*Grammatica zinsontleding H1, vwo 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica zinsontleding H1

- zinsdelen

- persoonsvorm

- onderwerp

Lesdoelen

Aan het eind van de lessenserie kun je: 

- de persoonsvorm van een zin vinden

- het onderwerp van een zin vinden

- zinnen in zinsdelen verdelen 

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

Mila en Sem hebben de hele dag spullen klaargezet voor de vrijmarkt.

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

Achter de sportvelden laten de mensen hun hond uit.

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

Die instelling verzamelt kapotte mobieltjes voor hergebruik.

Wat is de persoonsvorm in onderstaande zin?

Wie is gisteren naar de bioscoop geweest?

Noteer het onderwerp van onderstaande zin:

Op het einde werd de finale erg spannend.

Noteer het onderwerp van onderstaande zin:

Het rode huis met de groene luiken en de blauwe voordeur moet grondig gerenoveerd worden.

Noteer het onderwerp van onderstaande zin:

Rechts naast de sporthal speelt een klein jongetje.

Hoeveel verschillende zinnen kun je met onderstaande zin maken door de woordvolgorde te veranderen?

In Rotterdam krijgen fietsers bij regenweer sneller een groen stoplicht.

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Leerdoelen

Na deze lessenserie kun je:

- de persoonsvorm van een zin vinden

- het onderwerp van een zin vinden

- zinnen in zinsdelen verdelen

Waarom is het belangrijk dat je goed zinnen kunt ontleden?

www.taalcanon.nl

Wat is de pv in onderstaande zin?
Door de najaarsstorm waaiden de dakpannen van het dak.

Wat is de pv in onderstaande zin?
Hij sloeg de spijker op de kop.

Wat is de pv in onderstaande zin?

De docent heeft het proefwerk nog niet nagekeken.

Persoonsvorm (pv)

Er zijn meerder manieren om de persoonsvorm te vinden, maar wij gebruiken één manier: 

Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert, is de persoonvorm. 

Hij is naar het strand geweest --> Hij was naar het strand geweest

Neem onderstaande zin over en zet streepjes tussen de zinsdelen.
Nederland is zaterdag derde geworden op het wereldkampioenschap voetbal

Zinsdelen

Zinsontleding is eigenlijk het verdelen van een zin in stukjes.

Ieder stukje geef je dan een naam. Deze naam kan bestaan uit meerdere woorden, maar ook uit een apart woord.

 Al die zinsdelen hebben een bepaalde functie in de zin. Om te weten wat een zinsdeel is, zoek je allereerst de persoonsvorm in de zin. Dit is ook een zinsdeel. Alles wat je voor de persoonsvorm kunt plaatsen is een apart zinsdeel. 

Nederland | is | zaterdag | derde | geworden | op het wereldkampioenschap voetbal.

Is / Nederland / zaterdag / derde / geworden / op het wereldkampioenschap voetbal? 

Zaterdag / is / Nederland / derde / geworden / op het wereldkampioenschap voetbal. 

Derde / is / Nederland / zaterdag / geworden / op het wereldkampieonschap voetbal

Op het wereldkampioenschap voetbal / is / Nederland / zaterdag / derde / geworden. 

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Mijn zusje gaat nooit naar die discotheek

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Sam speelt graag verstoppertje.

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Op donderdag is het restaurant bij mij op de hoek gesloten.

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Wie heeft dat aan de docent gevraagd?

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Het heeft vannacht keihard geregend.

Onderwerp (ow)

Het onderwerp van een zin hangt samen met de persoonsvorm. Een zin geeft weer wat er met het onderwerp aan de hand is, wat het onderwerp overkomt of doet. In een enkelvoudige zin zit altijd maar één onderwerp. In een samengestelde zin kunnen meerdere onderwerpen zitten. Het is belangrijk dat je weet dat het onderwerp uit meerdere woorden kan bestaan!

Ik vind dit

1. makkelijk
2. moeilijk
3. niet moeilijk, maar ook niet makkelijk

Opdracht

Blz. 28 - 29: 

Maak opdracht 1, 2 en 3