Verlengde van p4 Opkomst van het socialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

4,5 De opkomst van het socialisme

Hoofdvraag: Wie nemen het op voor de lagere klassen ?

Wat is de Sociale Kwestie? 

• Een kwestie is een probleem, ontstaan door de industrialisatie
  

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar.
  

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

Wat is de Sociale Kwestie? 

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Wie helpt de arbeiders? 

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links),  en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Liberalen

• Vooral vrijheid: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten (voorstanders van het kapitalisme)

• Sociale wetten kosten teveel geld

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

Socialisme tegen kapitalisme

• 
  
• 
  
• 1848 - stemrecht voor wie?
• kapitalisme versus sociale kwestie
• socialisme: beweging die opkomt voor de arbeiders
• Sociaaldemocraten = een gematigde stroming binnen het socialisme
  

Wie helpt de arbeiders? 

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden
  

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.
• Oprichting politieke partij zoals SDAP
  

Langzaam verbetering

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten
  

• Leerplichtwet (1900), Woningwet (1901)

• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Aan het werk

• Lees par 4
• Bekijk de ontdekkingsplaat
• Maken: p4 3-4-5-6-8-10-11-13