ZPO les verdieping lezen luisteren

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Nederlands 

13 februari 2023

Tekstdoelen,tekstsoorten, tekststructuren 

lesdoelen:

Je weet welke tekstdoelen en structuren horen bij bepaalde tekstsoorten.

Je herkent een signaalwoord en weet wat voor signaal hierbij hoort

Tekstdoelen en tekstsoorten

Een schrijver heeft altijd een doel als hij een tekst schrijft. Dit doel hangt samen met de tekstsoort die hij kiest.

Waarom?

- dan kan je het juiste antwoord geven als je vragen krijgt over een tekstdoel en tekstsoort met de toets of het examen

- dan weet je wat voor taal je moet gebruiken als je zelf een tekstsoort moet schrijven met de toets of het examen

Weet jij een voorbeeld van een informatieve tekst?

Weet jij een voorbeeld van een overtuigende tekst?

Weet jij een voorbeeld van een instructieve tekst?

Kenmerken van een informatieve tekst

1. Er staan vrijwel uitsluitend feiten in

2. Als er een mening wordt gegeven, is die niet van de schrijver zelf.

Kenmerken van een instructieve tekst

-er wordt vaak gebruik gemaakt van gebiedende wijs

-er wordt vaak gebruik gemaakt van opsommingstekens

-er staan vaak plaatjes bij die de tekst verduidelijken

Kenmerken van een overtuigende tekst

1. In de inleiding geeft de schrijver zijn mening, in de vorm van een standpunt.

2. In de kern geeft de schrijver argumenten om zijn mening kracht bij te zetten.

Kenmerken van een activerende/overhalende tekst

Activerende teksten hebben als doel om de lezer aan te zetten tot actie: hij/zij moet iets gaan doen!

- Opvallende woorden/teksten

- Vaak (grote) afbeeldingen

- 'Lokkertjes"

Kenmerken van een activerende/overhalende tekst

Activerende teksten hebben als doel om de lezer aan te zetten tot actie: hij/zij moet iets gaan doen!

- Opvallende woorden/teksten

- Vaak (grote) afbeeldingen

- 'Lokkertjes"

Wat voor soort tekst is een recept in een kookboek?

1. informerend
2. overtuigend
3. instruerend
4. amuserend

Wat voor soort tekst is een hoofdstuk uit een schoolboek?

1. informatief
2. instruerend
3. overtuigend
4. activerend

Wat voor soort tekst is een artikel op de voorpagina van een krant?

1. informerend
2. instruerend
3. overtuigend

wat voor soort tekst is een advertentie voor de nieuwste Iphone?

1. informatief
2. instruerend
3. overtuigend
4. overhalend

Wat voor soort tekst is een artikel op de opiniepagina van een krant?

1. informerend
2. instruerend
3. overtuigend

Sleep de tekstdoelen naar het juiste plaatje

Informeren

Activeren

Overtuigen

Amuseren

Infographic

Combinatie van tekst en beeld

Infographic

Combinatie van tekst en beeld

Tekststructuren herkennen!

Bij het globaal lezen kijk je ook hoe de tekst is opgebouwd:

Wat staat er in de inleiding, de kern/middenstuk en in het slot?

Het tekstdoel van de schrijver is vaak gegoten in een vaste structuur: gemakkelijk voor hem om zijn schrijfdoel te behalen, maar ook beter om als lezer de tekst te begrijpen!

Vaak staat er in de inleiding al een of meerdere aanwijzingen om erachter te komen wat voor vaste structuur de tekst heeft en dus ook wat de bedoeling van de schrijver is.

5 vaste tekststructuren 

Probleem-oplossing

Standpunt- argument

Beschrijving

verklaring

voor- en nadelen

Signaalwoord?

Signaalwoorden

Een signaalwoord (verbindingswoord) is een woord of woordgroep waarmee een verband wordt aangegeven tussen twee alinea's, zinnen of deelzinnen.

Verbanden

We kennen in de Nederlandse taal elf verschillende verbanden:

• Tijd
• Opsomming
• Tegenstelling
• Vergelijking
• Oorzaak-gevolg
• Doel-middel

Hier horen dan weer verschillende signaalwoorden bij.

• Probleem-oplossing
• Reden/argument
• Voorbeeld/toelichting
• Voorwaarde
• Samenvatting/conclusie

verbanden

?

vragen