Les 3, deel 2/3: Olifantrijden in Thailand

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 7

Les 3: Olifantrijden in Thailand

DEEL 2

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

      weet je meer over het nieuws;

      weet je meer over olifantrijden in Azië;

      kun je de tekst samenvatten door toetsvragen te

      bedenken over de belangrijkste informatie uit de tekst.

      kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

 Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tekst

Olifantenleven in Azië: 'vuurtje onder de buik en spijkers in het lichaam'

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen!

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.

bron

Bron: NOS.nl (6/7/2017)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat ga je in deze tekst lezen over het 'olifantenleven in Azië', denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

terugblikken

de titel en de inleiding

Olifantenleven in Azië: 'vuurtje onder de buik en spijkers in het lichaam'

Het is verleidelijk als je door Azië reist: ergens op een olifant rijden of er eentje wassen. Maar doe het niet, zegt dierenbeschermingsorganisatie World Animal Protection. Veel van dit soort olifanten worden erg slecht behandeld.

Klik hier voor de betekenis van deze woorden.

verleidelijk

Betekenis: waardoor je makkelijk wordt overgehaald om iets te doen wat je eigenlijk niet wil of mag

het nieuws

de tekst

Waarom worden veel olifanten waar op gereden wordt, slecht behandeld denk je?

Klik hier en luister mee!

het nieuws

terugblikken

de tekst

de eerste alinea

Opvang

De Nederlander Edwin Wiek heeft in Thailand al jarenlang een opvang voor wilde dieren, waar ook twintig olifanten zitten. Hij ziet dat het in Thailand, waar de meeste olifanten in gevangenschap zitten, stukje bij beetje beter gaat, maar dat er nog altijd olifanten in zeer slechte omstandigheden leven. "De meeste westerse toeristen weten nu wel dat rijden op een olifant niet goed is", vertelt Wiek. "Het probleem is dat er nu heel veel toeristen uit China, India en Rusland komen. Zij willen allemaal wél weer op een olifant. Ik ken plekken waar meer dan duizend bezoekers per dag komen, terwijl er maar een paar olifanten zijn. En dus kunnen we weer opnieuw beginnen met voorlichten." 

westers

Betekenis: wat uit de Verenigde Staten of Europa komt

de omstandigheden

Betekenis: zoals iets in een bepaalde situatie is

voorlichten

Betekenis: informatie geven over hoe je iets moet doen of waar je voor moet oppassen 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Bespreeksuggestie(s):

• Bekijk met de leerlingen waar Thailand ligt.
• Uit welke landen komen bijvoorbeeld de westerse toeristen?
  

Hoe komt het dat oosterse toeristen (uit China, India en Rusland) 

niet weten dat het niet goed is om op een olifant te rijden, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. omdat deze toeristen niet van dieren houden
2. omdat deze toeristen nog nooit een olifant gezien hebben
3. omdat ze in die landen geen dierenbeschermingsorganisaties hebben
4. omdat deze toeristen nog niet voldoende zijn voorgelicht

Onder welke slechte omstandigheden zouden deze olifanten leven, denk je?

Leg je antwoord uit.

omstandigheden?

Ben je vergeten wat 'omstandigheden' betekent? Je vindt de betekenis naast de tekst twee slides terug.

het nieuws

de tekst

terugblikken

In de volgende alinea wordt omschreven hoe slecht de omstandigheden voor deze olifanten zijn!

de tweede alinea

Slecht leven 

De onderzoekers van World Animal Protection bekeken olifanten op plekken in Thailand, Laos, Cambodja, Nepal en Sri Lanka. Ze telden meer olifanten in gevangenschap dan een paar jaar geleden. Drie op de vier olifanten hebben een slecht leven, zeker als ze worden ingezet voor ritjes en shows. Niet alleen het rijden op een olifant zelf is slecht voor het dier. De olifanten moeten vaak lange dagen in de volle zon staan aan een ketting, zonder water en voedsel. "De meeste olifanten in die kampen bezwijken gewoon onder het zware werk", zegt Wiek.  

Wil je weten waar de genoemde landen in Azië liggen? Kijk dan eens in een atlas of Google op 'landkaart Azië'!

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hoe zou het komen dat zoveel olifanten in gevangenschap leven

en een slecht leven hebben, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de derde alinea

Wie is de baas? 

Sommige olifanten hebben dan al een gruwelijk verleden achter de rug, omdat ze aan een zogeheten Phajaan-ceremonie moeten meedoen. "Ze zetten de olifant in een kleine kooi en binden de voeten vast", zegt Wiek. "Dan worden er vuurtjes gestookt onder de buik, met houten latten met spijkers op het lichaam geslagen en met gloeiend heet metaal op de slurf gebrand. De olifant wordt er continu aan herinnerd dat hij niet kan terugvechten." De bedoeling van deze ceremonie is dat de olifant 'breekt', zodat ze voor altijd naar hun baas zullen luisteren. Eigenaren kunnen de dieren zo snel tam maken en dus snel inzetten voor toeristen. "Soms staat een dier daar bijna een week, met pijn, dorst en honger", vervolgt Wiek. "Daarna zijn ze meestal voor altijd bang voor mensen. Ik heb het één keer zelf moeten zien terwijl ik niks kon doen. Dat nooit meer." 

tam

Betekenis: niet wild (van dieren)

de ceremonie

Betekenis: de officiële bijeenkomst vanwege een bijzondere gebeurtenis

het nieuws

de tekst

terugblikken

Leg in je eigen woorden uit wat er gebeurt bij 

de Phajaan-ceremonie en wat het doel ervan is.

het nieuws

de tekst

terugblikken

de vierde alinea

Positieve verandering 

Sinds kort geeft Wiek advies aan de Thaise overheid, over hoe ze om moeten gaan met de natuur, het milieu en dierenwelzijn. Geen makkelijke klus: de Aziatische cultuur is nu eenmaal anders dan de westerse. "Ik was twintig jaar geleden heel bevooroordeeld over wat goed en fout was, maar zie nu wel op veel plekken positieve verandering. Tussen kwaad en goed is een hoop grijs. De olifantenparken sluiten gaat niet, maar we kunnen wel bijvoorbeeld kijken of we regels kunnen maken over het aantal uren dat ze werken", vertelt hij. 

het welzijn

Betekenis: hoe gelukkig en/of gezond mensen of dieren zijn 

de overheid

Betekenis: de regering van een land, provincie of gemeente

bevooroordeeld

Betekenis: als je al van tevoren een mening hebt over iets of iemand

de cultuur

Betekenis: alle gewoonten en (gedrags)regels die bij een volk of stam horen

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarom was Edwin Wiek 20 jaar geleden 

bevooroordeeld over wat goed en fout is, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Edwin Wiek had van tevoren, toen hij nog niet in Thailand een opvang voor wilde dieren had, al een (negatieve) mening over olifantrijden. Die mening kwam natuurlijk vanuit zijn westerse (Nederlandse) cultuur; in het Westen vinden de meeste mensen dat de olifanten een slecht leven hebben en dat dat niet mag. Toen hij eenmaal zelf in Azië woonde en werkte, zag hij dat niet alles even slecht was.

Wat wordt bedoeld met 'Tussen kwaad en goed is een hoop grijs'?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. als je kwaad (zwart) en goed (wit) met elkaar mengt krijg je iets er tussenin (grijs)
2. vaak zijn dingen niet alleen maar slecht of alleen maar goed
3. olifanten zijn grijs en soms zijn ze boos en soms zijn ze blij

Waarom kunnen de olifantenparken niet 'gewoon' gesloten worden, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de vijfde alinea

Tips

Wil je ondanks dit verhaal toch per se een olifantenpark bezoeken tijdens je reis door Azië? Dan geeft Wiek de volgende tips: "Geloof niet zomaar dat het om een opvang gaat. Kijk goed rond, op bijvoorbeeld Facebook en Tripadvisor. Als je mensen met olifanten ziet zwemmen (figuur 1) en erop ziet zitten, kan je er eigenlijk wel vanuit gaat dat het niet goed is."

het nieuws

de tekst

terugblikken

figuur 1

Nu je de tekst gelezen hebt, zou jij op een olifant 

willen rijden als je op vakantie bent in Azië?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Licht je antwoord toe.

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Voor wie heeft de auteur dit artikel geschreven denk je? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.

Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Toetsvragen maken

Samenvatten van een tekst kun je ook doen door zelf toetsvragen te bedenken bij de belangrijkste informatie uit de tekst. Ook handig voor je juf of meester :-)

Bedenk vier vragen die in een toets gebruikt kunnen worden:

Twee weetvragen: vragen waarvan je het antwoord in de tekst kunt vinden. Noem hierbij ook de juiste antwoorden.

Twee denkvragen: vragen waarvan het antwoord NIET in de tekst staat, maar waarvoor je goed moet nadenken OVER de tekst. Geef bij deze twee denkvragen ook je eigen antwoorden (denk aan de hand-out 'Denkvragen beantwoorden' uit les 1 van dit blok)

In de volgende dia type je je vragen met de antwoorden.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Typ hier je vier toetsvragen met de antwoorden

het nieuws

de tekst

terugblikken

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.

Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Ja, dit doel heb ik behaald.

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ik weet meer over het nieuws.

Ik kan vertellen over de leefomstandigheden

van olifanten in gevangenschap in Azië.

Ik kan uitleggen waarom rijden op een olifant geen goed idee is.

Ik kon de tekst samenvatten door toetsvragen te bedenken over de belangrijkste informatie uit de tekst.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken