paragraaf 5.1 Nederland herrijst

• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 5

paragraaf 5.1 Nederland herrijst

10 maart 1966: Huwelijk van prinses Beatrix met Duitse diplomaat Claus von Amsberg

Leerdoelen

Aan het einde van de les kunnen jullie:

• Uitleggen wat we verstaan onder wederopbouw
  
• Voorbeelden geven hoe de wederopbouw eruit zag
  
• Verklaren waarom de mens in zuinigheid en vlijtigheid leefde
  
• Uitleggen wat we verstaan onder de verzorgingsstaat
  
• Verklaren wat economische groei met bevolkingsgroei te maken had
  
• Benoemen wie vadertje Drees was.
  

Bekijk het volgende filmpje

Hier komen een aantal vragen over. 

Welke dingen zijn nu normaal, maar waren een luxe product. Schrijf zo veel mogelijk op!

Welke dingen zou je nu echt niet meer zonder kunnen?

5.1 Ned. herrijst

A) Wederopbouw en industrialisatie.

• 5 mei 1945: Bevrijdingsdag
  
• Gerbrandy: “Gij zijt vrij!”
  
• Feest voor korte duur:
  
• rouw, verdriet, begrafenissen,
  
• dakloos, weinig voedsel, geen
  
• werk, slecht infrastructuur, enz.
  
• Hoe moest Nederland hiervan
  
• herstellen?
  

Nederland moet weer groeien... maar hoe zou dat nu worden aangepakt?

Wederopbouw en industrialisatie

Om de economie te herstellen wilde de overheid graag dat de industrie ging groeien.

De overheid ging veel samenwerken met de werkgevers en vakbonden.

Samen hielden ze de lonen laag. Hierdoor bleven de prijzen ook laag en konden de mensen veel kopen.

Dit noemen we de geleide loon- en prijspolitiek.

Voordeel: bedrijven konden veel winst maken en dus uitbreiden = meer werk.

Door de industrialisatie groeide de werkgelegenheid. 

Ook in de bouw was volop werk, want in de jaren '50 en '60 werd er volop gebouw om de woningnood te verhelpen (door de oorlog en de babyboom) 

Veel emigratie naar VS, Australie, Canada 

Tussen 1946 en 1949 werden er 250.000 meer kinderen geboren dan normaal.

Veel werknemers in de industrie en bouw kwamen uit de landbouw. 

 

Er waren veel minder landarbeiders. 

 

Kleine boerenbedrijfjes verdwenen, terwijl grote boeren hun productie vergrootten met behulp van machines. 

 

Nederland gebruikte de Marshallhulp om o.a. tractoren te kopen. 

 

Zo kwam er meer mechanisering in de landbouw.

Bekijk het volgende filmpje

Zuinigheid en welvaart

• Omdat de lonen voorlopig nog laag bleven moesten de Nederlanders zuinig leven.
  
• De meeste Nederlanders waren zeer gedreven om het land weer op te bouwen, er werd dan ook hard gewerkt, gemiddeld zo'n 50 uur per week.
  
• Gehoorzaamheid was een belangrijke waarde na de Tweede Wereldoorlog. 
  
• De meeste mensen leefden naar de vaste rollenpatronen. 
  
• De man was kostwinner, de vrouw was huisvrouw en de kinderen waren gehoorzaam aan hun ouders.

Nederlanders vinden steun bij lotgenoten, kerk, verenigingen, in de politiek. = Verzuiling

Hoe zou jou leven eruit hebben gezien als je in de jaren '50' leefde?

A) Wederopbouw en industrialisatie

• Door geld uit VS: bedrijven bloeien op: industrie produceert luxegoederen die goed en betaalbaar zijn.
  

Vb: 1951 komst van 

de televisie, koelkast, 

oven, stofzuiger, 

   wasmachine, enzovoort.

Welvaart

Vanaf 1956 werden de lonen voor het eerst verhoogd
Steeds meer mensen waren in staat zich luxe te veroorloven.

In 1958 brengt het Eindhovense DAF een familie-auto op de markt. Het Dafje.
De auto werd populair en was betaalbaar voor de gewonen man

Hoe is dit allemaal mogelijk gemaakt? 

Wie is deze man

Verzorgingsstaat

Vadertje (Willem) Drees, 

koekje met thee

Stichter van de Nederlandse verzorgingsstaat.

Is van 1948 t/m 1958 premier

Opbouw van de verzorgingsstaat

Onder het bestuur van Willem Drees werden er veel sociale wetten doorgevoerd

Zo kregen 65-plussers voortaan een ouderdomsuitkering.
Door al die sociale wetten ontstond er een sociale zekerheid

• In 1952 werd de Werkloosheidswet (WW) ingevoerd
• In 1957 werd veranderde de oude ouderdomswet in de Algemene Ouderdomswet (AOW)

• Na 1958 kwamen de confessionelen(christelijke partijen) en liberalen(VVD) aan de macht 
  

• In 1967 werd de Wet op de arbeitsongeschiktheidsverzekering (WAO) ingevoerd

• Om de WW, AOW en WAO te kunnen betalen moesten mensen premie betalen, deze uitkeringen noemen we sociale verzekeringen
  
• Er waren ook sociale voorzieningen hiervoor betaalden mensen geen premie, maar werden door de overheid betaald

Sociale voorzieningen:  wordt betaald uit belastinginkomsten.

Sociale verzekeringen: zelf premie betalen om er recht op te hebben.

Bij welke periode past de term verzorgingsstaat?

1. 1900-1930
2. 1930-1940
3. 1940-1945
4. 1945-heden

Uitkeringen die niet uit premieopbrengsten, maar door de overheid worden betaald

1. Sociale zekerheid
2. Sociale wetten
3. Sociale voorzieningen
4. Sociale verzekeringen

Regels die de overheid opstelt om de economisch zwakkeren in de samenleving te beschermen

1. Sociale zekerheid
2. Sociale wetten
3. Sociale voorzieningen
4. Sociale verzekeringen

Waarom wordt Drees ook wel 'Vadertje Drees' genoemd?

1. Omdat hij veel kinderen had.
2. Omdat hij zich bemoeide met iedereen.... Irritant!
3. Omdat hij Duitsland veroverde.
4. Omdat hij de verzorgingsstaat heeft bedacht.

In ruil voor het accepteren van de lage lonen zou de overheid ergens een begin mee maken. Waarmee?

1. Met het herstellen van de huizen
2. Met het herstellen van de infrastructuur
3. Met de opbouw van de verzorgingsstaat
4. Met de opbouw van een economisch netwerk

Zijn er nog punten die je moeilijk vind of niet snapt, zet het hier neer!

Huiswerk

Maken van paragraaf 5.1 de opdrachten 2 t/m 6 van