1.4: De Nederlandse Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

H1 Ontdekkers en Hervormers

   §1.4 De Nederlandse Opstand

De Reformatie/ De Hervorming

Wat lieten katholieke geestelijken hun gelovigen kopen ter vergeving van zonden?

1. Boetes
2. Aflaten
3. Kruisjes
4. Bijbel

Door welke uitvinding kon de vertaalde bijbel snel worden verspreid?

Welke protestantse stroming was het grootst in Nederland?

1. Calvinisme
2. Baptisme
3. Lutherisme
4. Katholicisme

Katholieken

Protestanten

Bijbel is in het Latijn

Geen beelden in de kerk

Kerkdienst is in eigen taal

Kerk is Rijk

Heiligenverering

Eenvoudige inrichting

In deze les leer je:

• Waardoor Nederlanders ontevreden werden over de politiek van hun vorst
• Hoe Nederlanders in opstand kwamen tegen hun vorst
• Hoe een onafhankelijke Nederlandse republiek ontstond

De Nederlandse Opstand

• Karel V keizer van Heilig Roomse Rijk 
• 
  
• Kon niet al zijn gebieden zelf besturen
• 
  
• NL verdeeld in gewesten, elk een eigen bestuur (= Staten)
• 
  
• Elk gewest een vertegenwoordig van Karel (= Stadhouder)

De Nederlandse Opstand

• 1555 Karel V treedt af --> zijn zoon Filips II koning van Spanje
• --> Benoemde Willem van Oranje tot stadhouder

• Filips II wilde:
• - Centralisatie (1 centraal bestuur vanuit 1 plek)
• - Geen godsdienstvrijheid

De Nederlandse Opstand

• Nederlanders wilden dit niet! --> verzetten zich 
• Smeekschrift der Edelen voorgedragen aan de landvoogdes 
• 
  
• Margaretha van Parma, de halfzus van Filips II, stemt niet in maar treedt ook niet hard op tegen de Nederlandse edelen.
• --> Onrust neemt hierdoor toe.

Protestanten

• De protestanten mochten geen kerken hebben in Nederland 
• Ze hielden bijeenkomsten in de buitenlucht --> Hagenpreken

Beeldenstorm

• In 1566 loopt een hagenpreek uit de hand.... 
  
  
• Na afloop gaan de mensen naar een klooster, slaan alle beelden kapot en slopen het klooster --> beeldenstorm

Reactie van Filips II

• Filips II is woest door de beeldenstorm. 
• Filips II stuurt de hertog van Alva (de ijzeren hertog) naar de Nederlanden. 
• Taken van de hertog van Alva:

1. Orde herstellen
2. De daders van de beeldenstorm straffen

Willem van Oranje

• Willem van Oranje vlucht naar zijn landgoed in Duitsland en bereidt zich daar voor op gewapend verzet tegen de Hertog van Alva

• Het begin van de Opstand is de Slag bij Heiligerlee in 1568

De Nederlandse Opstand

• Willem van Oranje huurt een leger en valt de Hertog van Alva aan.
• Willem van Oranje verliest.
• Den Briel is de eerste overwinning voor Willem.

Afscheiding

• 1581: Noordelijke Nederlanden erkennen Philips II niet meer als vorst
• 1584: moord op Willem van Oranje
• 1588: Republiek der Zeven Verenigden Nederlanden 

Vrede van Munster (1648)

Wanneer begon de Nederlandse Opstand?

1. 1568
2. 1648
3. 1576
4. 1579

Wat is een andere naam voor de Nederlandse Opstand?

1. De Nederlandse oorlog
2. De 80 jarige oorlog
3. De grote oorlog
4. De Spaans-Nederlandse oorlog

Wat is geen oorzaak van de Nederlandse opstand?

1. Nederlandse burgers willen stemrecht
2. Beeldenstorm
3. De adel heeft minder macht
4. Geloofsvervolgingen

Hoe heette de leider van de Nederlandse opstand?

1. Willem van Oranje
2. Fillips II
3. Christoffel Columbus
4. Willem-Alexander

Wanneer eindigde de Nederlandse Opstand?

1. 1568
2. 1648
3. 1576
4. 1579

Aan de slag

Paragraaf 1.4

Opdracht 1 t/m 4

Blz. 17-18

In deze paragraaf leer je:

• Waardoor Nederlanders ontevreden werden over de politiek van hun vorsten
• Hoe Nederlanders in opstand kwamen tegen hun vorst
• Hoe een onafhankelijke Nederlandse Republiek ontstond