Les 6: Ouderenmishandeling

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Geriatrische zorg: Ouderenmishandeling

Geriatrische zorg:

Ouderenmishandeling

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je: 

•  de 5 vormen van ouderenmishandeling benoemen
• minimaal 3 risicofactoren benoemen die kunnen bijdragen aan het ontstaan van ouderenmishandeling
• minimaal 4 signalen benoemen van ouderenmishandeling

Vormen mishandeling

1. Lichamelijke mishandeling

2. Psychische mishandeling 

3. Verwaarlozing

4. Uitbuiting

5. Seksueel misbruik

 

Wat verstaan we onder 'schending van de rechten' mbt mishandeling?

Schending van de rechten

Inperken van het recht op vrijheid, privacy en zelfbeschikking

Bijvoorbeeld:
De oudere verhinderen het huis te verlaten, post achterhouden, telefoon afnemen, bezoekers wegsturen 

Herkennen signalen (1)

Hoe ziet de oudere eruit ?

• Versufter/ lusteloos (verkeerd medicijngebruik)
•  (onverzorgde) wonden
• slechte hygiëne
• Ondervoed/ uitgedroogd
• blauwe plekken, schrammen, striemen of littekens

Herkennen signalen (2)

Hoe gaat de oudere om met anderen?

• is bang voor bepaalde plekken of mensen
• wil niet meer aangeraakt worden
• kijkt weg bij oogcontact

Herkennen signalen (3)

In welke situaties komt de oudere terecht?

• heeft de deuren vaak op slot
• heeft onverklaarbare schulden of een huurachterstand
• kan geldopname niet verklaren
• raakt waardevolle spullen uit huis kwijt
• verandert zijn/ haar testament ineens
• het is lastig om hem/haar alleen te spreken

Herkennen signalen (4)

Hoe is het gedrag van de oudere veranderd?

• Kan zich slechter dan anders op een taak of gesprek focussen
• is (plotseling) overdreven druk of juist overdreven rustig
• is zonder duidelijke oorzaak bang, boos, verward of depressief
• vindt zichzelf niets waard en zegt negatieve dingen over zichzelf
• doet alsof er niks bijzonders aan de hand is

Hoe voer je een goed gesprek met de oudere?

• Stel open vragen, zodat je het verhaal niet invult en de oudere zelf kan vertellen. 
• Zeg geen slechte dingen over de familie van de oudere. 
• Blijf kalm als de oudere tijdens het gesprek erg emotioneel wordt, 
• Beloof nooit dat je iets geheim kunt houden - om de oudere te helpen heb je waarschijnlijk hulp of advies nodig van anderen.
  
• Sluit het gesprek af met een luchtig onderwerp, zoals plannen voor de middag of het weekend.

Voorbeeld zinnen

• "Ik maak me zorgen over of u, omdat..."
• "Het viel me op dat… wat vindt u daar eigenlijk van?"
  
• "Wat gebeurt er als u aangeeft wat uw mening of wens is?"
  
• "Zal ik over een tijdje nog eens langskomen om te kijken of het beter gaat?"
  
• "Wat zou u willen dat er beter of anders wordt?"
  
• “Heeft u hulp of kan ik helpen hulp te zoeken?”

Hoe voer je een goed gesprek met de pleger?

• Maak het gesprek niet te groot. Stel bijvoorbeeld voor een ‘kopje koffie’ te drinken.
  
• Luister goed naar de ander en stel open vragen: "Hoe gaat het?" In plaats van: "Het gaat niet zo goed, of wel?"
  
• Noem niet de signalen op die je hebt gezien, maar stel open vragen.
• Toon begrip en oordeel niet over wat de ander vertelt.
  
• Kun je de ander helpen met zijn of haar probleem? 
• Voel je je bedreigd? Zeg dan dat je je hier niet fijn bij voelt en stop het gesprek.

Veel voorkomende oorzaken 

• Afhankelijkheid
• Overbelasting
• Geschiedenis in de familie
• Isolement
• Problemen bij de pleger 

Wat kun je doen?

Praat met anderen (familieleden of naasten van de oudere,

buren van de oudere, de verzorger of begeleider van de oudere)

• Trek niet te snel conclusies
• Benoem een signaal en vraag of de ander deze herkent

• Vraag of de ander zich ook zorgen om maakt.
• Bedenk samen wat je kunt doen. 

Meldcode huiselijk geweld

De meldcode is bedoeld voor (vermoedens van) fysiek, psychisch of seksueel geweld en verwaarlozing. 

De 5 stappen in de meldcode Huiselijk geweld helpen professionals vanaf het moment van signaleren tot aan het besluit over het al dan niet doen van een melding bij Veilig Thuis.

5 stappen

STAP 1: Breng signalen in kaart

STAP 2: Overleg met een collega of raadpleeg Veilig Thuis

STAP 3: Praat met de oudere en de pleger

STAP 4: Weeg het geweld

STAP 5: Beslis: Is melden nodig? Is hulpverlening nodig?

ERASE (SIGNALERINGSINSTRUMENT)

https://www.han.nl/projecten/2022/erase-ouderenmishandeling/#video-ouderenmishandeling-lets-erase-it

Bekwaam jezelf

Je kunt kiezen hoe je jezelf wilt bekwamen:

1. App "wie helpt' te downloaden in Appstore of Playstore

2. Module ouderenmishandeling: afwegingen meldcode: https://www.augeo.nl/opfrismodules/Afweging_Ouderenzorg/

Wat neem je van deze les mee in je werk als verpleegkundige/ verzorgende?

Lesdoelen behaald? 

Aan het einde van de les kan je: 

•  de 5 vormen van ouderenmishandeling benoemen 
• 4 risicofactoren benoemen die kunnen bijdragen aan het ontstaan van ouderenmishandeling
• minimaal 4 signalen benoemen van ouderenmishandeling

Volgende week toets!

Duur: 60 minuten

Onderwerpen:

• Multimorbiditeit- polyfarmacie
• Gesprek met zorgvrager met dementie
• Samenwerken- mantelzorger
• Methodisch werken- gegevens verzamelen
• PES (verpleegkundige)