Paragraaf 10.4 en 10.5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Paragraaf 10.4 en 10.5

- leerdoelen 10.4

- klein stuk 10.4 theorie (rest zelf studie)

- Leerdoelen 10.5

10.5 theorie

Leerdoelen 10.4

- Je kunt de levensfases en voorbeelden van lichamelijke en geestelijke ontwikkeling daarbij benoemen

- Je kunt beschrijven door welke hormonen jongens en meisjes veranderen in de puberteit

- Je kunt verschillende soorten liefdesrelaties beschrijven

- Je kunt uitleggen wat seksueel grensoverschrijdend is en voorbeelden geven. 

Levensfasen

Mensenleven heeft 8 stappen   levensfasen

Ontwikkeling: de veranderingen in elke levensfase

Lichamelijke ontwikkeling

groeien, lopen, fietsen

Geestelijke ontwikkeling

verstand ontwikkelelt: leren praten en lezen

Levensfases en ontwikkeling

Levensfases en ontwikkeling

Levensfases en ontwikkeling

Hormonen in de puberteit

Hormonen zijn regelstoffen. 

Worden gemaakt in hormoonklieren, komt dan in het bloed

In de eierstokken (vrouw) en zaadballen (man)

Zaadballen --> maken spermacellen en mannelijk geslachtshormoon

Eierstokken --> rijpt een eicel, vrouwelijk geslachtshormoon. 

Leerdoelen 10.4

- Je kunt de levensfases en voorbeelden van lichamelijke en geestelijke ontwikkeling daarbij benoemen

- Je kunt beschrijven door welke hormonen jongens en meisjes veranderen in de puberteit

- Je kunt verschillende soorten liefdesrelaties beschrijven

- Je kunt uitleggen wat seksueel grensoverschrijdend is en voorbeelden geven. 

Leerdoelen 10.5

• Je kunt uitleggen welke delen van een bloem voor voortplanting zorgen
• Je kunt beschrijven hoe de bestuiving bij een insectenbloemen en bij windbloemen gaat
• Je kunt uitleggen hoe een stuifmeelkorrel een eicel bevrucht.  
• Je kunt uitleggen hoe na bevruchting vruchten en zaden onstaan
• Je kunt uitleggen hoe een zaadje gebouw is en hoe een nieuw plantje uit een zaadje groeit
• Je kunt beschrijven hoe planten ontstaan zonder dat er bevruchting is geweest. 

Onderdelen plant

Bloemen hebben als functie: voortplanting

Het maken van zaden en uiteindelijke nieuwe bloemen

Sleep  de onderdelen naar de juiste functie

Voortplanting

insecten aantrekken

Meeldraad

Stamper

kroonblad

Nectarkliertje

Kelkblad

Windbloemen

• Kleine en onopvallende kroonbladeren
• meeldraden hangen buiten de bloem 
• Grote  stempels buiten de bloem
• Veel stuifmeel aanmaak, kans op bevruchting klein

Bevruchting door de wind

insectenbloemen

• grote opvallende kroonbladeren
• Meeldraden en stamper in de kroonbladeren
• Maken nectar aan
• Sterke geur
• Plakkerig stuifmeel

Bevruchting door insecten

Windbloem

Insectenbloem

Windbloem

Insectenbloem

Bevruchting bloemen

Bevruchting bloemen

bloem -> bestuiving, bevruchting -> vrucht met zaden

bruine boon

buitenaanzicht

zaadlob bruine boon

buitenaanzicht

Ontkiemen

1. Zaadhuid neemt water op

2. Zaadlobben zwellen op
-> zaadhuid knapt open

3. Worteltje komt naar buiten

4. Dan ook stengeltje
en blaadjes naar buiten. 

in deze bloem heeft bevruchting plaats gevonden

1. juist
2. onjuist

Wanneer raakt een bloem bevrucht dan?

1. als die gaat bloeien
2. als de zon gaat schijnen
3. als het stuifmeel op de stamper komt
4. door de bijen

In welk onderdeel van een bloem vindt bevruchting plaats?

1. nectarkliertje
2. meeldraden
3. kroonbladeren
4. stamper

Geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest als:

bollen

knollen

uitloper

wortelstok    ..... dan is het ongeslachtelijke voortplanting

Voortplanting bij planten

ongeslachtelijke voortplanten

Ongeslachtelijke voortplanting

Volgende les

PROEFWERK Hoofdstuk 10

Paragraaf 10.1 t/m 10.5

Leertips

- boek "om te onthouden"

- Lesson-up links (classroom)

- Biologiepagina.nl

- digitale oefentoets op nectar