§3 - Erfelijkheid - KGT

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

§3 - Erfelijkheid

Startopdracht

Basis/Kader:  Maak opdracht 1 t/m 9, blz. 115-119

Kader/mavo: maak opdracht 1 t/m 9 op blz. 115-119

Fenotype wordt bepaald door:

- Genotype

- Invloeden uit het milieu

Erfelijke eigenschappen

Thema 5: Erfelijkheid en Evolutie

Leerdoelen: 

• Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke eigenschappen bevatten
• Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn

Wat wordt behandeld in deze les? 

- Wat is genotype

 - Wat is fenotype?

 - Kun je je fenotype aanpassen?

Hoe wordt het genotype bepaald?

 - Wat zijn chromosomen en wat zijn genen?

Uiterlijk = hoe je eruit ziet ( Fenotype)

Vele eigenschappen

--> Kleur haren, ogen etc.

--> Vorm haren, ogen etc.

Veel uiterlijke eigenschappen zijn erfelijk. Alle erfelijke eigenschappen horen bij je Genotype

Fenotype en Genotype

Fenoype

Wat is een verschil tussen genotype en fenotype?

1. Het genotype is het uiterlijk en het fenotype zijn de erfelijke eigenschappen
2. Het genotype zijn de erfelijke eigenschappen en het fenotype het uiterlijk
3. Het genotype en het fenotype zijn hetzelfde

Chromosomen & genen & DNA

De informatie voor alle erfelijke eigenschappen noemen we genotype.

Cel - celkern - chromosomen - genen

In elke celkern zitten 46 chromosomen.

Elk chromosoom bestaat uit vele genen. 

Een gen bepaalt een erfelijke eigenschap (kleur ogen, haren etc.)

Chromosomen bestaan uit de stof DNA

Huiswerk

Kader/mavo: 

Thema 5 Erfelijkheid en evolutie

Maak opdracht 1 t/m 5  op blz. 106-108

HUISWERK EN BOEKCONTROLE !!!!

Chromosomenparen

Lichaamscel:

46 Chromosomen / 23 chromosomenparen

Geslachtscel: eicel of zaadcel

23 chromosomen / geen chromosomenparen

Meiose

Hoe werkt meiose?

Meiose is het proces van celdeling waarbij vier dochtercellen ieder de helft van het aantal chromosomen van de oudercel krijgen.

Meiose wordt ook wel de reductiedeling genoemd. Dit is omdat tijdens de meiose de hoeveelheid chromosomen in de cellen gehalveerd wordt.

Mitose

Hoe werkt mitose?

Cellen hebben niet het eeuwige leven; cellen sterven en moeten worden vervangen.

Nieuwe cellen vervangen deze oude cellen en zorgen er voor dat het organisme kan blijven leven. Cellen vermeerderen zich door middel van celdeling. Bij celdeling verdubbelt de cel het DNA en verdeelt dit over twee nieuwe dochtercellen.

Het ontstaan van een baby

Bij welke stap komt de genotype tot stand?

Bij stap 1, 2, 3, 4 of 5

Het genotype van een organisme komt tot stand op het moment van de bevruchting

Karyogram meisje

Karyogram jongen

Geslachtschromosoom

2 man (XY)

Geslachtschromosoom

 vrouw (XX)

Syndroom van down

Mutatie

Een plotselinge verandering van het genotype: 1 of meer genen zijn dan gemuteerd (veranderd). 

Tweelingen

Geslachtelijke voortplanting

Twee geslachtscelen versmelten met elkaar.

Nakomelingen hebben altijd een andere geno en fenotype dan de ouders

Variatie in genotypen

Mutanten

Organismen waarbij een mutatie zichtbaar is in het fenotype.

Kruisingsschema

Ontstaan mutatie

Mutagene invloeden:

• Mutagene stoffen bv asbest en sigarettenrook
• straling: - Uv straling, rontgen en radioactieve straling

Albinisme

Albinisme

Geslacht

Je krijgt geslachtscel (X of Y) van vader en van moeder

XY = Jongen

XX = Meisje