Herhalingsles

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Wat gaan we deze les doen?

• Wat moet je kennen? 
• Woordsoorten doornemen
  
• Extra opdrachten 

Uitdelen:

- Oefentoets

- Overzicht woordsoorten

Huiswerk

Wat moet je kennen?

Ik ken de volgende woordsoorten en kan deze vinden in een zin:

• zelfstandig naamwoord (zn)
  
• lidwoord (lw)
  
• bijvoeglijk naamwoord (bn)
  
• hulpwerkwoord (hww)
  
• zelfstandig werkwoord (zww)
• voorzetsel (vz)

Wat moet je kennen?

Ik ken de volgende woordsoorten en kan deze vinden in een zin:

• persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw.)
  
• bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw.)
  
• Bijwoord (bijw.)

Opdracht deze les

- Neem alle woordsoorten nog eens door (zie LessonUp)

- Maak de oefentoets van Grammatica Woordsoorten

Op papier

Klaar? 

Extra oefenen:

- Oefenboekje met opdrachten

- NN Online 'Trainen' Gram. Woordsoorten H1-6

- Lezen in je leesboek

- Poëzie

Herhaling Woordsoorten

Op de volgende slides vind je nogmaals de theorie van alle woordsoorten die je moet kennen.

Zelfstandig naamwoord (zn)

Een zelfstandig naamwoord (zn) is een woord voor een mens, die plant, ding of gevoel. 

• Een zelfstandig naamwoord heeft meestal een enkelvoud en een meervoud.
• Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.
• Je kunt er meestal de, het of een voor zetten.
• Een eigennaam (zn-e) is ook een zelfstandig naamwoord. 

> concreet zelfstandig naamwoord (czn): is iets wat je kunt aanraken: stoel, kauwgom

> abstract zelfstandig naamwoord (azn): geeft iets aan wat je niet kunt aanraken of wat niet bestaat: liefde, week, elfje

 

Lidwoord (lw)

Er zijn drie lidwoorden: de, het, een.

Een lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord, maar soms staan er tussen het lidwoord en het zelfstandig naamwoord nog andere woorden. 

• bepaalde lidwoorden (blw): de, het
• onbepaalde lidwoord (olw): een

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Bijvoeglijk naamwoord: vertelt iets over het zelfstandig naamwoord.

Bv. 'Wat een spannende film.' 

Spannende vertelt iets over het ZN film.

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord: zegt van welke stof iets gemaakt is.

Bv. 'Een zilveren armband.'  

Het bijvoeglijk naamwoord:

• staat meestal vóór het zelfstandig naamwoord
  
• heeft vaak een korte en een lange vorm > sterk/sterke, droog/droge, gek/gekke
  
• kent de 'trappen van vergelijking > gaaf-gaver-gaafst

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord:

• heeft maar één vorm en eindigt vaak op -en > koperen, houten.
• Het staat altijd vóór het Z.N. 
• Heeft géén trappen van vergelijking.

Bijwoord (bijw.)

Een bijwoord: geeft een plaats, tijd, (on)zekerheid, ontkenning aan.

Ook vraagwoorden als: hoe, waar, waardoor, wanneer. 

 

Een bijwoord zegt iets over:

• een hele zin, een werkwoord (hard fietsen),
  
• een bijvoeglijk naamwoord (heel mooi),
  
• een ander bijwoord (heel erg mooi)

Voorzetsel (vz)

Een voorzetsel: geeft een plaats, tijd, reden/oorzaak aan.

• kast- of feestwoordjes
  
• staat voor een voornaamwoord, zelfstandig naamwoord. 

Plaats: in de schuur, te Nijmegen, op het dak, bij mij.

Tijd: tijdens de pauze, gedurende de oorlog, na de les.

Reden/oorzaak: vanwege de dichte mist, door de kredietcrisis.

Soms is een voorzetsel deel van een uitdrukking.

Bv. 'Iemand op zijn nummer zetten' of 'Iets achter de hand

houden'

Let op: een deel van een splitsbaar werkwoord (aankijken, namaken, uitzwaaien) noem je geen voorzetsel! Dit hoort namelijk bij het werkwoord.

Persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw.)

Een persoonlijk voornaamwoord duidt een persoon, dier of ding aan. 

VB. Zij verloren de wedstrijd. Pas op, hij bijt! Ik heb het op tafel gelegd.

Bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw.)

Een bezittelijk voornaamwoord geeft aan van wie iets is, een bezit. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. 

VB: jullie tuin, ons feest, jouw beste vriend

Maar: de tuin is van jullie > in dit geval is 'jullie' een pers. vnw.

 

Zelfstandig werkwoord (zww)

Een zelfstandig werkwoord: heeft een duidelijke betekenis.  

• Als een zin meerdere werkwoorden heeft, staat het zww meestal achteraan. 

• Bijv.: lopen, opletten, zwemmen, rennen 

Hulpwerkwoord (hww)

Hulpwerkwoorden:

• zijn alle overige werkwoorden in een zin
• als er meer werkwoorden in de zin staan, is de persoonsvorm altijd een HWW.

Bijvoorbeeld: 'Ik had naar GTST kunnen kijken.'

had=hww, kunnen=hww, kijken = zww

Zinsdelen

Stappenplan zinnen ontleden

1. Zoek de persoonsvorm
   Tijd veranderen
2. Zinsdelen maken
   Zinsdeelproef: wat kan allemaal voor de pv?
3. Onderwerp
   Wie/ wat + pv = onderwerp
4. Werkwoordelijk gezegde
   - Alle werkwoorden (incl. PV)
   - 'te / aan het' horen er ook bij
   - Let op splitsbare werkwoorden (belde, op --> opbellen)
5. Lijdend voorwerp
   - Wie/ wat + WG + OW = lijdend voorwerp
   - Niet elke zin heeft LV
   - Begint nooit met v.z. (op de kast / tijdens het feest)
6. Meewerkend voorwerp 
   - Aan wie/ voor wie + WG + OW + LV
7. BWB
   - Blijft over (plaats, tijd, reden, etc.)

Gister heb ik mijn potlood aan Bas gegeven. 

PV = heb

OW = ik

WG = heb gegeven

LV = mijn potlood

MV = aan Bas

BWB = gister

Aan de slag

1. Maak een keuze:

- Oefentoets zinsdelen

- Oefentoets woordsoorten

2. Ga zelfstandig aan het werk

- Klaar? Nakijken

Nakijken

Telwoorden: opdr. 9 t/m 13 Kern + NN H4, opdr 4

Opdracht 4

 Wie (vr.vnw) kent hem niet?

(1) In 2017 (hoofdtelw) vierde (zww) Donald Duck zijn (bez.vnw) 65-jarig jubileum (zn). (2) Op 25 (hoofdtelw) oktober 1952 viel het (blw) eerste (rangtelw) weekblad op (vz) de (blw) deurmat, toen nog uitgegeven door (vz) het weekblad Margriet. (3) Abonnees (zn) van Margriet konden (hww) voor 15 cent ook wekelijks (bw) de Donald Duck ontvangen (zww).

(4) Donald was voor het eerst op het witte (bn) doek te zien in de korte Disneyfilm (zn) The Wise Little Hen uit (vz) 1934. (5) Hij had hier echter (bw) maar een bijrol (zn). (6) Ook zag deze (aanw.vnw) eend er nog heel (bw) anders uit dan de Donald Duck van nu: hij (pers.vnw) had een langere nek en snavel. (7) De eend werd (kww) al gauw heel populair. (8) Daarom (bw) besloot Walt Disney een strip (zn) te maken die alleen over Donald Duck zou gaan.

Opdracht 4

Wie (vr.vnw) kent hem niet?

(1) In 2017 (hoofdtelw) vierde (zww) Donald Duck zijn (bez.vnw) 65-jarig jubileum (zn). (2) Op 25 (hoofdtelw) oktober 1952 viel het (blw) eerste (rangtelw) weekblad op (vz) de (blw) deurmat, toen nog uitgegeven door (vz) het weekblad Margriet. (

3) Abonnees (zn) van Margriet konden (hww) voor 15 cent ook wekelijks (bw) de Donald Duck ontvangen (zww).

(4) Donald was voor het eerst op het witte (bn) doek te zien in de korte Disneyfilm (zn) The Wise Little Hen uit (vz) 1934. 

(5) Hij had hier echter (bw) maar een bijrol (zn). 

(6) Ook zag deze (aanw.vnw) eend er nog heel (bw) anders uit dan de Donald Duck van nu: hij (pers.vnw) had een langere nek en snavel. 

(7) De eend werd (kww) al gauw heel populair. 

(8) Daarom (bw) besloot Walt Disney een strip (zn) te maken die alleen over Donald Duck zou gaan.

Nakijken

Voegwoorden: opdr. 4 t/m 7 + NN H5, opdr. 5

Voegwoorden: opdr. 4 t/m 7 + NN H5, opdr. 5

Opdracht 5

Hoe (bw) ga ik open als (vgw) een (olw) boek?

Ik wil mezelf eens lezen, 

bladeren en (vgw) kijken

hoeveel pagina’s ik (pers.vnw) tel.

Of (vgw) ik een sprookje (zn) ben (kww)

of meer een studieboek.

Zou (hww) ik mij kopen (zww)?

Lenen bij (vz) de bieb (zn)?

Alleen stiekem (bw) lezen

hoe ik afloop (zww) en zachtjes

terugzetten in (vz) de kast?