Herhaling spelling, taal, woordenschat

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Herhaling spelling, taal, woordenschat

Nederlands

Lesdoelen

 Je kunt zinnen schrijven met leestekens op dezelfde plek.

    Je kunt samenstellingen met de juiste tussenletters schrijven.

    Je kunt uitleggen wat ironie betekent en wat woordgrappen zijn.

    Je kunt vertellen over de etymologie van woorden.

Volgende week maandag begint de toetsweek.

Als het goed is hebben jullie al voor een heleboel vakken geleerd.

Voor Nederlands gaan wij vandaag een paar paragrafen van Nederlands herhalen, om te kijken of je de belangrijkste dingen nog weet voor de toetsweek.

Spelling leestekens

Leestekens zorgen ervoor dat je een tekst makkelijker kunt lezen.

Welke leestekens kennen jullie?

Leestekens. Wanneer gebruik je ze?

• Punt
• Vraagteken
• Uitroepteken
• Komma

Typ de zin over en plaats de juiste leestekens in de zin.
Morgen is het weekend dus ga ik naar de stad

Dubbele punt

Als je iets aankondigt  of als je iets gaat opsommen.

• Er zijn hier 3 restaurants: een Turks, een Japans en een Iraans.
• Als je iemand citeert.
• Victor vroeg: 'Doe jij het raam even open?'

Aanhalingstekens '.......'

• Aanhalingstekens staat om woorden heen die extra belangrijk zijn. Je wil ze benadrukken.
• Jij bent de 'expert'.

• Aanhalingstekens gebruik je bij een citaat:
• De leraar zei: 'Wat iemand letterlijk zegt, noem je een citaat.'

Citaten = letterlijk schrijven wat iemand zegt

• Sharon gilde tijdens gym dat ze het niet durfde.
• Hoe kunnen we hier een citaat van maken?

• Een citaat is iets wat je echt zou zeggen, dus......
• Sharon zegt echt dat ze het niet durft.

• Tijdens gym gilde Sharon: 'Dat durf ik niet!'

Welke zin is goed geschreven?

1. Ik heb vandaag Engels, Nederlands, en wiskunde.
2. Rosario zei, 'Ik ga zo boodschappen doen!'
3. Mijn tas is zwaar, want ik heb veel spullen meegenomen.
4. 'Ik hou van Stijn', Schreef ik in mijn dagboek.

Wat is het goede citaat van deze zin?
Sarah zegt dat de bloemen mooi zijn.

1. Sarah zegt: Dat de bloemen mooi zijn.
2. Sarah zegt: 'Dat de bloemen mooi zijn.'
3. Sarah zegt: De bloemen zijn mooi.
4. Sarah zegt: 'De bloemen zijn mooi.'

Spelling tussenletters

Je kunt een nieuw woord maken door 2 bestaande woorden aan elkaar vast te plakken.

Dit heet een samenstelling.

• Bijvoorbeeld: Roos + geur
• Dat wordt rozengeur

Puntlipneushoorn

Welke andere samenstellingen ken jij?

Samenstellingen

• Soms  kan je de woorden in een samenstelling gewoon aan elkaar schrijven
• Lucht + ballon = luchtballon
• Als dit niet kan, heb je tussenletters nodig.
• e           s           en

Paard + stal

1. Paardstal
2. Paardestal
3. Paardsstal
4. Paardenstal

Groente + soep

1. Groentesoep
2. Groentensoep
3. Groentessoep
4. Groentjessoep

Visser + boot

1. Visserboot
2. Vissenboot
3. Visboot
4. Vissersboot

Dame + schoen

1. Dameschoen
2. Damesschoen
3. Damenschoon
4. Dameschoen

Uitzonderingen

Je gebruikt de tussenletter -e- als er van het linkerwoord maar 1 is.

• Zon + schijn
• Er is maar 1 zon, dus zonneschijn

• Maan + schijn
• Er is maar 1 maan, dus maneschijn

Zon + scherm

1. Zonscherm
2. Zonnenscherm
3. Zonnescherm
4. Zonescherm

Beer + sterk

1. Berensterk
2. Beersterk
3. Beerensterk
4. Beresterk

Uitzondering

Als je het linkerwoord wil versterken. 

Beresterk

Retegoed

Taal: Waar komen woorden vandaan

De Romeinen spraken vroeger Latijn.

In de middeleeuwen werd in heel Europa Latijn gesproken en geschreven.

Wat heeft het Latijn te maken met onze Nederlandse taal?

Naast woorden uit de Latijnse taal, hebben wij ook veel woorden uit de Germaanse taal gehaald.

• Het woord boek komt waarschijnlijk van het Germaanse woord voor beuk, boche. Daar werd de kaft van boeken toen namelijk van gemaakt 

 

Hoe noemen we woorden die we uit andere talen overnemen ook alweer?

1. Etymologische woorden
2. Leenwoorden
3. Latijn
4. Kopieerwoorden

Etymologie

Als wij het hebben over de geschiedenis en het ontstaan van woorden hebben we het over de etymologie.

Taal: Ironie en woordgrap

Ironie = vorm van spot

Je zegt soms het tegenovergestelde

Je bent soms aan het overdrijven

• Je bent te laat op school. De docent zegt: 'Wat ben jij mooi op tijd.'
• Je hebt een 3 voor je toets. Een vriend zegt: 'Dat heb jij goed gedaan!'

Woordgrap

Ken je een groente die ontploft?

• Boemkool

Terugblik doelen

Je kunt zinnen schrijven met leestekens op dezelfde plek.

    Je kunt samenstellingen met de juiste tussenletters schrijven.

    Je kunt uitleggen wat ironie betekent en wat woordgrappen zijn.

    Je kunt vertellen over de etymologie van woorden.