H 5.4 deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

5.4 Politiek en samenleving

Tijd van burgers en stoommachines, 1800-1900

Vorige les?

De sociale kwestie

In deze paragraaf leer je:

• Hoe en waardoor de positie van vrouwen veranderde.

Positie van de vrouw in de 19e eeuw

‘Och, was ik maar een jongen, dan kon ik studeeren als mijn broer en dominee worden!’ verzuchtte Codien Zwaardemaker-Visscher (1835-1912)

Positie van de vrouw in de 19e eeuw

• Arbeidersklasse: vrouwen werken op het land of in de fabriek naast de zorg voor de kinderen

• Hogere klassen: de man maakt buiten carrière, de vrouw zorgt binnen voor het huishouden (en doet aan liefdadigheidswerk)
  
• De man was de baas in het huwelijk: Vrouwen waren tot 1956  'handelingsonbekwaam'
  

De positie van vrouwen

• In de 19e eeuwse samenleving werd op vele manieren onderscheid gemaakt op vrouwen achter te stellen.
• Tegen deze discriminatie ontstond vanaf 1870 verzet.
• Deze Feministen eisten emancipatie: toekenning van gelijke rechten en opheffing van de achterstanden.
• De bewegingen voor vrouwenemancipatie hadden in alle westerse landen succes.
• In Nederland mochten vrouwen steeds meer, zoals naar school gaan en werken.
• Vanaf de jaren 1890 zetten feminsten zich vooral in voor het vrouwenkiesrecht.

Aletta Jacobs was de eerste vrouw in Nederland met een universitair diploma. Daarnaast was ze eerst vrouwelijk huisarts. Vanaf 1883 streed Aletta voor vrouwenkiesrecht.

1e feministische golf (1880-1920)

Emancipatie = toekenning van gelijke rechten en opheffing van achterstanden

Feministen strijden voor:

• Recht scholing
• Betaalde arbeid
• Kiesrecht

In het midden: Aletta Jacobs, een bekende Nederlandse feminist

Video

Clipphanger: Wie was Aletta Jacobs

Wat heeft Aletta Jacobs in haar leven allemaal voor elkaar gekregen?

Vrouwenkiesrecht

• Politiek werd lang als een mannending gezien
  
• Aletta Jacobs richt in 1893 de vereniging voor vrouwenkiesrecht (VvVK) op
• Via demonstraties vragen de vrouwen om aandacht voor de kwestie
• In 1919 krijgen vrouwen kiesrecht

Wat wil de VvVK duidelijk maken met deze poster?

Wie laat Aletta als eerste vrouw toe tot een universiteit?

1. Willem II
2. Thorbecke
3. Willem III
4. Abraham Kuyper

Wat studeert Aletta?

1. Psychologie
2. Biologie
3. Geneeskunde
4. Farmacie

Wanneer Aletta huisarts is in Amsterdam, geeft ze spreekuren voor vrouwen. Voor welk geneesmiddel komen mensen naar haar toe?

1. Voorbehoedsmiddelen
2. Alternatieve geneesmiddelen
3. Menstruatiepijnstilling
4. Antibiotica

Welke andere bekende vrouw uit de geschiedenis vormt een inspiratiebron voor Aletta in haar strijd voor vrouwenkiesrecht?

1. Koningin Wilhelmina
2. Wilhelmina Drucker
3. Emmeline Pankhurst
4. Maria van Bourgondië

Wat is eind 19e eeuw volgens de samenleving de belangrijkste taak van vrouwen?

1. Het gezin runnen
2. Koken
3. Poetsen
4. Werken

In welk jaar wordt mede dankzij Aletta het vrouwenkiesrecht ingevoerd?

1. 1917
2. 1918
3. 1919
4. 1920

In de jaren 60 volgt er een nieuwe feministische golf. Hoe noemen de aanhangers van deze golf zichzelf?

1. Woman for power
2. Aletta's strijdsters
3. Dolle Mina's
4. Baas in eigen buik

Kijk de opdr. na.