§2: Deel 2 / De kerk & Ketters

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De (late) Middeleeuwen

De kerk en ketterij 

Planning

• Huiswerkcheck
  
• Uitleg
  
• Zelfstandig werken
  
• Doelen checken
  

Leerdoel

Aan het eind van deze lessen kun je: 

- Uitleggen wat het christelijk geloof in de late middeleeuwen inhield

- Uitleggen hoe de kerk in de late middeleeuwen omging met christenen met afwijkende geloofsopvattingen

Bidden en Heiligen

• Doel bidden = bescherming of steun vragen van God.
• Heilige vereering = iemand die voor het geloof is gestorven.
• Reis naar een heilige plek = Bedevaart (Rome/Jeruzalem).
• Relieken = botten van heiligen.

Sint-Valentinus, Sint-Maarten, 
Sint-Nicolaas, Sint-Sylvester 

Hoger, beter, mooier

• Mensen wilden erg graag na hun dood in de hemel komen.
• Om hun God te eren bouwden ze hoge kerken.
• Ook konden ze zo laten zien hoe rijk de stad was.
• Het geld voor de bouw kwam van de gilden, of van de handel in aflaten.
• Met een aflaat kon je je zonden afkopen om tóch in de hemel te komen

Hoger, beter, mooier

De bouw van de dom (latijn: domus, huis) in Keulen is begonnen in 1248, maar de kerk was pas in 1880(!) klaar. De bouw lag vaak jaren stil omdat het geld op was, of omdat delen van de kerk tijdens de bouw instorten. De beide torens van de kerk zijn ongeveer 160 meter hoog.

Organisatie van
de kerk

Alle gelovingen van een dorp of stadswijk = parochie. Een parochie had een eigen kerk en een eigen pastoor = een priester.

Parochies in een bepaald gebied vormen een Bisdom. Een Bisdom werd bestuurd door een Bisschop = baas over de pastoors in het Bisdom.

Bisschoppen werden benoemd door de Paus = Hoofd van de katholieke kerk (Rome)

Hoe noem je de geestelijke die de kerkdiensten voor de gelovigen verzorgt?

1. Priester
2. Monnik
3. Bisschop
4. Kardinaal

Hoe noem je een bewijs dat de kerk je zonden heeft vergeven?

1. een adellijke titel
2. reliek
3. oorkonde
4. aflaat

Wie was het hoofd van de katholieke kerk?

1. Bisschop
2. Paus
3. Kardinalen
4. Priester

Waarom was het bouwen van kerken en kathedralen zo belangrijk voor de Middeleeuwse mens? Noem 2 redenen.

Waarom kochten veel mensen in de Middeleeuwen een aflaat bij de kerk?

Bedelorden

• Verzet tegen de katholieke kerk; Té rijk en té machtig
• Er werden nieuwe kloosterorden gesticht - nieuwe en strengere leefregels voor monnikenen en nonnen. 
• Sommige bedelorden moeten bedelen voor levensonderhoud = Bedelorden

Ketters en inquisitie

• Inquisitie =  kerkelijk rechtbank - ketters op de brandstapel
• Ketterij = mensen die afweken van de officiële kerkelijke leer.
• Tegen paus of katholieke geloof, joden, homoseksueel, wetenschappers..

De rol van de kerk

• De kerk deed erg weinig aan de vervolgingen van Joden en heksen
• Het christelijke geloof was het enige ware geloof: alle andere geloven waren ketters en moest worden vernietigd.
• Voor veel christenen waren het Joden geweest die Jezus hadden gekruisigd: dit konden ze niet vergeten.

Wat hield het geloof in de late middeleeuwen in? Waar focuste het op?

Leg uit hoe de kerk in de late middeleeuwen omging met christenen met afwijkende geloofsopvattingen

Maken

Blz. 9