De sociale kwestie

Burgers en stoommachines

De sociale kwestie
1 / 50
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

Cette leçon contient 50 diapositives, avec diapositives de texte et 3 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon

Burgers en stoommachines

De sociale kwestie

Slide 1 - Diapositive

Tijd van Burgers en stoommachines
1800 - 1900

Slide 2 - Diapositive

                    Hoofdstuk 5  Burgers en stoommachines
Gedaan: 
  • § 5.1 Industrie en samenleving
Deze les:
  • § 5.2 De sociale kwestie
Nog te doen:
  • § 5.3 Democratie in Nederland
  • § 5.4 Liberalen, socialisten en confessionelen




Slide 3 - Diapositive

Lesdoelen van deze paragraaf
Aan het einde van deze paragraaf kun je  uitleggen: 


  • Wat de sociale kwestie was.
  • Hoe de sociale kwestie stap voor stap in Nederland   verdween.


Taaldoelen:  Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, historische begrippen en uitbreiding woordenschat.

Slide 4 - Diapositive

Slide 5 - Diapositive

Slide 6 - Diapositive

Slide 7 - Diapositive

Slide 8 - Diapositive

Slide 9 - Diapositive

Slide 10 - Diapositive

Slide 11 - Diapositive

Slide 12 - Diapositive

Slide 13 - Diapositive

Wat is de Sociale Kwestie? 
  • Een kwestie is een probleem

  • De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar.

  • Eind 19e eeuw.

  • Vooral in de steden.

Slide 14 - Diapositive

Wat is de Sociale Kwestie? 
  • ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

  • Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

  • Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

Slide 15 - Diapositive

Nederland industrialiseert laat 
  • Pas vanaf 1870

  • Handel blijft voor veel investeerders belangrijk: weinig vertrouwen in de industrie

  • Geen geschikte grondstoffen voor industrie

  • Op de afbeelding: papier maken rond 1800 en rond 1870

Slide 16 - Diapositive

Nederland industrialiseert laat 
  • Slechte infrastructuur

  • Grondstoffen kopen in het buitenland   was duur

  • Protectionisme: landen beschermen hun eigen producten door producten uit andere landen (heel) duur te maken

Slide 17 - Diapositive

Nederland  industrialiseert...toch
  • Vanaf 1870 steeds meer fabrieken
  • Liberalen aan de macht: meer economische vrijheid
  • Willem I wil van Nederland een modern land maken met goede infrastructuur en industrie
  • Voldoende arbeidskrachten 

Slide 18 - Diapositive

Gevolgen van de industrialisatie

  • Huisnijverheid (gedaan door boeren) kan niet meer concurreren tegen de fabrieken.

  • Arbeiders trekken naar de stad: urbanisatie

  • Steden groeien erg snel

Slide 19 - Diapositive

Werkomstandigheden
  • Saaaaaaaai (door arbeidsdeling/lopende   band)

  • Lange werkdagen (14 uur per dag)
  • Gevaarlijk

  • Geen enkel recht

  • Lage lonen (bij fouten: loon inhouden)

Slide 20 - Diapositive

Kinderarbeid

  • Goedkope arbeidskrachten
  • Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan
  • Ze zijn goedkoper dan mannen en vrouwen
  • Hun kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines

Slide 21 - Diapositive

Slide 22 - Diapositive

Slide 23 - Diapositive

Slide 24 - Diapositive

Slide 25 - Diapositive

Slide 26 - Diapositive

Slide 27 - Diapositive

0

Slide 28 - Vidéo

Woonomstandigheden
  • Slechte woningen (snel gebouwd dus: haastige spoed...)

  • Panden die niet als woning zijn bedoeld (zoals kelderwoningen)

  • Dichtbij fabrieken

  • Slechte hygiëne, riolering en   watervoorziening

Slide 29 - Diapositive

Slide 30 - Diapositive

Slide 31 - Diapositive

1848-1866: cholera-epidemieën
  • Epidemie: ziekte komt voor op grote school (bepaald land, regio)
  • Ontstaan door vervuild drinkwater
  • Symptomen: braken, diarree, buikpijn. Veel vochtverlies.
  • Ook ziekten als:
  • De vliegende tering--> koorts, vermagering, moeheid, bloed hoesten.
  • Oplossing: betere hygiëne , ook voor artsen!

Slide 32 - Diapositive

Slide 33 - Vidéo

Preventieve maatregelen vanaf 1860
  1. Aanleggen van rioleringen en waterleidingen
  2. Artsen en verpleegkundigen gaan hygiënischer werken
  3. Wijkverpleegkundigen geven voorlichting in arbeiderswijken
  4. Aanname Woningwet

Slide 34 - Diapositive

Maatregelen
  • Betere opleidingen (artsen >universiteit)
  • Verpleegkundigen > 1921 wettig erkend diploma (voorheen opleiding in ziekenhuis)
  • 1926 : aanvullende opleiding kraamzorg
  • Gevolg: flinke daling sterftecijfer

Slide 35 - Diapositive

Vóór de Woningwet...
...na de Woningwet

Slide 36 - Diapositive


In delen van Noord- en Oost-Nederland was het trouwens niet veel beter...

Slide 37 - Diapositive

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider
was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Slide 38 - Diapositive

Wie helpt de arbeiders? 
  • Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

  • Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

  • Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Slide 39 - Diapositive

Wie helpt de arbeiders? 

  • Nederland kent drie grote politieke   groepen: socialisten (links), confessionelen (centrum) en liberalen (rechts)

  • Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Slide 40 - Diapositive

Liberalen

  • Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

  • Economie helemaal vrij laten

  • Sociale wetten kosten teveel geld

  • Rechts in de politiek

Slide 41 - Diapositive

Confessionelen
  • Confessie = geloof (Protestant/Rooms-   katholiek)
  • Ongelijkheid omdat God het zo wil
  • Goede christenen helpen elkaar
  • Werkgevers en werknemers moeten er   samen uitkomen
  • Centrum in de politiek

Slide 42 - Diapositive

Socialisten
  • Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

  • Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

  • Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

  • Links in de politiek

Slide 43 - Diapositive

Het socialisme
  • Karl Marx zag een tegenstelling tussen de bezitloze klasse van arbeiders en de bezittende klasse van de bourgeoisie.
  • Ideologie van Marx was een compleet gelijke wereld.

Slide 44 - Diapositive

Slide 45 - Vidéo

Langzaam verbetering
  • Eerste sociale wetten vanaf 1874:   Kinderwetje van Van Houten
  • Leerplichtwet (1900)
  • Woningwet (1901)
  • 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen
  • 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Slide 46 - Diapositive

Begrippen uit deze les


  • industrialisatie
  • huisnijverheid
  • kinderarbeid
  • werkomstandigheden
  • woonomstandigheden




Slide 47 - Diapositive

Begrippen uit deze les


  • Sociale kwestie
  • nachtwakersstaat
  • Liberalen
  • sociaal-democraten
  • confessionelen
  • feminisme




Slide 48 - Diapositive

Personen uit deze les

  • Samuel van Houten

Slide 49 - Diapositive

Jaartallen uit deze les

  • 1874: Kinderwetje van Van Houten
  • 1900: Leerplichtwet
  • 1901: Woningwet
  • 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen
  • 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Slide 50 - Diapositive