De oudere zorgvrager

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

De oudere zorgvrager

Programma 

Lesson-up

Opdrachten 

Achtergrondinformatie 

Brigitte Kaandorp

4,5 minuut

Stelling 

'Iedereen wil oud worden, maar niemand wil oud zijn'

1. vind je van bovenstaande stelling?

2. Hoe lijkt het jou om oud te worden?

Leeftijd 

Bij de oudere zorgvrager wordt vaak gesproken over een verschil tussen de kalenderleeftijd en de biologische leeftijd. Beschrijf het verschil. 

•  De kalenderleeftijd of chronologische leeftijd geeft de levensjaren van iemand aan. De gevolgen van de veroudering hebben hierop geen invloed.
• De biologische leeftijd omvat alle veranderingen van het lichaam door de gevolgen van het ouder worden. Deze veroudering is afhankelijk van de schade (draaglast) waaraan het lichaam staat blootgesteld en de mogelijkheid van het lichaam om hier weerstand aan te bieden (draagkracht). Ook invloeden vanuit de omgeving om te behandelen en te ondersteunen zijn hierbij bepalend. Zo kan iemand van 80 jaar eruitzien als iemand van 65 jaar en omgekeerd.

Noem negatieve stereotiepe beelden van ouderen

Ouderen

veel zorg nodig

kosten de maatschappij veel geld

zijn eenzaam

zijn conservatief

kunnen niet met verandering omgaan

zijn saai

Kunnen niet met computers omgaan 

zijn zwak

zijn minder bereid om te leren. 

Positieve kanten van ouder worden

meer ervaring; meer zelfkennis, je minder van anderen aantrekken, beter kunnen relativeren, meer (financiële) vrijheid, meer kunnen genieten. 

De gemiddelde oudere bestaat niet.

Veel ouderen zijn soms vitaal en zelfstandig en op andere momenten kwetsbaar en eenzaam.

Naarmate iemand ouder wordt, neemt zijn veerkracht af. Dit betekent dat oudere zorgvragers minder snel herstellen en door een lichamelijke of geestelijke beperking heel snel achteruit kunnen gaan. Het ene probleem kan tot het andere leiden en zo kan een vitale oudere snel veranderen in een kwetsbare oudere.

Biologische leeftijd en kalenderleeftijd

Hoe oud iemand is, wordt niet alleen bepaald door het aantal levensjaren. De biologische leeftijd en de kalenderleeftijd komen niet altijd overeen. Met de biologische leeftijd wordt de veroudering op lichamelijk gebied bedoeld. De kalenderleeftijd geeft aan hoe vaak iemand jarig is geweest.

Benadering

Leg uit hoe je een fitte oudere persoon zou benaderen tegenover een kwetsbare, ‘klagerige’ oudere persoon. 

Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen dat je een fitte oudere persoon meer controle over zijn zorg laat houden door hem zo zelfredzaam mogelijk te laten zijn.

Een fitte oudere persoon zal het niet waarderen om betuttelend te worden behandeld en wil graag gelijkwaardig behandeld worden. Hij zal veel om informatie vragen.

Bij een kwetsbare oudere kun je ook de naasten en mantelzorgers inschakelen die hem kunnen ondersteunen en informatie kunnen geven die hij is vergeten of niet heeft begrepen.

Je houdt dus rekening met de kwetsbaarheid en de afhankelijke positie van de zorgvrager.

Beschrijf de kenmerken van de onderstaande generaties in het kort. 

• vooroorlogse generatie
• Stille generatie
• De protestgeneratie
• De generatie X of generatie Nix 
• Ouderen met een migratieachtergrond
• Roze ouderen

Normen en waarden

Het leven van de oudere mens verandert: ouderdomsverschijnselen treden op en zijn sociale netwerk verandert. Hij kan gezondheidsproblemen krijgen en wel of niet met hulp leven. Dit alles bepaalt mede de kwaliteit van zijn leven. Hoe iemand dat ervaart, is persoonlijk en afhankelijk van zijn normen en waarden.

Noem een waarde in de zorg

Noem bijbehorende normen

Waarden streef je na door je aan concrete gedragsregels te houden. Die gedragsregels noemen we normen. Voorbeelden van normen zijn:

• Je spreekt een oudere met ‘u’ aan.

• Je wacht op je beurt.

• Je helpt iemand die gewond is.

• Je eet alleen biologische producten.

levensverhaal

Het kan een fijn gespreksonderwerp zijn.

Het kan ook meer grip op het leven geven. 

Herinneringen ophalen is meer dan alleen leuk voor de oudere zorgvrager. Door zijn verhaal te vertellen en te praten over zijn toekomst krijgt de zorgvrager ook meer grip op zijn leven. Dat is vooral belangrijk als het leven anders loopt dan hij had verwacht. Door verhalen over het leven te vertellen, verbindt de zorgvrager het heden aan het verleden en de toekomst. Dan klopt het weer. Een levensverhaal hoeft niet altijd dé waarheid te zijn. Zo kunnen broers en zussen in een gezin elk hun eigen verhaal hebben.

Kenmerken van de kwetsbare oudere (veroudering)

Algemene kenmerken van veroudering zijn:

• De spierkracht wordt minder, spieren worden slapper.
• •De conditie (het vermogen om zich in te spannen en te herstellen) wordt minder.
• •Prikkels worden langzamer verwerkt.
• De weerstand tegen ziektes wordt minder.

Opdracht 

Maak een overzicht van de meest voorkomende ziektes 

Onderzoek in de basis wat het probleem is.

Noteer eventuele vragen. 

Leeftijd 

Er is onderscheid tussen kalenderleeftijd of biologische leeftijd? 

Kalenderleeftijd is letterlijk hoe oud iemand is.

De biologische leeftijd geeft aan hoe gezond iemand is en hoe goed het lichaam functioneert. Om de biologische leeftijd te bepalen worden vooral gezondheidskenmerken gemeten, zoals:

Bloeddruk.

Bloedwaardes, zoals cholesterol en ontstekingswaarden.

Conditie van het hart, longen en andere organen.

De aanwezigheid van chronische ziekten zoals diabetes, kanker en de ziekte van Alzheimer.

Erfelijkheidsfactoren uit DNA-onderzoek.

Dankzij deze methode krijgen wetenschappers steeds beter inzicht in hoe veroudering werkt. En daardoor weten ze dus ook wat mensen moeten doen om hun biologische leeftijd te verlagen en gezond te blijven.

Verlies en rouw bij ouderdom, waar denk je aan?

1. het aanvaarden van de realiteit van het verlies

2. het doorleven van pijn en verdriet

3. zich aanpassen aan een nieuw leven waarin de overledene niet meer aanwezig is

4. de overledene emotioneel een plaats geven en de draad van het leven weer oppakken

Een zorgvrager vanaf 70 jaar of ouder noemen we een geriatrische zorgvrager

1. juist
2. onjuist

Geriatrische zorgvrager

• een leeftijd van 70 jaar of hoger;

• twee of meer chronische ziekten, waarbij niet altijd duidelijk is welk symptoom bij welke chronische aandoening hoort (symptomen kunnen zowel op fysiek als op mentaal gebied tot uiting komen);

• toegenomen kwetsbaarheid;

• meerdere klachten en beperkingen.

Screening vroegsignalering

• delier (acute verwardheid) 
• vallen
  
• ondervoeding
  
• fysieke beperkingen
  

Omdat voorkomen beter is dan genezen, is het belangrijk om te herkennen dat iemand een verhoogd risico heeft op zo’n probleem. Daarvoor zijn eenvoudige screeningsinstrumenten ontwikkeld, die bij elke zorgvrager van 70 jaar en ouder bij opname in een zorginstelling worden afgenomen.

Als eenmaal een verhoogd risico is gesignaleerd, worden preventieve interventies ingezet om te voorkomen dat het probleem optreedt. Ook kunnen uitgebreidere screeningsinstrumenten worden toegepast om een juiste diagnose te stellen en de juiste zorg en behandeling te bepalen

Vijf meest voorkomende gezondheidsproblemen (geriatrie) 

1. cognitieve problemen

2. incontinentie

3. immobiliteit & vallen

4. voeding & vocht

5. polyfarmacie

Deze reuzen zijn

1. cognitieve problemen

2. incontinentie

3. immobiliteit & vallen

4. voeding & vocht

5. polyfarmacie

Vragen?

Leeractiviteiten ouderen 

Ga naar its-learning >>

Module 2 >>

Bronnen >>

Map de oudere zorgvrager >>

• LA-de-oudere zorgvrager.
• Maak gebruik van de aangeboden achtergrond informatie.