Late Middeleeuwen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Late Middeleeuwen

Opkomst van steden

• Handel en nijverheid bloeit op.
• De landbouwoogst werd vergroot door drie oorzaken: halsjuk, ijzeren ploeg en het drieslagstelsel. 
• De woeste gronden werden landbouwgrond. 
• Meer voedsel en daardoor grotere bevolking. 
• Er ontstonden dorpjes met handelen die uiteindelijk doorgroeien tot steden. -> er kwam ook weer geld in omloop (geldeconomie).
• Koninkrijken en steden hadden allemaal hun eigen munt.
• Agrarisch-stedelijke samenleving ontstaat.

Drieslagstel en ontginning woeste gronden -> Meer landbouwopbrengsten -> meer voedsel -> grotere bevolking en boeren houden meer over om te ruilen -> Er ontstonden markten met boeren die zich tot handelaar maakten. -> Die dorpen/markten groeiden uit tot steden. 

Handel op afstand

• Er kwamen handelssteden = steden die hun geld verdienden met de handel.
• Ook ontstond er een handelsverbond rond de Noordzee en de Oostzee, dat noemen we de Hanze.
• Alleen handelen met elkaar, niet met anderen.
• Kooplieden uit Brugge deden dit wel.

Wat ga je nu doen?

• Je gaat bezig met  de vragen van paragraaf 1 (blz 62-67).
• Dit mag je doen in rustig overleg met je buur. 
• Bij vragen steek je je vinger op dan kom ik wel langs.
• Tot 5 minuten voor het einde van de les.
• Dit is huiswerk voor volgende week!
• Klaar? Ga alvast leren voor paragraaf 1 of maak alvast paragraaf 2. Of ga iets doen voor een ander vak.

Vorige les

•  Er kwam een agrarisch-stedelijke samenleving. Wat is dat?
• Wat was ook alweer de Hanze?

Rijke kooplieden en belangrijke ambachtslieden.

Winkeliers en ambachtslieden

-------------------------

-------------------------------------------------

Arbeiders

-----------------------------------------------------------

Bedelaars en daklozen

Het leven in een stad

• De inwoners van de stad heet de burgerij.
• Ambachtslieden met hetzelfde beroep verenigen zich (= gilde).
• In zo'n gilde waren allerlei regels om concurrentie te voorkomen.
• De 'meesters' hadden hun eigen werkplaats en had hier de leiding.
• Onder hem stonden zin gezellen (knechten).
• Zij konden pas gezel worden als de opleiding was afgerond. 

Bestuur van de stad

• Eerst was de heer (koning of hertog) de baas van een stad.
• Daarna wilde ook de gewone bevolking invloed hebben -> ze kregen stadsrechten in ruil voor geld. 
• In dat bestuur van de bevolking zat een schout met schepenen.
• Schout -> = de voorzitter van de stedelijke rechtbank.
• Schepenen -> = mensen die onder leiding van de schout zorgden voor de rechtspraak.
• Ook zorgden zij voor andere zaken.
• Zij vormden het bestuur van de stad.

Wat ga je nu doen?

• Je gaat bezig met  de vragen van paragraaf 2 (blz 68-73).
• Dit mag je doen in rustig overleg met je buur. 
• Bij vragen steek je je vinger op dan kom ik wel langs.
• Tot 3 minuten voor het einde van de les.
• Dit is huiswerk voor volgende week, woensdag heb je er dus ook nog tijd voor!
• Klaar? Ga alvast leren voor paragraaf 2 of maak alvast paragraaf 3. Of ga iets doen voor een ander vak.

Vorige les

• Wat was ook alweer een gilde?
• Het bestuur van de stad werd gedaan door? 

Kerk in de middeleeuwen

• Christelijke kerk onder leiding van paus -> = Katholieke kerk
• Het leven na de dood was erg belangrijk in het geloof.
• Bidden was belangrijk -> vaak bidden ze tot een heilige.
• Soms reisden mensen naar een heilige plek om te bidden ->= bedevaart.
• De kerk was erg rijk in deze tijd. Iedereen gaf ze geld.
• Alle kerken in een bepaald gebied heten samen een bisdom.
• Met daar aan de macht een bisschop.
• De belangrijkste kerk was die van de bisschop, de kathedraal. 

Kerk

Kathedraal

Verzet door en tegen katholieken

• Vanaf de 11e eeuw veel kritiek op de kerk. 
• De mensen die kritiek hadden werden door de kerk ketters genoemd.
• De katholieken waren niet blij met joden en moslims.
• Joden werden vaak mishandeld en gediscrimineerd door katholieken.
• Moslims werden gezien als een bedreiging door de katholieken.
• De paus roept de katholieken op om Palestina te bevrijden.
• Dit leidde tot de eerste kruistocht, waarbij de katholieken de moslims gingen bestrijden.