4.3 Het IJzeren gordijn gaat open

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo, vwo
• Leerjaar 3

H4 De Koude Oorlog

4.3 Het IJzeren gordijn gaat open 

Goelag strafkampen in de SU 

In november 1989 zette de DDR de Berlijnse Muur plotseling open. Talloze DDR-burgers grepen de kans aan om het Westen te bezoeken. Bij deze grensovergang tussen Oost- en West-Berlijn waren honderden mensen samengestroomd om hen te begroeten.

Denk aan wat je weet van het communisme.
Noem 1 ding waar je het niet mee eens zou zijn
Noem 1 ding waar het wel mee eens zou zijn.

Leerdoelen 4.3

• Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven op welke manieren mensen zich tegen communistische overheersing hebben verzet.
  
• Je kunt uitleggen welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoerde en de belangrijkste oorzaken van zijn hervormingen noemen.
  
• Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider Gorbatsjov.
• Je kunt beschrijven hoe Rusland zich sinds 1990 heeft ontwikkeld.

Nadelen van communisme in het Oostblok

Communisme is een ideologie.

Hoe het in het Oostblok  werd uit uitgevoerd, zorgde voor verzet:

- schaarste en minder welvaart door de planeconomie

- geen politieke vrijheid

- politieke tegenstanders > strafkampen

1953: Stalin overlijdt en de maatregelen worden iets milder, maar nog steeds streng

Verzet tegen communisme

Mensen in het Oostblok waren ontevreden. Zij kwamen in verzet.

1956: Hongaarse studentenopstand > wordt neergeslagen

1968: Praagse Lente > leiders van Tsjechoslowakije staan zelf meer vrijheden toe

1980: Poolse arbeiders richten een vakbond op en eisen verandering > wordt verboden

Het Sovjetsysteem loopt vast

In Sovjet-Unie zelf waren mensen ook ontevreden.

1985: Michail Gorbatsjov leider van de SU

Hij beseft dat er wat moet veranderen en gaat op twee gebieden veranderingen doorvoeren.

De 2 hervormingen van Gorbatsjov

Economie 'verbouwen'= perestrojka

> Meer vrijemarkteconomie met kleine particuliere bedrijven in plaats van alleen maar staatsbedrijven

Openheid in bestuur = glasnost

> vrijheid van meningsuiting / meer politieke partijen toegestaan

Postzegel: "Perestrojka – vertrouwen op de levendige creativiteit van de massa"

Gorbatsjov (SU) in gesprek met Reagan (VS) in Geneve over het verminderen van kernwapens

De ondergang van het communisme in Europa

Hervormingen van Gorbatsjov versterkten communisme niet, maar versnelden de ondergang:

- mensen in Oost-Europa niet meer bang op in opstand te komen

- 1989: Hongarije opent als eerste het IJzeren Gordijn 

- 1990: Oost-Duitsland (DDR) en West-Duitsland (BRD) gaan samen = Duitse hereniging

Poetins Rusland

2000: Poetin komt in de SU aan de macht

- stimuleert welvaart > economische samenwerking met Westerse landen (olie en gas)

- wil gebieden terug: Georgië/Oekraïne

- holt democratie uit > dictatuur

4.3 Het IJzeren Gordijn gaat open

Lees nu de leerteksten van 4.3

Maak de opdrachten uit de studiewijzer.

 3, 5, 6, 7, 8, 9

Maak een samenvatting aan de hand van de leerdoelen op de volgende dia.

Maak een samenvatting door de leerdoelen 

uit te leggen

• Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven op welke manieren mensen zich tegen communistische overheersing hebben verzet.
• Je kunt uitleggen welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoerde en de belangrijkste oorzaken van zijn hervormingen noemen.
• Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider Gorbatsjov.
• Je kunt beschrijven hoe Rusland zich sinds 1990 heeft ontwikkeld.