13.4 Kou en hitte h/v

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

 Wat gaan we doen?

1. Herhalen 

2. Bespreken huiswerk: Transport 12/3.3

3. Uitleg 13.4 Hitte & Kou

4. Werken aan huiswerk/ PO (inleveren volgende week)

Wat vervoeren de houtvaten?

1. water en mineralen
2. water en glucose
3. water en zuurstof
4. water

Heeft een vis een open of een gesloten bloedsomloop

1. open
2. gesloten

planteneters

vleeseters

alleseters

planten

vlees

lange darmen

korte darmen

middellange darmen

knip kiezen

plooi kiezen

knobbel kiezen

planten en vlees

Op welk punt is de verbranding gelijk aan de fotosynthese?

1. 0
2. P
3. Q
4. R

Tegenstroomprincipe

Bloed -->

Bloed -->

Bloed stroomt in de zelfde richting

Bloed stroomt in tegengestelde richting

<--Water

Water -->

Fotosynthese

                   +                      -->                       +

Verbranding

                   +                      -->                       +

______________________________________________________

Koolstofdioxide

Koolstofdioxide

Zuurstof

Zuurstof

Water

Water

Glucose

Glucose

Het bloed van de insect vervoert zuurstof

1. juist
2. onjuist

Heeft een insect een open of een gesloten bloedsomloop?

1. open
2. gesloten

wat vervoert het bloed bij de vis

1. zuurstof
2. zuurstof en voedingsstoffen
3. voedingsstoffen en afvalstoffen
4. zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen

Hoe heet het onderdeel dat de voedingstoffen vervoerd in de plant?

1. vaatbuisjes
2. vaatbundels
3. haarvaten

Bij de plant zit in de buitenring de

1. Houtvaten
2. Bastvaten

Fotosynthese

Glucose

Koolstofdioxide

Zuurstof

Water

Zonlicht

Hoe noemen we de onderdelen van een insect die rood gekleurd is?

1. Kieuw
2. Snorkel
3. Stigma
4. Trachee

Wat is de juiste richting van diffusie?

1. A
2. B

In de kieuwen van een vis vindt gaswisseling plaats door diffusie. Welke uitspraak
over diffusie is juist?

1. Bij diffusie stroomt zuurstof van een lage naar een hoge concentratie.
2. Bij diffusie stroomt zuurstof van een hoge naar een lage concentratie.
3. Bij diffusie stroomt zuurstof van het bloed in de kieuw naar het water.
4. Diffusie vindt plaats in de kieuwboog.

                       koudbloedig                                 warmbloedig

Trage verbranding bij koude temperaturen

Hoe blijft een dier koel?

Warmbloedige dieren hebben aanpassingen voor de warmte

Warmte kwijtraken via:

• Zomervacht
• Warmte afgeven via het bloed
• Luchtstroom
• Zweten en hijgen

Hoe blijft een dier koel?

Warmbloedige dieren hebben aanpassingen voor de warmte

Warmte kwijtraken via:

• Zomervacht
• Warmte afgeven via het bloed
• Luchtstroom
• Zweten en hijgen

Waarom koelen kleine dieren sneller af dan grote dieren?

Grotere dieren hebben een relatief klein oppervlak ten opzichte van het volume 

Hierdoor is het warmteverlies bij grote dieren relatief kleiner t.o.v. kleine dieren.

Hoe blijft een dier warm?

Te koud = kans op onderkoeling

• Isolatie (wintervacht)

Hoe blijft een dier warm?

Te koud = kans op onderkoeling

• Isolatie (wintervacht)
• Klein oppervlak (kleine oren, benen intrekken, korte stevige poten)

Hoe blijft een dier warm?

Te koud = kans op onderkoeling

• Isolatie (wintervacht)
• Gedrag: Kou vermijden  (winterslaap Of winterrust)

Winterrust:

Hoe blijft een dier warm?

Te koud = kans op onderkoeling

• Isolatie (wintervacht)
• Gedrag: Kou vermijden (winterslaap Of winterrust)
  

Winterslaap:

Waarom zien vossen er verschillend uit?

 koudbloedig dier

Koudbloedige dieren nemen de temperatuur van hun omgeving aan.

Lichaam opwarmen: in de zon liggen
Lichaam afkoelen: in de schaduw/in het water

Te koud: verbranding langzamer, bewegen trager !

Hoe overleven planten droogte?

Hoe overleven planten droogte?

Woestijnplanten aanpassingen:

- Water opnemen

- Water opslaan in dikke stengels of bladeren

- Verdamping tegengaan: 

•          kleine bladeren (doorns)
•          vetlaagje 
•          haren of stekels
•          huidmondjes liggen diep in blad

Hoe overleven planten droogte?

Poolplanten aanpassingen:

• Kleine bladeren
• Vetlaagje
• Bladeren liggen op de grond
• Donsharen

Aan de slag 

- Werken aan weektaak: 

Havo: 12.4 opdracht: 3,6,7,9,13,14,16,18,19,23 t/m 26

VWO: Maak van 13.4 opdracht 4,5,6,7,9,11,12,13,15,18,19 

Of

Werken aan PO Dier 

Het kleine 'dier' heeft een lichaamsoppervlak van hoeveel vlakjes?

1. 1
2. 3
3. 4
4. 6

Het grote 'dier' heeft een lichaamsoppervlak van hoeveel vlakjes?

1. 6
2. 24
3. 36
4. 48

Sleep het vierkant naar de bak waar de meeste verbranding plaats vindt, en de cirkel waar de minste.

Hoe lang kan de Roos van Jericho zonder water?

1. 10 dagen
2. 5 maanden
3. 50 jaar
4. 50 eeuwen

In het filmpje zagen jullie dat mieren een plant beschermden, daarvoor kregen zij voeding van de plant terug.
Hoe wordt zo'n band genoemd?

1. Commensalisme
2. Mutualisme
3. Parasitisme
4. Hyperparasitisme

Hebben de planten in de tropen veel of weinig huidmondjes? En waarom?

Planten overleven droogte

Woestijnplanten zijn aangepast aan de droogte in de woestijn. 

Water opnemen en opslaan. 

- Diepe wortels, diep onder de grond is water

- Brede vertakte wortels

- Opslag van water in de stengel. 

Verdamping tegengaan

- Vetlaagje rond bladeren

- Kleinere bladeren met weinig huidmondjes

- Haren op bladeren

Welke plant is het best aangepast aan stortregens?

1. cactus
2. acacia

Waarom heeft een cactus stekels?

1. Bescherming tegen warmte
2. Bescherming tegen droogte
3. Bescherming tegen woestijnwind
4. Bescherming tegen dieren die dorst hebben

Aan de slag

1. Maak het huiswerk van 13.4

2.Ga het huiswerk nakijken (zie learnbeat lesmateriaal)

3. Maak de samenvattende opdrachten blz 206 t/m 209