H6.3 en 6.4 Seismologie en seismiek en Warmte

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 6 paragraaf 3 en 4

6.3: Seismologie en seismiek

6.4: Warmte

6.3 

Aardbevingen 

Paden van seismische golven

Toepassingen

Seismologie / seismiek

Seismologie: metingen aan trillingen die een natuurlijke oorzaak hebben (aarbevingen)

Seismiek: Onderzoek doen aan bodem door zelf trillingen op te wekken. Om bijvoorbeeld delfstoffen vinden. 

0:00 - 0:27 : (Overdreven) seismische golven

Aardbevingen

Gaat door de aarde als seismische golven

Soorten seismische golven

3 soorten golven: 

Soorten seismische golven

1. P-golven: 
Gaan door de hele aarde (ook de kern) 

Snelste golven (komen als eerste aan)

 

Soorten seismische golven

2. S-golven: 
Gaan alleen door de aardmantel 

Langzamer dan P-golven

 

Soorten seismische golven

3. Oppervlaktegolven: 
Gaan alleen door het aardoppervlakte 

Langzaamste golven, maar wel hevigste

 

namen hoef je niet te kennen

3 type aarbevingsgolven.

Primair (P) secundair (S) en oppervlakte golven.

 

Welke is het snelst?

Wie levert de meeste schade?

Seismologie is een meetmethode om de seismische golven te meten. Als er op een afstand een aardbeving plaats vindt, in welke volgorde meet ik dan de verschillende soorten golven?

1. Eerst S, dan P, dan oppervlakte golven
2. Eerst oppervlakte golven, dan S, dan P
3. Eerst P, dan S, dan oppervlakte golven
4. Eerst S, dan oppervlakte golven, dan P

Paden van seismische golven

Alleen P-golven en S-golven gaan door de aarde heen.

S-golven kunnen niet door de vloeibare kern heen.

 

de hoeken hoef je niet te kennen

Toepassingen: Seismologie

Seismometer: meet precies de seismologische trillingen

 

Tussen aankomst van P en S golven zit 20 seconden. Vs = 3,5 km/s en Vp = 6,0 km/s. Bereken afstand tot episch centrum.

Met een seismometer kun je aan de hand van de tijd tussen de P en S golven bepalen hoe ver weg de aardbeving heeft plaats gevonden. De S-golven (v=1000m/s) komen 2,0 s later aan dan de P-golven (v=2000m/s).
Hint: de afstand die de beide golven afleggen is gelijk

Uitwerking:

s=v*t

s_s=s_p

1000*(t+2)=2000*t

1000t+2000=2000t

t=2

invullen in bijvoorbeeld s_p

s=2000*2=4000m

Seismiek

Toepassingen: Seismiek

Seismiek: er wordt gekeken hoe eigen gemaakte trillingen

reflecteren door de verschillende bodem lagen. Dit geeft info over hoe de lagen zijn opgebouwd.

 

Ga aan de slag met

6.3: 13 t/m 17

6.4: Warmte

Oorsprong van de warmte

Tijdens het samenklonteren van de aarde werd zwaarte-energie en kinetische omgezet in warmte. 

Lord Kelvin deed metingen aan de afkoeling van de aarde. 

Andere warmtebronnen

Warmte uit radioactief verval.

Getijdenkrachten  door de zon en de maan. 

De temperatuur van de aarde

Als je dieper in de aarde komt, wordt de temperatuur...1..., de druk ...2... en zal de smelttemperatuur ...3...

Convectie

Warmte gesteenten stijgen en koude gesteenten dalen. 

De mantel is vast, maar door de hoge temperatuur kan deze vervormen en kan er convectie optreden. 

Ga nu aan de slag met:

6.4: 21, 22 en 23