11.3 De Sovjet-Unie

Doelen lessenserie
Na deze lessen heb je een beeld van: 
1. het bestuur onder de laatste tsaar.
2. van de economische situatie in Rusland rond 1900.
3. van de invloed van WO I op de situatie in Rusland.
4. de aanleiding voor en het verloop van de Russische Revolutie.
5. Rusland onder Lenin en Stalin

1 / 32
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

Cette leçon contient 32 diapositives, avec diapositives de texte et 5 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon

Doelen lessenserie
Na deze lessen heb je een beeld van: 
1. het bestuur onder de laatste tsaar.
2. van de economische situatie in Rusland rond 1900.
3. van de invloed van WO I op de situatie in Rusland.
4. de aanleiding voor en het verloop van de Russische Revolutie.
5. Rusland onder Lenin en Stalin

Slide 1 - Diapositive


Documentaire over het einde van  WO I en Vrede van Versailles (15 minuten)

Slide 2 - Diapositive

0

Slide 3 - Vidéo

Karl Marx (1818 - 1886)
  • afkomstig uit een Joods Bourgeoisgezin
  • zette zich af tegen de sociale kwestie
  • riep op tot revolutie door de arbeiders (proletariaat)
  • macht en bezittingen van de bourgeoisie zouden worden afgepakt
  • hierna zou gewerkt worden aan de klassenloze, communistische samenleving (iedereen gelijke rechten/plichten/bezittingen)
  • 'godsdienst is opium voor het volk'

Slide 4 - Diapositive

1917: Russische Revoluties in feb. en okt. 
  • laatste tsaar in Rusland: Nicolaas II (Romanov familie)
  • absoluut vorst, 'macht van God gekregen'
  • grote onvrede onder bevolking (armoede/macht adel/uitbuiting)
  • Wo I verergert de ellende onder de bevolking (o.a. hongersnood)
  • februari 1917: revolutie (spontane volksopstand)
  • tsaar wordt afgezet en vervangen door Voorlopige regering (Doema)
  • situatie verandert niet echt ten goede voor het volk
  • bestuurlijke chaos door versnippering macht (sovjets)


Slide 5 - Diapositive

Lenin
- bereidde de oktober-revolutie voor (beter: staatsgreep)
- de Voorlopige regering werd afgezet
- éénpartijstaat (communistische partij)
- burgeroorlog (Witten tegen de Roden) van 1918-1922
- buitenlands beleid: 
                       *wapenstilstand met Duitsland (december 1917)
*vrede van Brest-Litovsk (maart 1918) 

Slide 6 - Diapositive

Gevolgen oktober-revolutie
  • alle andere partijen verboden
  • begin terreur (geheime politie)
  • Rusland werd USSR
  • geldeconomie afgeschaft
  • privébezit afgeschaft
  • kerken gesloten, priesters opgepakt

Slide 7 - Diapositive



Documentaire over Russische revolutie (15 min. schooltv)

Slide 8 - Diapositive

Slide 9 - Vidéo

Stalin (1928 -1953)
  • na dood van Lenin ('24) volgde een machtsstrijd > Stalin
  • Planeconomie: vijfjaren plannen  voor de industrie en landbouw
  • Collectivisatie van de landbouw    (grote staatsboerderijen)
  • Doelen niet gehaald, maar
  • in WO II spectaculaire opbouw leger > SU werd een grootmacht!!

Slide 10 - Diapositive

Gevolgen beleid Stalin: totalitarisme/stalinisme
  • SU werd een totalitaire staat:
  • censuur, propaganda en indoctrinatie
  • strafkampen voor tegenstanders en zij die de doelstellingen niet haalden
  • 'koelakken' opgepakt
  • hongersnood (o.a in Oekraïne, 7 miljoen doden)
  • geheime politie
  • showprocessen en zuiveringen (KGB) 
  • zie volgende slide:



Slide 11 - Diapositive

voor de 'zuiveringen'
na de 'zuiveringen'

Slide 12 - Diapositive



Documentaire over Russische revolutie (Van tsaar tot Lenin)

Slide 13 - Diapositive

Slide 14 - Vidéo

Extra: Buitenlands beleid van Stalin:
  • anti-Westers (Geallieerden hadden Witten geholpen in burgeroorlog en idelogische verschillen)
  • na Conferentie van Munchen (september 1938) zocht Stalin toenadering tot Hitler...
  • Gevolg: Niet-aanvalsverdrag met Duitsland (aug. 1939) 
  • na aanval van Dld op Rusland (juni 1941) wordt samengewerkt met Engeland en Amerika ('De Grote Drie')

Slide 15 - Diapositive

Een korte terugblik
Oorzaken Eerste Wereldoorlog:
1. nationalisme 
2. militarisme
3. modern imperialisme
4. bondgenootschappen (Triple Entente - Driebond)

Slide 16 - Diapositive

Aanleiding WO I
Moord op Frans Ferdinand:
- Bosnië/Herzegowina
- Princip
- Sarajevo

Slide 17 - Diapositive

Positie Rusland in WO I
1. samen met Engeland en Frankrijk in de Triple Entente.
2. snelle mobilisatie, kleine successen.
3. al snel: nederlagen aan het Oostfront.
4. gevolg: ontevredenheid nam toe onder volk.

Slide 18 - Diapositive

economisch/politieke situatie in Rusland rond 1900
1. veelvolkerenstaat.
2. groot leger, slecht georganiseerd.
3. tsaar en adel oppermachtig; Doema (1905) weinig macht.
4. veel verpauperde boeren (80 % van de bevolking).
5. industrialisatie laat begonnen.

Slide 19 - Diapositive

Februari-revolutie 1917
  • voortgekomen uit onvrede onder de boeren en de arbeiders.
  • situatie verergerd door WO I: doden/gewonden/uitzichtloosheid/hongersnood
  • anti-tsaar demonstraties leiden tot aftreden Nicolaas II.
  • Doema vormt een voorlopige regering / sovjets in steden.

Slide 20 - Diapositive

Oktoberrevolutie
na februari complete chaos in Rusland:
  • voorlopige regering zette oorlog voort.
  • vele soldaten deserteerden.
  • edelen beroofd en vermoord.
  • in steden eisten sovjets de macht op. 

Slide 21 - Diapositive

Staatsgreep
Door ontevredenheid onder volk bereidden de Bolsjewieken een staatsgreep voor:
  • Rode Garde/Leger
  • Lenin
  • Belangrijke gebouwen in Sint Petersburg bezet.

Slide 22 - Diapositive

Situatie na de staatsgreep
  • Rusland een éénpartijstaat.
  • tegenstanders in strafkampen/vermoord.
  • Lenin aan de macht: communist.
  • in december 1917: wapenstilstand met Duitsland.

Slide 23 - Diapositive

Communisme
  • grondlegger: Karl Marx (1818-1883).
  • klassenstrijd (proletariaat - bourgeoisie) leidt tot revolutie.
  • einddoel: klassenloze (communistische) samenleving.
  • mbt godsdienst: 'Opium voor het volk'

Slide 24 - Diapositive

Situatie na Oktoberrevolutie
Veel geweld en chaos:
  • burgeroorlog in Rusland: Witten -Roden.
  • vele boeren in verzet tegen communisten.
  • volken vechten om onafhankelijkheid.

Slide 25 - Diapositive

einde burgeroorlog
  • eind 1921 overwinning Rode leger.
  • vijf miljoen doden.
  • hongersnood.
  • Rusland wordt Sovjet-Unie.
  • Moskou heeft totale controle over SU.

Slide 26 - Diapositive


Documentaire over het einde van  WO I en de  Russische Revolutie (15 minuten)

Slide 27 - Diapositive

Slide 28 - Vidéo



Documentaire (alle afleveringen) over Rusland

Slide 29 - Diapositive

Slide 30 - Vidéo

Ook elders revolutiepogingen:
  • Duitsland: Wilhelm II afgezet (9 nov. 1918)
  • Spartakusopstand (jan. 1919)
  • - Kart Liebknecht en Rosa Luxemburg
  • - neergeslagen door de (nieuwe) regering

  • Frankrijk: onlusten > oprichting comm. partij
  • Nederland: poging van P.J. Troelstra:
  • SDAP
  • 12 november 1918 toespraak in parlement
  • totale mislukking

Slide 31 - Diapositive

Steunbetuiging aan Huis van Oranje

Slide 32 - Diapositive