Herhaling Bs 5.1 t/m 5.3 teams

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Deze week

• Huiswerk af?
• Herhalingsstof Thema 5 -  Erfelijkheid en evolutie
• 5.1 t/m 5.3 boek vragen bespreken
• Test je zelf 5.1 t/m 5.3 
• SO toets 5.1 t/m 5.3 Basis blz 82 t/m 107                                                                                          Kader bz 104 t/m 131

genotype

genotype is de erfelijke informatie voor alle eigenschappen van het organisme (de mens bijvoorbeeld)

• Je kunt ze niet veranderen!
  

Fenotype

-Je fenotype komt tot stand door je genotype en de invloeden vanuit het milieu.

• in de zon zitten
• haar verven
• tattoo
• littekens

Een man heeft in de winter een lichtgekleurde huid. In de zomer is zijn huid verkleurd door de zon.

1. In de zomer is zijn fenotype anders dan/ hetzelfde als in de winter.
2. In de zomer is zijn genotype anders dan/ hetzelfde als in de winter.
3• Een kind van deze man erft de eigenschap ‘verkleurde huid’ wel/ niet van zijn vader.

Elke celkern bevat de complete informatie voor ...1
Een gen bevat de informatie voor ...2
Genotype: ...3
Fenotype: ...4
Het fenotype wordt bepaald door: ...5

Chromosomen

• Chromosomen bestaan vooral uit DNA
• DNA is de blauwdruk voor je uiterlijk
• Hier staat in wat voor oogkleur, huidskleur, haarkleur je hebt
  

Genen

• Een mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen
• Een Gen is een deel van een chromosoom wat één erfelijke eigenschap maakt
  

Chromosomen

• Als we de wirwar uit elkaar halen, houden we 46 chromosomen over
• twee aan twee zijn ze gelijk:
• Er zijn dus 23 paren (23x2)
  

Boek

Kader: vraag 1 blz 115

basis: vraag 1 blz 91

Eicellen en zaadcellen zijn

1. geslachtscellen
2. lichaamscellen

In een lichaamscel komen

1. 23
2. 46
3. 44
4. 22

In een lichaamscel komen de chromosomen ...........voor

1. enkelvoudig
2. in paren

In een geslachtscel komen de chromosomen .........voor

1. enkelvoudig
2. in paren

In een geslachtscel komen de genen .......voor

1. enkelvoudig
2. in paren

In een bevruchte eicel komen de genen .......voor

1. enkelvoudig
2. in paren

Een cel die evenveel chromosomen bevat van de moeder als van de vader is een ........

1. geslachtscel
2. lichaamscel

Boek

Basis vraag 8 blz 95

kader vraag 2 blz 116

Boek 

Basis vraag 2 blz 91

Welk diersoort heeft evenveel chromosomen in een lichaamscel als de mens?

Hoeveel chromosomen bevat de celkern ven een tomaat?

Mutaties

• Chromosomen bestaan uit DNA
• DNA kan beschadigt raken bv bij celdeling of door straling
• de informatie voor erfelijke eigenschappen kan veranderd zijn
• Dit noemen we een mutatie
• mutatie in lichaamscel geen gevolgen
• mutatie in het DNA van eicel en zaadcel wel gevolgen (nieuwe genotype ontstaan, meer variatie)
• als een mutatie zichtbaar is in het fenotype noemen we zo een organisme een mutant,  vb Albino
• 
  

Mutagene invloeden

Nakomelingen van twee guppy's

Uitleg dat guppy's geslachtelijk voortplanten

kader vraag 5 blz 126

Bij de nakomelingen is veel variatie in fenotypen. De fenotypen kleur, vorm en gevlekt zijn erfelijk. Er is dus ook veel variatie in genotypen bij de nakomelingen. Dat is een kenmerk van geslachtelijke voortplanting.

Stel dat het volgende het geval was:

• Alle guppy’s hebben hetzelfde genotype met op elk gen van een genenpaar dezelfde informatie.

• Er bestonden geen mutaties.

Ontstaat dan variatie in genotypen bij geslachtelijke voortplanting van guppy’s? Leg je antwoord uit.

vraag 6 blz 127

Nee, want in de geslachtscellen van guppy’s komt dan bij elke vis steeds dezelfde erfelijke informatie terecht. Er ontstaat dan ook geen variatie bij de genotypen van de nakomelingen van guppy’s.