les 9: gevolgen vulkanisme + tsunami's + examenopdrachten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze les

• vulkanisme: de lusten en lasten
• hoe ontstaat een tsunami
• we bespreken een examenopdracht 

Vulkanisme gevaren op schaalniveau

Lokale schaal = 1 klein gebied, stad of vulkaan.

Regionaal = in de omgeving / een deel van een land / regio

Nationaal = heel het land

Continentaal = meerdere landen / een continent

Mondiaal = de hele wereld

pyroclastische stroom

lava stroom

vulkanische bom

Op regionaal niveau

Lahar = modderstroom

Een lahar ontstaat als as mengt met water van bijv:

- smeltwater gletsjer

- regenval

- kratermeer

Continentaal

Mondiaal

Tambora eruptie 1815

As komt hoog in atmosfeer.

Blijft daar langer hangen.

Houdt het zonlicht tegen.

Misoogsten over heel de wereld.

EU bijvoorbeeld extra koude winter.

Waarom wonen er dan mensen in de buurt van een vulkaan?

Algemeen: De bodem in de tropen (rond de evenaar) is voedselarm, niet vruchtbaar.

Uitzondering is de bodem bij vulkanen.

Uit de vulkaan komt as, hierin zitten voedingsstoffen.

Het as uit de vulkaan maakt de bodem rondom de vulkaan vruchtbaar.

Nog een voordeel: kostbare ertsen worden bij vulkanen gevormd

Tsunami

Kan ook ontstaan bij een explosieve vulkaanuitbarsting.

Als deel vulkaan in zee terecht komt.

Welk gevaar kan je lopen als je woont op de helling van een vulkaan?
= lokale schaal

Geef voor 3 verschillende schaalniveaus een nadeel van een eruptie. Zet het schaalniveau erbij.

10 maximumscore 2

Uit de beschrijving moet blijken dat

• onder Hawaii een hotspot / mantelpluim ligt 1

• waar de (Pacifische) plaat (al vele miljoenen jaren) overheen beweegt

(waardoor een keten van vulkanische eilanden ontstaat) 1

11 maximumscore 3

• een schildvulkaan 1

• Het magma is vloeibaar  1

• basalt 1

12 maximumscore 2

Uit de beschrijving moet blijken dat

• bij de (Midden-Atlantische) rug platen divergeren / uit elkaar bewegen 1

• en magma omhoog komt (wat leidt tot vulkanisme) 1