg, België en Duitsland is uniek, maar zal in de toekomst vaker voorkomen. "Niet elke maand of elk jaar, maar wel meer dan een keer in de honderd jaar", zegt Niko Wanders van de Universiteit Utrecht. Ook Maarten Kleinhans, hoogleraar rivieren en delta's, denkt dat we ons schrap moeten zetten voor meer overstromingen. "De gevolgen van de klimaatverandering moeten we nog merken. Het wordt absoluut erger dan dit. Dat staat vast. We weten alleen niet wanneer. We hebben zelf in de hand hoeveel erger het wordt."  

het nieuws

de tekst

terugblikken

de delta

Betekenis: het gebied waar een rivier met veel zijtakken in zee stroomt

je schrap zetten

Betekenis: je klaar maken om iets lastigs te doen

in de hand hebben

Betekenis: de controle hebben

Klik hier voor de betekenis van deze woorden.

Klik hier en luister mee!

Waardoor ontstaat volgens deze alinea de grotere kans op

overstromingen in ons land?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Door de klimaatverandering.
2. Doordat er minder regen zal vallen de komende jaren.
3. Doordat de dijken in Nederland al oud zijn.
4. Doordat er niet genoeg aan de dijken wordt gewerkt.​

Op welke manier hebben we de kans op overstromingen zelf in de hand denk je? 

Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tweede alinea

teisteren

Betekenis: veel schade of last veroorzaken

het nieuws

de tekst

terugblikken

de overlast

Betekenis: die last die iets/iemand een ander geeft

Hoe erg is de situatie? 

Afgelopen week werden door hevige regenval meerdere records verbroken. De waterstand van de rivier de Maas kwam net zo hoog als in 1993. Toen overstroomden grote delen van Limburg. De afgelopen tientallen jaren is de Maas verbreed en zijn er dijken aangelegd, waardoor de rivier meer aankan dan toen. Ook onze buurlanden worden geteisterd door de wateroverlast. In Duitsland zijn meer dan honderd mensen om het leven gekomen. Ze zijn meegesleurd door de krachtige waterstroom, of zijn verdronken in hun kelder. Meer dan 1000 mensen worden nog vermist. In België zijn meer dan twintig mensen overleden. Huizen, straten en auto’s staan volledig onder water. Om erger te voorkomen, benadrukt Kleinhans dat de CO2-uitstoot omlaag moet. Daarbij komen broeikasgassen vrij in de lucht, bijvoorbeeld door de uitlaatgassen van auto's of het verbranden van kolen, waardoor we dus uiteindelijk vaker te maken krijgen met extremer weer. Kleinhans: "Dertig jaar geleden hadden we nog keuze. Nu hebben we die niet. Punt. Het is erop of eronder." 

Welke twee oplossingen werden bij de rivier de Maas

toegepast om de kans op een overstroming te verkleinen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Om de kans op overstroming te voorkomen is de Maas verbreed en zijn er dijken aangelegd.

Wat moet er volgens meneer Kleinhans gebeuren om nog 

grotere gevolgen van een overstroming te voorkomen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

De CO2-uitstoot moet volgens Kleinhans omlaag om nog een overstroming te voorkomen. Door de hoge CO2-uitstoot verandert namelijk het klimaat en krijgen we steeds extremer weer. (natter, warmer etc.)

Meneer Kleinhals zegt dat we nu geen keuze meer hebben.

Wat bedoelt hij daarmee, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de derde alinea

Extra kwetsbaar gebied 

Ook universitair docent Wanders wijst naar de CO2-uitstoot. Door klimaatverandering stijgt de temperatuur in onze atmosfeer steeds iets meer. Dat betekent dat ook de lucht warmer wordt en meer vocht vasthoudt. Zo neemt de kans op extreme regenval toe. De hoogteverschillen in Limburg, België en Duitsland maken het gebied extra kwetsbaar. "Als het water valt, zoekt het snel een laaggelegen punt. Tegelijkertijd ligt het ook aan de Maas, dat is een regenrivier (zie figuur 1). Daar komt ook water uit de Ardennen terecht als het hard heeft geregend", zegt Wanders. Ook in België en Duitsland zijn rivieren buiten hun oevers getreden en laat het noodweer een spoor van vernieling achter. 

Volgens Jeroen Warner, hoofddocent rampenstudies, zijn we de afgelopen jaren vooral bezig geweest met rivierwater, maar zijn we slecht voorbereid op hele grote hoosbuien. "We moeten bijvoorbeeld ophouden met tegeltuinen. Als iedereen in plaats daarvan gras en bloemen in zijn tuin heeft, kan het water daarheen."     

het nieuws

de tekst

terugblikken

kwetsbaar

Betekenis: als iets snel beschadigt

de oever

Betekenis: de strook land aan de kanten van de rivier

de hoosbui

Betekenis: de hele heftige regenbui

figuur 1

Bespreeksuggestie(s):

• Bespreek het begrip 'tegeltuin': wat wordt daarmee bedoeld? Wie van de leerlingen heeft ook een tegeltuin?
• Waarom is het zo belangrijk dat we stoppen met tegeltuinen?
  

 Is meneer Wanders van de Universiteit Utrecht het eens of oneens

met meneer Kleinhals (zie tweede alinea)? Leg uit waarom. 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Meneer Wanders en meneer Kleinhals vinden allebei dat de invloed van de CO2-uitstoot heel groot is en dat die extremer weer, en dus ook extremere regenval, veroorzaakt.

 Waarom is het gebied waar in 2021 de overstromingen 

waren extra kwetsbaar volgens de tekst? Leg uit. 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Dit gebied is extra kwetsbaar door de hoogteverschillen in Limburg, België en Duitsland. Regenwater stroomt daar heel snel naar het laagste punt.

Bovendien ligt het gebied aan de (regen)rivier de Maas waar ook al het regenwater uit de Ardennen in terecht komt.

Waaraan zouden we volgens meneer Wanders, behalve aan rivierwater, 

nog meer aandacht moeten besteden?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Aan de zee.
2. Aan kanalen.
3. Aan hoosbuien.
4. Aan bosbranden.

de vierde alinea

Ruimte geven aan water 

Ook Kleinhans denkt dat we ons anders kunnen voorbereiden: "Nu zijn we vooral bezig met het gebied tussen de dijken, maar er wonen nog heel veel mensen op plekken waar je eigenlijk niet wil wonen. We moeten nog meer ruimte geven aan het water, plekken creëren waar het regenwater heen kan. Het hele stroomgebied van een rivier moet bekeken worden. Dat voorbereiden kan echt nog veel beter. Je moet dit doen samen met de landbouw en stedenbouw, maar ook op internationaal niveau. Water uit België en Duitsland, komt uiteindelijk ook onze kant op."  

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarom denk je dat het belangrijk is dat we samen met de landbouw, 

de stedenbouw en met andere landen kijken naar mogelijke oplossingen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de laatste alinea

Nog geen doden in Nederland 

Toch gaat er ook veel goed in ons land. Want terwijl er in Duitsland inmiddels meer dan honderd mensen overleden zijn, is er voor zover bekend in Nederland niemand overleden. Hoe kan dat? Volgens Wanders is dat het bewijs dat we ook dingen op orde hebben. "We staan meteen op onze achterste poten als het gaat om overstromingskans. In Duitsland heb je gebieden waar niemand woont, dus dan is er ook minder focus op". "Nederland is natuurlijk een waterland", zegt Wanders. "Ik durf wel te zeggen wij de beste dijken ter wereld hebben. Wij hebben heel veel maatregelen genomen in de afgelopen jaren en zullen dat ook blijven doen." 

op je achterste poten staan

Betekenis: heel boos worden om iets      

het nieuws

de tekst

terugblikken

de maatregel

Betekenis: de actie om iets te veranderen of te organiseren

Wat doet Nederland, volgens meneer Wanders, wel heel goed 

als het gaat om aandacht voor overstromingen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

We hebben goede dijken, hebben al veel maatregelen genomen en we zijn heel erg oplettend dat er niets overstroomd.

Wat is volgens jou beter: zorgen dat er geen overstromingen meer komen door nog grotere klimaatveranderingen te voorkomen 

(de oorzaak voorkomen), of ervoor zorgen dat we ons goed beschermen tegen de overstromingen 

(oplossingen voor de gevolgen van de klimaatverandering bedenken)? 

het nieuws

de tekst

terugblikken

de oorzaak aanpakken

oplossingen voor de gevolgen bedenken

allebei!

Licht je antwoord toe.

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.

Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Maak op een groot vel wit papier een mindmap van de tekst.

Maak een foto van je mindmap en upload die hier.

Een mindmap maken?

Pak de handout 'Een mindmap maken!`uit les 1 er nog maar eens bij en gebruik de tips die we je daarin geven!

het nieuws

de tekst

terugblikken

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Schrijf drie dingen op die je deze les hebt geleerd. 

Denk ook aan deel 1 en 2 van de les.

woordenschat

het onderzoek

de boekenclub

terugblikken

vooruitkijken

Schrijf twee dingen op waarover je nog meer wilt weten.

woordenschat

het onderzoek

terugblikken

de boekenclub

vooruitkijken

Schrijf één ding op wat je nog niet zo goed

begrijpt of waar je nog vragen over hebt.

woordenschat

het onderzoek

de boekenclub

terugblikken

vooruitkijken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.

Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Ja, dit doel heb ik behaald

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ik weet meer over het nieuws.

Ik kan vertellen wat de invloed van klimaatverandering op wateroverlast is.

Ik kan vertellen wat mogelijke oplossingen zijn voor wateroverlast in Nederland

Ik kan de tekst samenvatten met behulp van een mindmap.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken