Kunst vh Moderne overzichtsles stromingen

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Voor 1900:

Na 1900, dus Modernisme

Kunst voor de elite

Less is more

Kunst volgens vast staande regels

Vorm volgt functie

Vernieuwing

Figuratief

Vaak abstract

.....ismes

In het begin van de 20ste eeuw ontstaan er door al deze vernieuwingen in het leven van de burger meer vrijheden. In de kunst zien we deze nieuwe vrijheden terug in de vele nieuwe kunststromingen. De zogenaamde -ismes van de 20e eeuw.

• Niet nadenken over wat 'echt' bestaat, maar maken wat past bij gevoelens vd kunstenaar 
• Het onderbewustzijn naar voren laten komen

• Onderzoek doen naar welke regels er te vinden zijn in de zichtbare wereld en deze op het canvas zetten
• Wetenschappelijke benadering van kunst maken

Twee richtingen binnen de kunsten: 

Gebaseerd op gevoel                                                      Gebaseerd op ratio       

Expressionisme

• Het zo vrij mogelijk kunnen uiten van je emoties
• Eerst doen, dan denken
• Abstraheren van de werkelijkheid
• Gevoel van de kijker in ondergeschikt aan het gevoel van de kunstenaar

• Felle kleuren om de focus te leggen op een onderwerp
• Grove penseelstreken om snel emotie vast te leggen

• Grote kleurcontrasten in de werken
• Basis connecties tussen kleur en emotie

Kubisme

• Niet kijken met gevoel, maar met het verstand analyseren
• Wiskundige vormentaal zonder perspectief vanaf één punt, werken vanuit verschillende standpunten
• "Alsof je een spiegel breekt en de stukjes weer samenvoegt"
• Vaak niet-westerse invloeden
• "Alle vormen in de natuur zijn opgebouwd uit oervormen"

Kunstenaars lieten zich tussen 1900 en 1950 "inspireren" door andere culturen. 

Er werd veel kunst uit de koloniën gestolen omdat dit 'nieuw' en 'spannend' was voor het publiek

• De vormen worden in het verloop van de tijd steeds kleiner
• De kleuren worden steeds minder fel
• "terug naar de basis" 

• Sterke overtuiging dat alle vormen in de natuur bestaan uit deze zes vormen 

Futurisme

• Het proberen te uiten van beweging aan de hand van kubistische vormen
• Obsessie met machines en oorlog
• breken volledig met traditie en kunst maken 'voor het publiek'
• Willen snelheid en dynamiek overbrengen in hun schilderijen

• Het futurisme is ontstaan door technologische ontwikkelingen in bijvoorbeeld de film en de fotografie
• Het effect van een foto vastleggen op een schilderij

• Het idee van oorlog werd geïdealiseerd door de futuristen
•  Ze wilden allemaal graag een oorlog om hun leven te verbeteren.
• Deze ideëen en de stroming verdwenen na WO I

Dadaïsme

• Anti-Kunst
• Willen op zoek naar de grenzen van wat kunst precies is en zetten zich daarmee af tegen de elite
• Maken veel gebruik van toeval en humor 

• Er wordt veel gebruikt gemaakt van collage. Deze worden grotendeels gemaakt van afvalmateriaal.
• "iets nieuws maken van kapotte oude materialen"

• Dada-kunst heeft veel te maken met bluf; het doen alsof iets kunst is net zolang tot het kunst wordt
• Dit werd ook gedaan met toneelstukken en poëzie.

Surrealisme

• Een zo puur mogelijk uiting van het onderbewustzijn van de kunstenaar
•  Metamorfose van herkenbare objecten naar geabstraheerde vormen
• De eerste echte "drugs-kunst"; kunstenaars waren bijna altijd onder invloed tijdens het maken

• Abstracte vorm van surrealisme
• Objecten bijna zo ver geabstraheerd dat ze niet meer te herkennen zijn, maar je er nog nét iets over kan vertellen 

• Meest figuratieve vorm van surrealisme
• Bijna een foto, maar er klopt altijd iets nét niet
• Gevoel van vervreemding bij de kijker 

Suprematisme

• Het reduceren van vormentaal tot de puurste vorm
•  "Kunst moet geen vertaling meer zijn van wat we kunnen zien, zoals bijvoorbeeld landschappen, maar van wat we denken."
• Suprematisten vinden dat je dit het beste kan overbrengen met elementaire vormen.

Hilma af Klint (werk te zien hierboven) kan gezien worden als een van de eerste suprematisten; ze is de moeder van de abstracte kunst die ze gebruikte om gevoelens en spiritualiteit te uitten

De term "suprematisme" komt van de suprematie die de geest boven de materie moet stellen binnen deze stroming. Het publiek heeft geen vormentaal meer nodig, maar de geest snapt de boodschap van de kunstenaar zonder figuratie.

Constructivisme

• Nieuwe kunststijl voor de nieuwe Russische maatschappij na de revolutie
• Heldere en dynamische vormentaal
• Geometrische vormen
• Alleen 
• Geen ruimte voor persoonlijke voorkeur, emotie of individualiteit
• Interesse in fabrieken en de constructie van gebouwen; je kan dan ook de constructie van de 3D werken altijd zien. 

Constructivisten ondersteunden in eerste instantie altijd de nieuwe overheid

Je ziet op iedere plek van dit beeldhouwwerk hoe de constructie in elkaar zit. 

Het suprematisme ging echt puur over het onderzoeken naar vormentaal zonder voorbeeld in de realiteit

Het constructivisme ging altijd over het brengen van meer macht, het mocht iets afbeelden!!

Het suprematisme en het constructivisme lijken in 2D werk erg op elkaar, maar...

Dit is bijvoorbeeld de rode wig van het socialisme dat het oude Rusland verslaat

Lees dus altijd goed wat er bij dit soort werken voor teksten worden gegeven, want je kan het verschil zo goed als niet zien wanneer je alleen kijkt naar de werken!

Nieuwe zakelijkheid

• Reactie op het expressionisme en de 'emotionele' kunsten; kunstenaars nemen een zakelijke houding naar de wereld aan. 
• Praktische en zakelijke afbeeldingen van de werkelijkheid, emoties van kunstenaar hebben geen invloed op afgebeelde
• Duitse pre-oorlog stroming!!

Nieuwe zakelijkheid

Classicisme

• Weinig interesse in politiek
• Klassieke beoefening met academische techniek
• Idealisering van de Weimar Republiek

Nieuwe zakelijkheid

Verisme

• Aandacht voor de gemaakte fouten in de maatschappij
• Benadrukken v/d lelijkheid en vuiligheid van de samenleving.
• Grotesk, provocerend, satirisch

Twee stormingen nieuwe zakelijkheid

Werken die laten terug denken aan de 'klassieke' periode van Duitsland

Vooral te herkennen aan de 'grappige' manier van het afbeelden van regeringsleiders

Magisch realisme

• Aan surrealisme verwante stroming.
• Fantasie, geen 'realistische' beelden 
• Bijna fotografisch.
• Magische, geheimzinnige en trieste sfeer.
• Raadselachtig licht; komt van allerlei verschillende plekken. 
• Verschil met surrealisme is dat het afgebeelde in principe wél zou kunnen gebeuren in de realiteit. 

Surrealisme

Magisch realisme

Art Deco

• Een eclectische kunststijl te zien in architectuur en interieur tussen de oorlogen
• Eclectisch = een combinatie van verschillende stijlkenmerken uit andere kunststromingen
• Combineert kubistische, expressionistische en functionalistische stijlkenmerken

Architectonisch te herkennen aan (relatief kleine) geometrische versieringen en veel glas

Interieurs zijn te herkennen aan strakke lijnen, veel en felle kleuren en luxe materialen

Functionalisme

• Het -isme van het nieuwe bouwen
• Architectonische kunststroming waarbij het ontwerp en de inrichting van een gebouw het doel van het gebouw volgen.
• Bedenkers van de uitspraak 'form follows function' -> de vorm van een object volgt de functie van dat object.

Gebouwen kennen weinig ornamentering en zijn bijna altijd in een kleur gepleisterd

De layout van gebouwen mag niet afhankelijk zijn van 'draagmuren' waar geen ramen in mochten, waardoor pilaren bv het dak dragen.

De Stijl 

Ook in Nederland werken kunstenaars aan een nieuwe ideale samenleving, zoals bijvoorbeeld de kunstenaars van De Stijl. Architect Rietveld breekt met alle ideeën over woningbouw. Hij wil zoveel mogelijk daglicht, ruimtes waar binnen en buiten in elkaar overlopen. Hij ontwerpt grote open ruimtes. 

Kunst komt niet voort uit wat je ziet (voorstelling), maar uit wat de kunstenaar doet. Daarom mag pure kunst alleen bestaan uit 'beeldingsmiddelen'.

De beeldingsmiddelen (vormgevingsaspecten) moeten strikt gevolgd worden om pure kunst te maken. Pure kunst kan daarom nooit figuratief zijn, want het kan geen voorstelling hebben. (volgens de volgers van De Stijl)