H4 Formuleren cursus 5, paragraaf 7 en 8

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Formuleren cursus 5, paragraaf 7
Zinsbouw

Lesdoel: Ik kan mijn tekst aantrekkelijk maken door te variëren in zinsopbouw.

Tip 1: maak je tekst aantrekkelijker door te variëren in de volgorde van de zinsdelen.

Zinsopbouw = de volgorde van zinsdelen in een zin. 

We gebruiken tijdens de lessen formuleren de zinsdelen 

O, P en A.

Welke zinsdelen bedoelen we met O, P en A? Waar staan deze letters voor?

Tip 1: varieer in zinsopbouw met O, P en A

• O = onderwerp
• P = persoonsvorm
• A = ander zinsdeel (bijvoorbeeld een lv, bwb, mv)

De volgordes OPA, APO, POA en PA komen voor.

Voorbeelden (PA, altijd gebiedende wijs! Geen onderwerp)

Zou je willen zitten? (P - O- A, deze volgorde is altijd een vraagzin!)

Ik wil graag dat je gaat zitten. (O - P - A)

Gisteren vroeg ik je om te gaan leren voor de toets. (A - P - O)

Maak een zin met vier zinsdelen en begin je zin met een ander zinsdeel dan het onderwerp.

Even oefenen met quizvragen

Welke volgorde heeft onderstaande zin?
Gisteren hebben we patat gegeten.

1. OPA
2. PA
3. APO
4. POA

Welke volgorde heeft de volgende zin?
De leerlingen maken een toets

1. OPA
2. APO
3. PA
4. POA

Welke volgorde heeft de volgende zin?

Ga zitten!

1. OPA
2. APO
3. PA
4. POA

Welke volgorde heeft de volgende zin?

Ga jij daar zitten?

1. OPA
2. APO
3. PA
4. POA

Tip 2: varieer in zinslengte.

Lange zinnen bevatten vaak grammaticale fouten en zijn moeilijker te begrijpen. Een tekst wordt bovendien minder goed leesbaar als je voornamelijk (te) lange zinnen gebruikt. Aan de andere kant kan een tekst met alleen maar korte zinnen als te simpel worden ervaren. 

Dus: wissel korte en lange zinnen af!

Ik hoop dat je bij de vergadering aanwezig bent, omdat de rest van het team er ook bij is en we veel te bespreken hebben.

Te kort

Goede lengte

Te lang

Ik hoop dat je bij de vergadering aanwezig bent. De rest van het team is er ook bij en we hebben veel te bespreken.

Te kort

Goede lengte

Te lang

Ik hoop dat je bij de vergadering aanwezig bent. De rest van het team is er ook bij. We hebben veel te bespreken.

Te kort

Goede lengte

Te lang

Tip 3: zet woorden en zinsdelen die bij elkaar horen, zo dicht mogelijk bij elkaar

Voorbeeld 1

Pim en Maartje hebben na een maandenlange zoektocht in Utrecht en omgeving en lastige onderhandelingen met de vorige eigenaar eindelijk het huis van hun dromen gekocht.

Voorbeeld 2

Pim en Maartje hebben eindelijk het huis van hun dromen gekocht. Dat gebeurde na een maandenlange zoektocht in Utrecht en omgeving. Ze hadden lastige onderhandelingen met de vorige eigenaar.

Formuleren cursus 5, paragraaf 8
Kruid je tekst

‘Ongezouten je mening geven’ is niet altijd de beste manier om iets te bereiken bij je publiek, maar soms kan een ‘gepeperde reactie’ juist wel passend zijn. Zoals de toevoeging van de juiste kruiden aan voedsel zorgt voor een verfijnde smaak, een aantrekkelijk uiterlijk en een soepele spijsvertering, zo zorgt een mooie stijl van schrijven voor een aantrekkelijke, begrijpelijke en goed verteerbare tekst.

Aan de slag!

Maak van cursus 5 (formuleren), paragraaf 7 (zinsbouw):

• opdracht 1 en 2 (p. 168)
  

Maak van cursus 5, paragraaf 8:

• opdracht 2 (digitaal, in drietallen) en 4 (digitaal)