Rijmen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Gedichten en Rijm

Wat gaan we doen?

1. Opdracht 1, blz. 82 bespreken

2. Herhaling en nieuw lesdoel

3. Uitleg

4. Aan de slag

Lesdoelen

1. Je kunt uitleggen waar gedichten over gaan.

2. Je kunt uitleggen waarom je een gedicht wel of niet mooi vindt.

3. Je herkent verschillende soorten rijm.

Tekst - gedicht - lied

geen overbodig wit              - veel wit -                                 veel wit         

alinea                                         - strofe -                        couplet en refrein

geen rijm                                - rijm mag -                                   rijm mag

geen ritme                            - wel ritme -                                 wel ritme

Strofebouw

Strofe =
Een gedicht bestaat uit versregels. (hoofdletter en punt)
De versregels die in groepjes bij elkaar staan noem je een strofe.

Je zou het kunnen zien als de alinea's van een gedicht.

Gedicht voordragen

Het uitspreken van een gedicht voor een publiek.

Aankijken, tempoverschillen, pauzes

Soorten rijm

1. Rijk rijm 

2. Volrijm 

3. Halfrijm (assonantie)

4. Beginrijm (alliteratie) 

Rijk rijm (herhaling)

dichten - dichtte

noot - nood

paart - paard

Volrijm

Sint zat eens te denken

Wat hij jou zou schenken

Zelfs de regen houdt mij niet tegen

Is hier sprake van volrijm of rijk rijm?
ben je verder dan het heden
wil je terug naar het verleden

1. volrijm
2. rijk rijm (herhaling)

Is hier sprake van volrijm of rijk rijm?
ik kijk in het heldere avondlicht
en vraag me af of de avond ligt

1. volrijm
2. rijk rijm (herhaling)

Is hier sprake van volrijm of rijk rijm?
mensen lijken te kijken
maar ik wil ze ontwijken

1. volrijm
2. rijk rijm (herhaling)

Halfrijm = Assonantie of acconsonantie

vertalen - slapen (dezelfde klinkers = assonantie)

meteen - maten (dezelfde medeklinkers = acconsonantie)

Beginrijm = Alliteratie

Wie weet waar Willem Wever woont?

Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan.

Ik houd van zon, zee en zand.

Van welke soort rijm is hier sprake?

februari is een feestmaand in Frankrijk

1. volrijm
2. beginrijm (alliteratie)
3. halfrijm (assonantie)
4. rijk rijm (herhaling)

Van welke soort rijm is hier sprake?
ik kijk naar de sterren
skylines en verder

1. volrijm
2. beginrijm (alliteratie)
3. halfrijm (assonantie)
4. rijk rijm (herhaling)

Eindrijm

Als er rijm voorkomt aan het eind van opéénvolgende regels, spreken we over eindrijm. Er zijn drie patronen te ontdekken:

- gepaard rijm

- gekruist rijm

- omarmend rijm

Welk rijmschema kun je hier ontdekken?
Rood is al lang het rood niet meer
Het rood van rode rozen
De kleur van liefde van weleer
Lijkt door de haat gekozen

1. aabb
2. abab
3. abba
4. abcb

Aan de slag

Je maakt opdracht 1 t/m 4 (blz. 98)

Je werkt 15 minuten in stilte

Klaar? Lees verder in je leesboek

De opdracht

Zoek in de songtekst van Broederliefde zo veel mogelijk rijmsoorten.

Geef elke soort rijm een eigen kleurtje.

Rijmsoorten

1. Rijk rijm (herhaling)

2. Volrijm (denken-schenken)

3. Halfrijm (slapen-verlaten)

4. Beginrijm (zon, zee en zand)

Rijmschema's (alleen bij rijm aan het eind van de zinnen)

aabb

abab

abba

Welk rijm heb jij ontdekt?

Tot slot...

Deze rapper kan echt niet rijmen. Weet jij welke woorden hij had moeten gebruiken om zijn tekst te laten rijmen?