Zelfstudie 1.2 Ongekende natuur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Zelfstudie 1.2

In deze les ga je zelf door alle stof heen. Je gaat filmpjes bekijken, uitleg van stof lezen en vragen maken. 

Succes! 

Op de foto zie je het amazoneregenwoud. 

 1.2 Ongekende natuur

Hou bij het maken van de opdrachten de volgende leerdoelen in je achterhoofd

• Ik ken de klimaatfactoren en de hoe-hoe regels (R)
• Ik kan het voorkomen van de klimaten verklaren (T1)
• Ik kan het ontstaan en de gevolgen van El Nino beschrijven en verklaren (T1) 
• Ik kan de gevolgen van El Nino  voor Zuid-Amerika vergelijken met Zuid-Azië (T2)

Bekijk de kaarten op de volgende twee slildes goed! 

Bedenk voor de westkust van Z-A:
- Waar wonen de meeste mensen? 
- Bedenk een fysische verklaring hiervoor. 

Startopdracht Examenvraag

Mocht je de kaart beter willen bekijken sla dan je bosatlas open! 

Mocht je de kaart beter willen bekijken sla dan je bosatlas open!

Geef de fysische verklaring voor de ongelijke spreiding van de bevolking in het noordelijk en het zuidelijke deel van de Zuid-Amerikaanse westkust.

In het noordelijke deel is de gemiddelde neerslag veel hoger dan in het zuidelijke deel (1p)

De hoge neerslag is gunstig voor intensieve landbouw, waardoor meer inwoners mogelijk (1p)

Antwoord

Zuid-Amerika heeft veel verschillende klimaten. 

Het klimaat in Z-A wordt bepaald door een groot aantal factoren, zoals breedteligging, zeestromen, drukgebieden, windpatronen en de ligging van gebergte.

Bekijk figuur 1.5 in je boek maar eens! 

Bekijk de kennisclip over het klimaat in Z-A op de volgende slide! 

Let op!
We passen toe wat we besproken hebben bij klimaatverandering en systeem aarde.  Mocht je even de draad kwijt zijn, Pak dat boek er dan even bij! 

Maak aantekeningen!

Welke is GEEN klimaatfactor?

1. Breedteligging & Hoogteligging
2. Zeestromen
3. Land en zee in de buurt
4. Temperatuurverschillen

Hoe-hoe regel Breedteligging:
Hoe verder van de evenaar, hoe...

1. Warmer het klimaat
2. Kouder het klimaat
3. Droger het klimaat
4. Natter het klimaat

Hoe-hoe regel Hoogteliging:
Hoe hoger het ligt, hoe...

1. Warmer het wordt
2. Kouder het wordt
3. Droger het wordt
4. Natter het wordt

Hoe-hoe regel Zee en land:
Hoe meer zee, hoe

1. meer warmte
2. meer kou
3. meer droogte
4. meer vocht

Vergeet ook deze land/zee regel niet:
Welke zin klopt?

1. Land warmt sneller op dan zee
2. zee warmt sneller op dan land

Hoe-hoe regel Zeestromen
Hoe kouder de zeestroom, hoe

1. warmer de lucht
2. kouder de lucht
3. droger de lucht
4. vochtiger de lucht

Hoe-hoe regel Zeestromen
Hoe warmer de zeestroom, hoe

1. warmer de lucht
2. kouder de lucht
3. droger de lucht
4. vochtiger de lucht

Klimaatfactoren

De klimaatfactoren bepalen waarom bepaalde klimaten voorkomen in Zuid-Amerika! 

Klimaatfactoren:

- Breedteligging
- Hoogteligging
- Zee / land in de buurt

- Zeestromen 

Bekijk figuur 1.5 in je boek.
Waarom komt het tropisch klimaat (Groen) daar voor?

1. ITCZ
2. Zeestromen
3. Koude wind
4. Gebergte

ITCZ

ITCZ (intertropische convergentie zone) ontstaat door de directe verwarming van het aardoppervlak waardoor lucht gaat opstijgen en er uiteindelijk een lagedrukgebied ontstaat.

De ITCZ is een...

1. Lagedruk gebied
2. Hogedruk gebied

Zomer op het zuidelijk halfrond

Winter op het zuidelijk halfrond

Naast de ITCZ hebben ook de passaten (wind) en oceanen (zeestromen) invloed op het klimaat! 

Lees de uitleg op de volgende paar slides hierover en maak aantekeningen! 

Weet je nog??

Oostkant Z-A

Waar vallen stuwingsregens?

1. Loefzijde
2. Lijzijde

Ezelsbruggetje :)
Lij ben je blij want het is droog!

Loef ben je droev(ig) want het regent. 

Oostkant Z-A

Westkant Z-A

De westkust van Chili en Peru hebben te maken met een...

1. warme zeestroom
2. Koude zeestroom

Zuiden Z-A

Een aanlandige wind is...

1. Droog
2. Vochtig

Onthouden: windrichtingen!

Noord, zuid, west, oost...
De windrichting is dus de richting waar de wind vandaan komt. 

Als de wind uit het westen komt, heb je dus westenwind.

Eens in de zoveel jaar is er een afwijkend weertype...

Bekijk de kaarten goed! 

Ze staan ook in je boek. 

Welke negatieve gevolgen heeft El Niño in Zuid-Amerika?

Antwoord: Heeeeel veel regen met desastreuze gevolgen zoals te zien op deze foto uit Peru. 

Gevolgen kust Z-A:

• overstromingen
• aardverschuivingen
• modderstromen
• minder vissen
• droogte in andes

Welke negatieve gevolgen heeft El Niño in Indonesië?

Antwoord: droogte, bosbranden en mislukte oogsten

Bekijk figuur 1.9 in je boek! 

Leerdoelen check!

Maak de vragen op de volgende slides om te checken of jij alle leerdoelen gehaald hebt.

• Ik ken de klimaatfactoren en de hoe-hoe regels (R)
• Ik kan het voorkomen van de klimaten verklaren (T1)
• Ik kan het ontstaan en de gevolgen van El Nino beschrijven en verklaren (T1) 
• Ik kan de gevolgen van El Nino  voor Zuid-Amerika vergelijken met Zuid-Azië (T2)

Noem de 4 klimaatfactoren die we besproken hebben!

Bekijk figuur 1.5 in je boek. Waarom is er een aride gebied aan de west kust?

1. warme zeestroom
2. ITCZ
3. koude zeestroom
4. equatoriale stroom

Bekijk figuur 1.5 in je boek. Waarom is er neerslag in alle jaargetijden in de zuidpunt van Z-A?

1. aflandige westenwind en lijzijde van andesgebergte
2. De gevolgen van el nino zijn daar het grootst
3. aanlandige westenwind en stuwingsregens
4. equatoriale stroom die splits bij de punt van Z-A

El nino brengt aan de westkust van Z-A...

1. Heel veel regen
2. Heel veel droogte

Tijdens el nino...

1. welt er koud water voor de kust op
2. welt er warm water voor de kust op
3. wordt warm oppervlaktewater aangevoerd
4. wordt koud oppervlaktewater aangevoerd

1.2 Ongekende natuur

Heb je de vragen niet zo goed gemaakt, lees dan paragraaf 1.2 nog eens door.