3.3 De sociale kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

3.3

De sociale kwestie

Lesvolgorde

1. Herhaling
2. Sociale kwestie 3.3 bespreken
3. Wat weet je van 3.3?
4. Opdracht maken
   

Wat past bij Willem I

1. macht bij parlement
2. minister dienaar van de koning
3. parlementaire democratie
4. Absolutisme

Welke koning gaf opdracht de nieuwe grondwet van 1848 te schrijven?

Wie schreef de grondwet
van 1848?

Welke politieke stroming werd na 1848 het belangrijkst?

1. Socialisten
2. katholieken
3. Liberalen
4. protestanten

Lesdoelen 3.3

• Arbeid en ellende aan het begin van de industrialisatie
• De sociale kwestie
• Arbeiders komen voor zichzelf op --> vakbonden
• Begin van sociale wetten

Sociale kwestie

Slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders

Het armoedeprobleem

Arbeid en ellende begin industrialisatie

• Rijke burgerij profiteerde het meest van de industrialisatie (bourgeoisie)
• Arbeiders slechte werkomstandigheden (lange werkdagen, werken met gevaarlijke machines)
• Lage lonen
• Geen rechten voor arbeiders, kon gemakkelijk ontslagen worden
• Geen werk -->geen loon
• Onzekerheid of er wel, geen werk was

Kinderarbeid is heel gewoon

Geen uitkering

• Zieken, bejaarden en invaliden waren aangewezen op de liefdadigheid van de kerkelijke armenzorg
  
• Ze kregen eten, kleding en brandstof van de kerk (maar dat was weinig)

Oprichting van vakbonden

• Arbeider machteloos, je kon zomaar ontslagen worden
• Ze gingen vakbonden oprichten om voor hun belangen op te komen (meer loon, kortere werkdagen, betere arbeidsomstandigheden)
• Vakbonden gingen voor werknemers onderhandelen (ze konden dreigen met staken)

Vakbonden

• Vakbonden onderhandelden namens werknemers (arbeiders) met werkgevers (de fabrieksdirecteuren, de ondernemers)

Invoering Sociale wetten

• Zeer slechte woon- werkomstandigheden arbeider
• Regering zag dat ze hier iets aan moesten doen
• 1874 Invoering eerste sociale wet (kinderwetje Van Houten --> kinderarbeid onder de 12 jaar in fabrieken verboden)
• Van Houten liberaal (bijzonder dat hij het kinderwetje maakte)
• Invoering meer sociale wetten

Samuel 

van

Houten

Liberalen

• Samuel van Houten: bedenker van het kinderwetje
• Van Houten was liberaal
• Liberalen willen vrijheid, ook economische vrijheid
• Liberalen, de rijke burgerij (bourgeoisie)
  
• Liberalen wilden niet dat de overheid zich bemoeide met de arbeidsomstandigheden
• Maar Van Houten greep in met de kinderwet. De overheid ging zich bemoeien met de arbeidsomstandigheden.
  

Arbeiders gaan (klein beetje mee) profiteren van industrialisatie

• Kinderarbeid mocht niet meer in de fabrieken (maar wel op het platteland op de boerderijen)
• Na 1900 --> arbeiders gingen meer verdienen, zodat ze gezin konden onderhouden
• 1901 leerplichtwet, kinderarbeid verdween!
  

Hoe wordt de fabriek afgebeeld?

Wat is de sociale kwestie?

Waarom was het bijzonder dat Samuel van Houten met het kinderwetje kwam?

1. Hij was socialist
2. Hij was een fabrieksdirecteur
3. Hij was katholiek
4. Hij was liberaal

Waarom werden er vakbonden opgericht door de arbeiders?

Ander woord voor bourgeoisie.

Wat heb je geleerd over paragraaf 3.3?