Grafinscripties

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grafinscripties

Romeinse grafinscripties

Ga zitten met je groepje van vorige week!

IN HOC TUMULO REQUIESCIT IN PACE BONA MEMORIA LEO. VIXIT ANNOS XXXXXII. TRANSIIT NONO IDUS OCTOBRES

hoc: abl. ev. van hic, haed, hoc

transiit: hij stak over / hij stierf

nono... octobres: moet zijn: nonis octobris*

*zoek achterin het woordenboek welke datum dit is!

Groep 1: Paco, Mieke, Zuzia

Groep 2:  Storm Verboven, Robbe

In dit graf rust in vrede in goede herinnering/nagedachtenis Leo Hij leefde 52 jaar. Hij stierf 7 oktober. (bona kan grammaticaal ook bij pace).

Vragen:

1. Het woordenboek geeft 3 vertalingen voor memoria. Welke moet het hier zijn?
   
2. Vergelijk de betekenissen van transiit. Geloofde Leo in een leven na de dood, denk je?

Groep 1: Paco, Mieke, Zuzia

Groep 2: Storm Verboven, Robbe

GNAEUS MUSIUS, TITI FILIUS, GALERIA TRIBU VELEIAS, ANNORUM XXXII, STIPENDIORUM XV, AQUILIFER LEGIONIS XIIII GEMINAE,

MARCUS MUSIUS CENTURIO FRATER POSUIT

Aantekeningen:

Galeria tribu: uit het district Galeria

Veleias: uit de stad Veleia

Gemina:  alle Romeinse legioenen hadden een naam, meestal die van een god

posuit: niet genoemd lijdend voorwerp: deze steen

Groep 1: Fréderique en Lianne

Groep 2: Just, Pleun, Jade

(Hier ligt) Cn Musius, zoon van Titus, uit het kiesdistrict Galeria, uit de stad Veleia; 32 jaar oud, na 15 dienstjaren Standaarddrager van het 14e legioen Gemina Marcus Musius centurion, zijn broer, heeft deze steen opgericht.

Vragen:

1. In deze inscriptie leren we twee familieleden van Gnaeus kennen. Welke zijn dat en hoe heten ze?
2. Welk beroep had Gnaeus?
3. Bekijk de grafsteen goed. Wat zie je aan hem? Wat had hij bij zich?
4. Naar welke god(en) verwijst de naam Gemina? Welk sterrenbeeld kennen wij dat ook naar hen genoemd is?

Groep 1: Fréderique en Lianne

Groep 2: Just, Pleun, Jade

D.M. C.IVL. MATERNUS VETERANUS EX LEGIONE MINERVIA VIVUS SIBI ET MARIAE MARCELLINAE CONIUGI DULCISSIMAE ET CASTISSIMAE OBITAE FECIT

 

Aantekeningen:

Minervia: alle Romeinse legioenen    hadden een naam, vaak van een god

sibi:  ‘voor zichzelf’

dulcissimus: overtreffende trap v. dulcis

obitus: overleden

Groep 1: Brett en Iris

Groep 2: Rosalie, Storm A. en David

Aan de goden van de onderwereld. C. Iulius Maternus, oudgediende van Legioen I Minervia, heeft bij zijn leven voor zichzelf en voor zijn zeer lieve en kuise vrouw Maria Marcellina die al overleden is (deze steen) gemaakt/laten maken.

Vragen:

1. Bekijk het Latijn op de inscriptie goed. Er staan veel afkortingen. Schrijf ze op. Hoe schrijf je ‘et’?
2. vivus sibi (...) fecit: Leg uit wat de overledene ons met deze woorden vertelt. Gebeurt dat in onze tijd ook nog? 

Groep 1: Brett en Iris

Groep 2: Rosalie, Storm A. en David

dis/diss manibus. Manes: schimmen, doden

T. FLAVIUS BASSUS, MUCALAE FILIUS DANSALA, EQUES ALAE NORICORUM TURMA FABI PUDENTIS ANNORUM XXXXVI STIPENDIORUM XXVI HERES FACIENDUM CURAVIT.

Aantekeningen:

Dansala:  een Dansaliër (stam in Thracië, het huidige Bulgarije)

ala Noricorum: regiment van de Norici

faciendum:  ‘dat deze steen geplaatst moest worden’

 

Groep 1: Jalou, Floor, Anna

Groep 2: Lotte, Eline, Isabelle

(Hier ligt) Titus Flavius Bassus, zoon van Mucala, een Dansaliër.

Ruiter van het regiment van de Norici uit de afdeling van Fabius Pudens. 46 jaar oud, 26 dienstjaren.

Zijn erfgenaam heeft bevolen dat deze steen geplaatst moest worden.

Vragen:

1. Het werkwoord curare ken je al, maar nog niet in de betekenis waarmee het hier is gebruikt. Zoek op in het woordenboek!
2. Hoe heet de vader van de overledene?
3. Bekijk hoe Bassus is afgebeeld. Wat doet hij?

Groep 1: Jalou, Floor, Anna

Groep 2: Lotte, Eline, Isabelle

Ook in Nederland gebruiken we Latijnse ‘inscripties’ die met de dood te maken hebben. Zie de afbeelding hieronder bijvoorbeeld. Wat staat hier in het Latijn? Vertaal het en bedenk wat het betekent volgens jou.

Groep 1: Brett en Iris

Groep 2: Rosalie, Storm A. en David

Ook in Nederland gebruiken we Latijnse ‘inscripties’ die met de dood te maken hebben. Zie de afbeelding hieronder bijvoorbeeld. Wat staat hier in het Latijn? Vertaal het en bedenk wat het betekent volgens jou.

Groep 1: Fréderique en Lianne

Groep 2: Just, Pleun, Jade

VOS QUI TRANSITIS, NOSTRI MEMORES ROGO SITIS

QUOD SUMUS HOC ERITIS, FUIMUS QUANDOQUE QUOD ESTIS

Aantekeningen:

... qui ... : die (betrekkelijk voornaamwoord)

nostri (...) sitis: ‘ik vraag dat u ons in herinnering houdt’

eritis u zult zijn

Groep 1: Paco, Mieke, Zuzia

Groep 2: Storm Verboven, Robbe

"U die voorbijgaat, ik vraag u: denk aan ons.

Wat wij zijn zult u ook zijn, en wij waren ooit wat u nu bent."

QUI LEGIS HUNC TITULUM, MORTALEM TE ESSE MEMENTO.

Aantekeningen:

qui: ‘jij die’

legis: hier een werkwoord!

hunc: acc ev m van hic, haec, hoc

memento: ‘vergeet niet!’, ‘onthoud!’

Groep 1: Fréderique en Lianne

Groep 2: Just, Pleun, Jade

Wie deze inscriptie leest, bedenk dat je sterfelijk bent.

Hospes, resiste, et nisi molestust, perlege: noli stomacare. 

Suadeo: caldum bibas. Moriundus. Vale.

Aantekeningen:

nisi: 'als het niet ... is’

caldum: zelfstandig gebruikt bijvoeglijk naamwoord: iets warms

bibas: lees als ‘bibe’

moriundus: ‘we moeten sterven’

Opdracht:

Maak een hedendaagse, vrije vertaling van dit grafschrift.

Groep 1: Jalou, Floor, Anna

Groep 2: Lotte, Eline, Isabelle

"Bezoeker, blijf staan en als het je niet te lastig is, lees dan dit. Wordt niet boos. Ik raad aan: drink iets warms. We moeten sterven. Vaarwel! "

Stomachor: zich ergeren

MATER SI POSSEM, FILI, VICE MORTEM SUBIREM.

NUNC IACIS HOC TUMULO. SIT TIBI TERRA LEVIS 

Aantekeningen:

vice ‘in jouw plaats’

subirem ‘ik zou ondergaan’

hoc: abl ev m van hic, haec, hoc

sit 'moge zijn'

Vraag:

Sit: letterlijk betekent het ‘moge zijn’. Hoe zou je het hier vrijer kunnen vertalen?

Groep 1: Brett en Iris

Groep 2: Rosalie, Storm A. en David

Een veel voorkomende afkorting op grafinscripties was 

‘N.F.F.N.S.N.C’: Non fui, fui, non sum, non curo*. 

Vertaal deze zin. Wat denk je wat bedoeld wordt? Wat zegt dit citaat over degene die het op zijn graf heeft staan?

 

*curo: het boeit me

 

Groep 1: Paco, Mieke, Zuzia

Groep 2: Storm Verboven, Robbe