Les 1, deel 2/3: Utrechts water

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 7

Les 1: Utrechts water

DEEL 2

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

 

           weet je meer over het nieuws;

           weet je meer over Utrechts kraanwater;

     

           kun je de tekst samenvatten met behulp van een mindmap;

          

           kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

    

Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

de tekst

Utrechtse mysteries: waar komt ons kraanwater vandaan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen!

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.

bron

Bron: Indebuurt.nl/utrecht (16/9/2018, door Anne-Meike van den Berg) en Eaudegracht.com (geen datum)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat ga je in deze tekst lezen over ons kraanwater, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de titel en de inleiding

'Utrechtse mysteries: waar komt ons kraanwater vandaan?'

Wist je dat het Utrechtse kraanwater van absolute topkwaliteit is? Fijn, want je drinkt dit water, doucht eronder en uh, spoelt er de wc mee door. Maar wáár komt dat steengoede water dat uit de Utrechtse kranen stroomt eigenlijk vandaan? Dat zochten we voor je uit! 

Klik hier voor de betekenis van deze woorden.

de kwaliteit

Betekenis: hoe goed iets is

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waar komt ons kraanwater vandaan denk je?

Denk ook terug aan het filmpje van deel 1 van deze les!

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

    Wat vind jij ervan dat we met dat hele goede drinkwater 

ook douchen en het toilet doorspoelen? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

de eerste alinea

De bron van ons bronwater

Het bedrijf dat zorgt voor het kraanwater in Utrecht is Vitens. Zij pompen het water uit de grond en zuiveren het in een van hun installaties. Het water in de gemeente Utrecht wordt uit zeven verschillende bronnen gepompt. Op de website van Vitens kun je heel makkelijk checken waar het water uit jouw kraan vandaan komt. Op de redactie van Indebuurt, aan het Vredenburg in Utrecht, drinken we bijvoorbeeld kraanwater uit de bron Soestse Pracht. Deze ligt in de bossen tussen Soesterberg en Soest en is één van de grootste en oudste bronnen van Vitens. 

de bron

Betekenis: de plaats waar water uit de grond komt

de installatie

Betekenis: de bij elkaar horende apparaten

zuiveren

Betekenis: schoonmaken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Klik hier en luister mee!

TIP!

In les 5 van dit blok lees en onderzoek je meer over waterzuiveren en watervervuiling!

Waar komt het water dat bij jou thuis uit de kraan komt vandaan?

Zoek het maar eens op!

1. Open een nieuw tabblad en ga naar www.vitens.nl
2. Klik op ‘Over water’ in het bovenste menu en typ je postcode in het witte vak.
3. Klik dan op de gele knop ‘Waterhardheid’.
   
4. Als je vervolgens een beetje naar beneden scrolt, vind je informatie over de drinkwaterproductielocatie van jouw kraanwater.
   

In de volgende slide vul je in wat de drinkwaterproductie-locatie van jouw kraanwater is.

woordenschat

het onderzoek

de boekenclub

terugblikken

vooruitkijken

de productielocatie?

Betekenis: de plek waar iets gemaakt wordt

Waar komt jouw kraanwater vandaan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tweede alinea

Bar-le-Duc & Sourcy 

Koop je in de supermarkt of op het terras een flesje water van bijvoorbeeld Bar-le-Duc of Sourcy, dan denk je misschien dat je super speciaal water hebt gekocht dat ergens uit een sprankelende bron in de Alpen vandaan komt. We kunnen je vertellen: niets is minder waar! Sterker nog, het water van Bar-le-Duc en Sourcy komt gewoon uit Utrecht. De twee flessenwaterproducenten pompen hun water namelijk uit de Utrechtse Heuvelrug. En óók Vitens haalt daar water vandaan. Dat betekent dus dat er Bar-le-Duc en Sourcy water uit de Utrechtse kranen komt (en dat we er onze drollen mee wegspoelen (hihi). 

sprankelend

Betekenis: fris en helder

de producent

Betekenis: iemand die of het bedrijf dat iets maakt 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat vind jij ervan dat Bar-le-Duc en Sourcy geld verdienen met het verkopen van water dat ook gewoon uit onze kraan komt?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de laatste alinea

Eau de Gracht

Het mag duidelijk zijn: het kraanwater in Utrecht is zó goed, dat het zelfs duur verkocht wordt in plastic flesjes. Horecaondernemer Richard den Hartog kwam een tijd geleden met het idee om Utrechts kraanwater in een Utrechts jasje te steken. Hij bedacht Eau de Gracht (zie figuur 1), ‘gewoon’ kraanwater in een mooie fles met een Utrechts ontwerp. Zijn idee is ontstaan tijdens een discussie in café ’t College over waarom de Utrechtse horeca geen gratis kraanwater aan haar gasten schenkt én het gegeven dat Utrechts kraanwater het beste kraanwater van Nederland is waar we meer mee zouden moeten doen dan bijvoorbeeld het toilet doorspoelen. Toeristen zijn het vaak gewend dat wanneer zij in het buitenland een flesje kraanwater bij het eten bestellen, dit vaak naar chloor smaakt. Hoe anders is dit in Nederland en dan met name in en om de stad Utrecht. Het kraanwater hier is heel zuiver. Wanneer bezoekers uit het buitenland bij ons kraanwater drinken zijn ze dus verbaasd over de kwaliteit en het feit dat dit gewoon uit de kraan komt. Dat is geld verdienen als water, denken wij zo (haha). 

de horeca

Betekenis: alle hotels, restaurants en cafés samen 

het nieuws

de tekst

terugblikken

de ondernemer

Betekenis: iemand die een bedrijf heeft 

het gegeven

Betekenis: iets wat bekend is of wat je weet 

met name

Betekenis: vooral

figuur 1

Waarom smaakt kraanwater in het buitenland vaak naar chloor, denk je? 

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Kraanwater smaakt in het buitenland vaak naar chloor, omdat chloor daar gebruikt wordt om ziekmakende bacteriën en virussen in het kraanwater te doden. In Nederland doen we dat niet omdat ons waterleidingsysteem heel goed wordt onderhouden. Zo komen er geen schadelijke stoffen en ziekteverwekkende bacteriën en virussen in ons zuivere drinkwater.

Wat vind jij van het idee van Richard den Hartog

om gratis Eau de Gracht te schenken in de Utrechtse horeca? 

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat wordt bedoeld met ‘geld verdienen als water’?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Dat het geld met het water wegspoelt.
2. Dat ze heel veel water verdienen.
3. Dat er heel veel geld verdiend wordt.
4. Dat er heel weinig geld wordt verdiend.

Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.

Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Maak op een groot vel wit papier een mindmap van de tekst.

Maak een foto van je mindmap en upload die hier.

Een mindmap maken?

Vraag aan je leerkracht de handout 'Een mindmap maken'!`Daarin staat precies hoe je dat een beste kunt doen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Voor het maken van een mindmap in deze opdracht is een hand-out beschikbaar (zie lesplan). Print deze uit voor je leerlingen zodat ze hem bij deze opdracht kunnen gebruiken.

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.

Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Ja, dit doel heb ik behaald

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ik weet meer over het nieuws.

Ik weet meer over Utrechts kraanwater.

Ik weet waarom Eau de Gracht is bedacht.

Ik kan de tekst samenvatten met

behulp van een mindmap.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken