Sterke werkwoorden Duits

• Duits
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Sterke werkwoorden

Duits

Wat maakt een werkwoord sterk?

Spieren?
Spinazie?                                                                    ..... eh, ...nee!

Ook in het Nederlands kennen we sterke werkwoorden:

Sterk worden deze werkwoorden door
een klinkerverandering
in de verleden tijd

En in het Duits?

Naast een klinkerverandering in de verleden tijd, hebben sterke werkwoorden in het Duits ook

een klinkerverandering
in de tegenwoordige tijd

Tot nu toe kende je de zwakke werkwoorden

Die kon je vervoegen met
het ezelsbruggetje

(FE)-E-ST-T-EN-T-EN

Hoe zat dat ook alweer?

Eerst de stam van het werkwoord bepalen door

                                       -en eraf te halen

Daarna er de            juiste uitgang        met hulp van het ezelsbruggetje         eraan plakken

Herinner je nog?

Anna .......... (kaufen) für ihre Mutter.

Hannes und Anton ..... (warten) vor der Schule auf den Bus.

Es .... (regnen) draußen, deshalb gehe ich nicht mit dem Rad zur Schule.

Wat is er nu anders bij de sterke werkwoorden?

Sterke werkwoorden krijgen in sommige vormen

een klinkerverandering in de stam

Wanneer precies?

Hiervoor moet je 3 vragen met 'ja'  kunnen beantwoorden:

1) Is het werkwoord sterk?

2) Is het een vorm met du of er/sie/es?

3) Staat er een     a / au / e    in de stam van het werkwoord?

ALLEEN dan verandert de klinker in het werkwoord!!

Dan is er een klinkerverandering

a -> ä
au -> äu

korte e -> i 
lange e -> ie

Let op!

De meeste werkwoorden die

in het Nederlands sterk
zijn, zijn ook

in het Duits sterk!

Voorbeeld

De vertaling van 'hij rijdt'        (rijden = fahren):
1) rijden > reed > sterk werkwoord   V
2) hij = 3e pers. EV = er                           V

3) fahren > stam: fahr                             V

3x 'ja' ->    a > ä   ->    er fährt

Nog een voorbeeld

De vertaling van 'jij komt' ?    (ergens naartoe komen = kommen)

1) komen > kwam > sterk werkwoord                  V

2) jij = 2e pers. EV = du                                                V

3) kommen > stam:  komm                                        X

Niet alle punten 'ja' ->  GEEN klinkerverandering!

En een laatste voorbeeld ...

'Maria helpt'                                         (helpen = helfen)

1)  helpen > hielp > sterk werkwoord                     V

2) Maria = zij (3e pers. EV) = sie                                V

3) helfen > stam: helf                                                    V
3x 'ja'  -> Klinkerverandering korte e -> hilf

Probeer nu eens zelf
de juiste vorm
van het werkwoord te vinden

Du ... (helfen) deiner Schwester mit den Hausaufgaben.

Er ... (rufen = roepen) seinen Vater um Hilfe.

Mutter ... (sehen = zien) die Show im Fernsehen.

Er zijn geen regels zonder uitzonderingen:

gehen, stehen ->  sterk, maar geen klinkerverandering

                                    (er geht, er steht)

nehmen, geben -> sterk, maar lange e wordt i

                                    (sie nimmt, du gibst)

stoßen -> = stoten, sterk in het D, geen a/e maar wel Umlaut
                                    (du stößt, er stößt)

Er ... (nehmen) einen Apfel aus dem Korb.

Du ... (stehen) hier genau im Weg, kannst du bitte zur Seite gehen?

Als je een expert wilt worden ...

dan volgen nu nog twee thema's om de lesstof
te verdiepen:

voltooid deelwoord
gebiedende wijs

Een voltooid deelwoord van een zwak werkwoord

ken je al en wordt meestal zo gevormd:
ge - stam - t

kochen (= koken) -> gekocht
kaufen (=kopen) -> gekauft

Voltooid deelwoord sterk werkwoord

Dit voltooid deelwoord wordt meestal zo gevormd:

ge - stam - en

laufen (= lopen) -> gelaufen
fahren (= rijden) -> gefahren

Gebiedende wijs

Er zijn 3 vormen mogelijk:
- du > enkelvoudsvorm - geen uitgang na de stam
- ihr > meervoudsvorm - regelmatige uitgang -t

- Sie > beleefdheidsvorm - regelmatige uitgang -en

Het persoonlijk voornaamwoord wordt bij de gebiedende wijs niet genoemd, alleen bij de beleefdheidsvorm staat er 'Sie' achter de werkwoordsvorm.

Voorbeeld

Kauf!      (du-vorm, koop jij!)
          Kauft!     (ihr-vorm, kopen jullie!)
              Kaufen Sie!    (Sie-vorm, koopt u!)

Gebiedende wijs sterke werkwoorden

Waar moet ik op letten?

het enkelvoud (du-vorm) krijgt een
               klinkerverandering van 'e' > 'i' of 'ie'

er is        geen klinkerverandering van 'a' > 'ä' 

Voorbeelden

Gib!                          (geef!)

Iss!                             (Eet!)

Fahr!                           (Rij!)

  Lauf!      (Loop!  of  Ren!)

Probeer nu eens uit hoe goed je de verdiepingsthema's hebt begrepen.

Als het nog niet lukt, kun je hiervoor de

gele bladzijdes aan het einde van je Textbuch

opzoeken en daar de uitleg nog eens nalezen.

Er hat Blumen für seine Mutter ... (kaufen).

Wir sind schnell nach Hause ... (laufen), weil es regnete.

Du musst dich jetzt beeilen, die Zeit drängt! .... ! (gebiedende wijs, gehen)

Ich weiß, dass du die Erbsen nicht magst. Aber ... ! (gebiedende wijs, essen)

Es wird Zeit, dass du deine Aufgaben erledigst. .... ! (gebiedende wijs, machen)

Du hast die Katze aus dem Baum ... (retten)

Ende

Du hast bist zum
Ende alles
bearbeitet!

SUPER!