VPK periode 3, kwetsbare ouderen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Kwetsbare oudere & Klinisch redeneren

VPK  periode 3

Leerdoelen

• De student kan uitleggen wat de term kwetsbare oudere inhoud.
• De student kan de vijf geriatrische reuzen benoemen.
• De student kan de begrippen Co morbiditeit en Multi morbiditeit uitleggen.

Op 1 januari 2019 hadden 9,9 miljoen mensen in Nederland één of meer chronische aandoeningen. Dit komt overeen met 57% van de Nederlandse bevolking.

Een ‘chronische aandoening’ is hier gedefinieerd als een aandoening waarbij over het algemeen geen uitzicht is op volledig herstel. 

Het percentage mensen met één of meer chronische aandoeningen is echter hoger op hogere leeftijd. Ruim 95% van de mensen van 75 jaar en ouder heeft ten minste één chronische aandoening. De prevalentie onder personen jonger dan 40 jaar is ruim 40%.

Vraag 1
De term kwetsbare oudere geldt voor iedere oudere zorgvrager?

1. Ja klopt
2. Nee klopt niet

Kwetsbare oudere

Kwetsbaarheid is geen diagnose, maar een aanduiding van een hoge kans op fysieke, psychische of sociale achteruitgang.

Het begrip ‘kwetsbaarheid’ kent verschillende

definities. Het is geen ziekte, maar een verzameling risicofactoren.

Kwetsbare personen zijn vaker oud, hebben

meer dan één (chronische) aandoening (multimorbiditeit) (Boyd 2005), meer lichamelijke

beperkingen en een slechtere gepercipieerde

gezondheid (Avila-Funes 2008)

Screeningsinterventies om een verhoogd

risico op delirium, vallen, ondervoeding en

bestaande fysieke beperkingen vroegtijdig

te identificeren.

Wat verstaan we onder een geriatrische zorgvrager?

Wat zijn de vijf geriatrische reuzen, aandachtsgebieden?

geriatrische reuzen

Bij ouderen zien we naast de normale verouderingsprocessen ook een toename van speciale aandoeningen. Volgens F. Eulderink (1999) gaat het hierbij om de volgende vijf stoornissen die wel de geriatrische reuzen worden genoemd: (1) gestoorde mobiliteit, (2) gestoorde stabiliteit (vooral duizeligheid en vallen), (3) gestoorde communicatie (vooral door slechte horen en zien), (4) psychische stoornissen (zoals depressie en dementie) en (5) incontinentie.

Wat is comorbiditeit en wat is multimorbiditeit?

Comorbiditeit: de aanwezigheid van een aandoening naast een primaire, centraal staande ziekte of aandoening. 

Multimorbiditeit: de aanwezigheid van twee of meer chronische aandoeningen waarbij de ene aandoening niet méér centraal staat dan een andere.

Multimorbiditeit

Iedere combinatie van twee of meer aandoeningen bij één persoon. is de algemene term voor het optreden van meer dan één (chronische) aandoening in één individu tijdens een bepaalde periode

multimorbiditeit

In 2019 hadden 5,4 miljoen mensen twee of meer chronische aandoeningen (multimorbiditeit). Dit komt overeen met 31% van de totale Nederlandse bevolking en met 54% van de mensen met ten minste één chronische ziekte.

Vanaf de leeftijd van 40 jaar neemt de prevalentie sterk toe. Van de mensen van 75 jaar en ouder heeft 86% meer dan één chronische aandoening. Meer vrouwen dan mannen

Dit zijn vormen van co morbiditeit. 

Hoe staan deze met elkaar in verbinding?

1. diabetes mellitus en coronaire hartziekten;

2. diabetes mellitus en gezichtsstoornissen;

3. coronaire hartziekten en COPD.

4. Hartfalen rechts en oedeem in de benen

5. Lekkende hartklep links en longontsteking

6. Parkinson en trager denken

Elk subgroepje zoekt twee punten op en koppelt deze tijdens de les terug

Stap 1: Oriëntatie op de situatie, breng de situatie van de zorgvrager in kaart.

Je verzamelt informatie, voert een risicoanalyse uit en beslist of je de arts moet informeren. Gebruik hiervoor o.a. de redeneerhulp SBARR, EWS of een andere toepassende redeneerhulp…..

Stap 2: Mogelijke problemen in kaart brengen

Je denkt na over wat er aan de hand zou kunnen zijn, wat de belangrijke punten zijn waar mogelijk actie nodig is. Vragen die je hierbij kunt hanteren: Wat is er aan de hand? Wat is het gezondheidsprobleem? Wat zijn de gevolgen van het gezondheidsprobleem voor de zorgvrager? Wat is de oorzaak van het probleem? Is er een verband met andere problemen?

Stap 3: Aanvullende observaties en onderzoeken

Je verzamelt de informatie die je nodig hebt om een beslissing te kunnen nemen over de acties die nodig zijn. Vragen die je hierbij kunt hanteren: Wat wil je nog meer weten van en over de zorgvrager?

Wat moet er uitgezocht worden? Welke aanvullende onderzoeken zijn nodig?

Stap 4. Verpleegkundig beleid vaststellen

Je bedenkt welke doelen je wilt behalen en welke interventies daarop ingezet gaan worden.

Wat kunnen we eraan doen?

Stap 5. Het verloop monitoren

Je evalueert aan de hand van rapportages hoe de uitvoering verloopt. Je geeft de informatie kort en bondig weer.

Verloopt de zorg naar wens?

Welke complicaties kunnen optreden?

Wat zijn de risico’s?

Stap 6 Je kijkt terug op de situatie, je beslissingen en het verloop en denkt na wat je ervan geleerd hebt.

Wat heb ik van deze situatie geleerd?

Casus klinische redeneren

Vandaag komt Sanne bij familie Klomps voor de dagelijkse zorg voor dhr Klomps.

Sanne ziet dat mevrouw Klomps zich niet lekker voelt en vraagt dit na. Mevrouw Klomps geeft aan moe te zijn; haar echtgenoot is ’s nachts onrustig en daarom moet ze er een paar keer uit. Als ze eruit is, gaat ze ook plassen.

Wanneer Sanne dhr. Klomps geholpen heeft met het douchen en aankleden, ruimt mevrouw Klomps het vuile goed op en loopt met de was naar beneden en stopt het in de wasmachine. Als mevrouw Klomps terug komt, merkt Sanne dat ze buitenadem is, iets wat ze een paar weken geleden niet was. Wanneer Sanne hierna vraagt geeft mevrouw Klomps aan dat ze hier al een paar weken last van heeft. Mevrouw Klomps wimpelt het gesprek af en gaat weer naar haar man toe met een kopje koffie en koekje.

Sanne gaat naar kantoor, maar houdt toch een raar gevoel aan het gesprek over.

Wanneer Sanne de volgende dag weer bij dhr en mw Klomps komt voor de zorg van Dhr Klomps, merkt Sanne dat mw Klomps nog in bed ligt. Normaal gesproken zit mw Klomps al in de woonkamer met een kopje koffie op Sanne te wachten. Sanne besluit bij mevrouw Klomps te kijken.

Mw. vertelt dat zij pijn heeft tussen de schouderbladen en zich niet lekker voelt. Je hoort haar duidelijk en snel ademhalen. Ademhalingsfrequentie 28, pols 120/min, temp 38,1 graden, tensie onbekend. Mw Klomps is bij bewustzijn, maar je ziet aan haar gezicht dat ze zij zich niet lekker voelt.