Les 9 poëzie CONA

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Les 9 Poëzie

Programma

• Lezen in je leesboek/taak 40 & 41 uitwerken 
• 'De idioot in het bad'
• Herhaling toetsstof met quiz

Poëzie - lyriek

• Genre betekent soort. 
• Literatuur wordt verdeeld in drie hoofdgenres: epiek (proza), lyriek (poëzie), dramatiek (toneel)
• Subgenres lyriek:  haiku, sonnet
• Poëzie - proza - onderscheid?

Welk kenmerk hoort niet bij de sonnet?

1. 14 regels: 2 kwatrijnen en 2 terzetten
2. rijmschema: aabb aabb cdc dcd
3. rijmschema: abba abba cdc dcd
4. wending/chute tussen octaaf en sextet

Poëzie valt onder

1. het hoofdgenre epiek
2. het hoofdgenre dramatiek
3. het hoofdgenre lyriek
4. subgenre haiku

Vorm

• Klank en ritme: metrum, rijm
• Betekenis:  woorden met meer betekenissen, nieuwe samenstellingen, stijlfiguren, beeldspraak
• Zinsbouw: leestekens zijn niet altijd aanwezig, enjambementen, ongrammaticale zinnen, ongebruikelijke grammaticale zinsbouw
• Typografie: lettertype, regelverdeling 

Waarom staan we stil bij de vormkenmerken?

1. Dat klinkt wel interessant.
2. Poëzie gaat om de vorm.
3. Met de vorm wordt de inhoud versterkt.
4. Eerst sta je stil bij de vorm, dan bij het effect.

Rijmsoorten

• alliteratie
• assonantie
• volrijm - halfrijm
• mannelijk rijm (eindrijm)
• vrouwelijk rijm (eindrijm)
• glijdend rijm (eindrijm) 

Rijm

• Rijmplaatsen: eindrijm, binnenrijm, voorrijm 
• Rijmschema's: gebroken rijm, omarmend rijm, gekruist rijm, gepaard rijm, slagrijm, verspringend rijm

Blazende wangen en smakkende lippen,
Azende blikken op aadlijke snippen,
Gouden fazanten en druipende kluif,
Oude, gemerkte, gezegende druif!

Wat kun je zeggen over het rijm?

1. Eindrijm, gepaard rijm
2. Assonantie
3. Voorrijm
4. Alliteratie

Metrum

• Jambe: V-
• Trochee: -V
• Anapest: VV-
• Dactylus: -VV 
• Amfibrachys: V-V

 

Wat is antimetrie?

1. Het inslikken van een lettergreep.
2. Het rekken van het woord zodat je een extra lettergreep krijgt.
3. Een gedicht zonder metrum, een vrij vers.
4. Het doorbreken van het metrum.

Beeldspraak

• Metafoor - schrijver gebruikt een beeld (b) om de werkelijkheid/object (o) te beschrijven. - vergelijking
• Soorten metaforen: zuivere metafoor, vergelijking zonder verbindingswoord, vergelijking met verbindingswoord, personificatie, synesthesie 
• Metoniem - andere reden, merk ipv ding, deel van het geheel, materiaal, etc

“Je vader is een dief. Hij heeft alle sterren van de hemel gestolen en ze in jouw ogen gestopt.”

1. Metoniem
2. Vergelijking zonder verbindingswoord
3. Zuivere metafoor
4. Vergelijking met verbindingswoord

Den Haag beslist wie wat waar mag bouwen.

1. Metoniem
2. Zuivere metafoor
3. Synesthesie
4. Vergelijking zonder verbindingswoord

Toetsstof

Volgende week maken we een oefentoets. Zorg dat je de stof dan al hebt geleerd. 

Toetsstof: poëzieanalyse: Laagland module 4 + alle

aantekeningen, presentaties/lessonups, katernen en gemaakte opdrachten.