Taalperfect - redenen van wetenschap

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Taalperfect - redenen van wetenschap

Inhoud

• Redenen van wetenschap en zintuigen;
• Werkwoordstijden
• Zinsbouw
• Bijwoordelijke bepaling van plaats en tijd
• Werkwoorden modaliteit
• Objectiviteit en interpretatie

Redenen van wetenschap en zintuigen

Artikel 153 Wetboek van Strafvordering gebruik maken van zintuigen bij beschrijving van gebeurtenissen.

Redenen van wetenschap:

Door middel van zintuiglijke waarneming weergeven van feiten.

Zien/horen/ruiken/proeven/voelen

Werkwoordstijden

Het gebruik van redenen van wetenschap heeft consequenties voor het gebruik van werkwoordstijden in een zin.

Een handeling is alleen waarneembaar op het moment dat die wordt uitgevoerd. Achteraf is alleen het eindresultaat waarneembaar.

NIET: 'Ik zag dat iemand de had ruit had ingegooid.'

WEL: 'Ik zag dat er een gat in de ruit zat.'

Werkwoordstijden

Het gebruiken van de juiste tijd in hoofd- en bijzin is belangrijk.

NIET: 'Ik zag dat hij het kopje op de grond had gegooid.'

(Je kunt niet zelf gezien hebben wat eerder, voordat jij daar was, is gebeurd.)

WEL: 'Ik zag dat hij het kopje op de grond gooide.' (als er op dat moment bij was). OF 'Ik zag dat het kopje op de grond lag.' (Je ziet alleen wat er te zien was op het moment dat jij daar aankomt). 

Zinsbouw

Het beschrijven met behulp van de redenen van wetenschap gaat als volgt:

Aangeven van de zintuiglijke activiteit, gevolgd door een bijzin.

Voorbeeld:

Ik zag dat de man een steen van de grond pakte.

Zinsbouw

Als na de hoofdzin meer dan één bijzin volgt, dan is het belangrijk dat bij het geven van redenen van wetenschap de volgende zinsconstructie wordt gebruikt:

Ik zag dat ... en (ik zag) dat ...  (LET OP WAARNEMING)

NIET: 'Ik zag dat de bestuurder het kruispunt opreed, terwijl hij niet de nodige voorzichtigheid betrachtte.'

WEL: 'Ik zag dat de bestuurder het kruispunt opreed en dat hij daarbij de snelheid verhoogde.'

Zinsbouw

Bijvoeglijke bijzin:

Een tussenzin dat toelichting geeft op een zelfstandig naamwoord in de zin. Als er in deze zin info wordt gegeven die met de redenen van wetenschap moeten worden omschreven, dan mag er geen bijvoeglijke bijzin worden gebruikt. Gebruik in dat geval de normale bijzin.

Zinsbouw

NIET:

Ik zag dat daar een man op het terras zat, die een vuurwapen bij zich had.

Ik zag dat daar een man op het terras zat, met een vuurwapen in zijn hand.

WEL:

Ik zag dat daar een man op het terras zat en IK ZAG DAT hij een vuurwapen in zijn hand had.

Bijwoordelijke bepaling van plaats en tijd

In ambtelijke teksten wordt vaak verwezen naar tijdstippen en plaatsen waar iets plaatsvond.

Bijvoorbeeld:

De fietsers stonden voor de stopstreep te wachten.

De fietsers reden om precies 12.55 uur weg.

Bijwoordelijke bepaling van plaats

Deze bepaling komt altijd achter de zin 'ik zag dat', omdat de plaats waarneembaar is en voor de PV relevant is waar iets plaatsvindt.

NIET: 'Op de hoek van de straat zag ik dat vijf mensen bij elkaar stonden.'

(In deze zin wordt alleen verteld waar jij staat, maar niet waar de vijf mensen staan).

WEL: 'Ik zag dat op de hoek van de straat vijf mensen bij elkaar stonden.'

Bijwoordelijke bepaling van tijd

Deze bepaling staan altijd voor de zin 'ik zag dat', omdat het exacte tijdstip waarop iets gebeurt normaal niet van belang is voor de beschrijving van de gebeurtenis. Het tijdstip is een algemeen gegeven.

NIET: Ik zag dat om 12.00 uur de deur openging. (Hier zegt de agent dat hij heeft gezien dat het 12.00 uur was toen de deur openging, terwijl niet het tijdstip van belang is, maar het feit dat de deur openging.

WEL: Om 12.00 uur zag ik dat de deur openging.

Bijwoordelijke bepaling van tijd

Indien het precieze tijdstip wel van belang is voor de beschrijving, dan moet de opsporingsambtenaar dat ook weer precies beschrijven volgens de redenen van wetenschap.

Bijvoorbeeld:

Ik zag dat op dat moment op het horloge de tijdsaanduiding 11.59 uur zichtbaar was.

Werkwoorden modaliteit

Redenen van wetenschap geeft aan of iets waarneembaar is (of was). 

Sommige werkwoorden zijn in deze combinatie niet te gebruiken omdat ze iets zeggen over de bedoeling van de handelende persoon. Het gaat hier om werkwoorden die een mogelijkheid, dwang of een wens aangeven. 

Denk hierbij aan: willen, mogen, moeten, kunnen etc.

Werkwoorden modaliteit

Voorbeelden:

NIET: Ik zag dat de bestuurder rechtsaf wilde slaan.

WEL: Ik zag dat de rechterrichtingsaanwijzer van die personenauto in werking was.

NIET: Ik zag dat die fietsers plotseling moesten uitwijken.

WEL: Ik zag dat die fietsers plotseling van richting veranderen.

Objectiviteit en interpretatie

De waarneming moet zo objectief mogelijk worden beschreven. 

Waarneembare feiten.

Bij een subjectieve beschrijving gebruik je eigen mening/interpretatie.

Beschrijf dus alleen wat waarneembaar is. Dit geldt ook voor non-verbaal gedrag.

Groot

1. Objectief
2. Subjectief

Prachtig

1. Objectief
2. Subjectief

Oranje

1. Objectief
2. Subjectief

Hout

1. Objectief
2. Subjectief

25 graden

1. Objectief
2. Subjectief

Lomp uiterlijk

1. Objectief
2. Subjectief

Donker

1. Objectief
2. Subjectief

Snel

1. Objectief
2. Subjectief

Dik

1. Objectief
2. Subjectief

Vies

1. Objectief
2. Subjectief

1.80

1. Objectief
2. Subjectief

Klein

1. Objectief
2. Subjectief

Sportief

1. Objectief
2. Subjectief

4 bij 4 meter

1. Objectief
2. Subjectief

Een dikke auto

1. Objectief
2. Subjectief

Een knap meisje

1. Objectief
2. Subjectief

Koud

1. Objectief
2. Subjectief

15 centimeter dik

1. Objectief
2. Subjectief

Warm

1. Objectief
2. Subjectief

Gezellige boel

1. Objectief
2. Subjectief

Toepassing

Ga zelfstandig oefenen met de redenen van wetenschap in Taalperfect met het volgende onderdeel:

Taalvaria - Redenen van wetenschap deel a 2F