H6 - De Middeleeuwse stad (gilden)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

De Middeleeuwen

Burgerij & Gilde

Terugblik: weet je het nog?

Hoe zat in de Vroege Middeleeuwen de
standensamenleving in elkaar?

Wie deed wat?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je: 

- De sociale lagen in een Middeleeuwse stad benoemen.

- Uitleggen hoe een gilde was georganiseerd.

- Uitleggen hoe mensen hun geld verdienden in de Middeleeuwse stad.

'Stadslucht maakt vrij'

• Steden zorgden voor meer vrijheden 
• Vroege Middeleeuwen: horigen weinig vrijheden 
  
• Late Middeleeuwen: boeren trekken naar de stad 
• Boeren waren vrij van hun heer wanneer ze één jaar en één dag in de stad woonden
• Waarom is de stad aantrekkelijk?: - Geen herendiensten

                                                                             - Geen belasting betalen aan de heer

  Wie wonen er in de stad?

                              Inwoners van de stad = Burgerij

1. Rijke kooplieden en belangrijke ambachtslieden.

- Zaten in het bestuur van de stad (bovenlaag)

2. Winkeliers en ambachtslieden (middenklasse)

3. Gewone (arme) arbeiders
4. Bedelaars en daklozen

Afhankelijk van de kerk en de rijken

  Werken in een gilde

• Omdat de oogst groter wordt, hoeft niet iedereen meer boer te zijn: er ontstaan andere beroepen: ambachten.

• Ambachtslieden met hetzelfde beroep zitten in een gilde.
  
  
• Onderlinge afspraken tussen gilden om concurrentie te voorkomen: 

 werktijden, opleiding, prijs en kwaliteit.

• Het gilde controleerde de kwaliteit van de producten en stelde de verkoopprijs vast. 
• Bij ziekte en overlijden kreeg het gezin hulp van het gilde.

De meeste gilden hadden een prachtig gildehuis. Hier werden, behalve vergaderingen, ook feesten gehouden. Heel het leven draaide om het gilde.

Voorbeelden van ambachten in een middeleeuwse stad:

- smid

- bakker

- timmerman

- meubelmaker

- brouwer

- kleermaker

Van leerling 

tot meester

• Je mag alleen een eigen bedrijf hebben, als je lid van een gilde bent.

• Hiervoor moet je eerst meester worden:
  
  

1. Je begon al erg jong als onbetaalde leerling;
2. Daarna werd je gezel; (knecht)
3. En pas als je meesterproef  (examen) had gedaan kon je meester worden.

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

Een boer is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

Zet de juiste betekenis en begrip bij elkaar

Betekenis	Begrip
Een ambachtslied die betaald werk deed, maar nog niet uitgeleerd was
Tijd van steden en staten (1000-1500)
Beroep waarbij je producten met de hand maakt.
Vereniging van mensen met hetzelfde ambacht of beroep.
Groep steden die met elkaar samenwerkten om meer handel te krijgen
Boeren die bossen kappen en moerassen droogloggen

gezel

late Middeleeuwen

ambacht

gilde

Hanze

ontginningen

Het gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.

1. Waar
2. Niet waar

Als je goed genoeg was, moest je een ....
afleggen. Als je slaagde, mocht je lid worden van het gilde.

1. gilde
2. examen
3. meesterproef
4. leerling

Als een gildelid ziek is, zorgen de andere leden voor hem en zijn gezin.

1. Waar
2. Niet waar

Noem een overeenkomst en een verschil tussen de Hanze en de gilden

Begrippen uit
deze les

• Ambachten
• Leerling
• Gezel
• Meester
• Meesterproef
• Gilde

Aan de slag

1. Lees paragraaf 6.1

2) Maak in je werkboek opdracht

Opdracht 1-10

3) Uitwerken K+K lijst voor het S.O.