5.2 Chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Thema 5 Erfelijkheid en evolutie

1. Genotype en fenotype

2. Chromosomen

3. Genen en allelen

4. De evolutie theorie

5. Geschiedenis van het leven op aarde

8. Dominant en recessief

Leerdoelen

5.2.3 Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.

5.2.4 Je kunt aangeven dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

5.2.5 Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

15 Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief betekenen.

• Alle lichaamscellen bevatten 46 chromosomen, 23 paar
• Geslachtscellen bevatten 23 enkele chromosomen

Geslachtschromosomen

Intersekse: meisje met xy chromosomen of jongen xx of van beide geslachten kenmerken aanwezig

De 2 chromosomen bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap. Bijvoorbeeld de oogkleur. De chromsomen kunnen dezelfde variant (beide blauw) van een gen bevatten of een verschillende variant (blauw en bruin). 

Geslachtscellen

• Geslachtscel bevat 23 enkele chromosomen
• Ontstaan door meiose 
• Elke geslachtscel krijgt 1 chromosoom van elk paar
• Veel variatie in genotypen
• Toeval bepaalt

Homo/hetero

• Homozygoot: 2 dezelfde allelen voor de eigenschap
• Heterozygoot: 2 verschillende allelen voor de eigenschap

Dominant/ recessief

• Dominant: sterker
• Dominant allel wordt zichbaar in fenotype
• Recessief: zwakker
• recessief allel niet zichtbaar in fenotype, tenzij er 2 recessiefe allelen zijn

Gensymbolen

• Allelen worden met letters aangegeven
•  Voor 1 erfelijke eigenschap, 1 letter
• Hoofdletter: dominant allel
• Kleine letter: recessief allel

Oefenen

Malmberg maken alle opdrachten van 4.1 De puberteit

Volgende les

2.2 Verteringsstelsel