Hoe schrijf ik een betoog?

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

betoog schrijven

Na deze les weet je wat een betoog is en  

hoe een betoog is opgebouwd. 

Lesdoelen

Aan het einde van de les...

...kun je het doel van een betoog uitleggen;

...kun je de opbouw van een betoog uitleggen;

...kun je een standpunt en een argument juist noteren.

Betoog

In een betoog geef je jouw mening --> standpunt innemen.

Dit standpunt noteer je al in de inleiding van je betoog.

Een betoog is een overtuigende tekst. Wat is ook een overtuigende tekst?

1. Het weerbericht
2. Een bijsluiter van medicatie
3. Een anekdote
4. Een recensie over een film

Betoog

Jouw standpunt onderbouw je door minimaal drie argumenten te noemen.

Het tekstdoel = overtuigen.

Je overtuigt de lezer van jouw standpunt.

Elke alinea begint met een argument 

(dus minimaal 3 alinea's).

Wat is een kenmerk van een feitelijk argument?

1. Het is fictie
2. Het is controleerbaar.
3. Veel mensen zijn het hiermee eens.

Onderbouwing

Je argument moet worden onderbouwd. 

Stelling: De leeftijdsgrens voor alcohol moet naar zestien jaar.

Argument: 'Jongeren moeten de kans krijgen te leren omgaan met drank'.

Onderbouwing: Iedereen die een beetje nadenkt weet dat jongeren graag willen doen wat hun wordt verboden. Jongeren moeten de kans krijgen om te laten zien dat ze kunnen omgaan met alcohol. Dat zal misschien niet altijd goed gaan, maar daar leren ze van. Wanneer het hun verboden wordt, zullen ze ook niet leren hoe ze er verantwoordelijk mee kunnen omgaan. Sterker nog, het zal waarschijnlijk leiden tot ongeremd drankmisbruik. Jongeren kunnen deze verantwoording echt wel aan. 

In de Tweede Kamer komen betogen regelmatig voor.

1. Waar
2. Niet waar

Onderbouwing

Tips voor een sterk betoog

Varieer in het gebruik van signaalwoorden 

bovendien / daarnaast / als derde argument / tot slot

hierdoor / waardoor / zodat / om die reden

De argumenten mogen geen overlap vertonen.

De argumenten mogen elkaar niet tegenspreken.

De alinea-indeling is correct.

De opbouw is logisch.

Sterkste argument eerst of juist niet?

Opbouw

Titel

Inleiding (aandacht trekken & standpunt)

Argument 1 & uitwerking

Argument 2 & uitwerking

Slot (herhaling standpunt)

Titel

Inleiding (aandacht trekken & standpunt)

Argument 1 & uitwerking

Argument 2 & uitwerking

Argument 3 & uitwerking

Slot (herhaling standpunt)

Titel

De titel bedenk je als laatste.

De titel moet scherp en helder worden geformuleerd.
 

Jouw standpunt kan nooit de titel zijn! (goed onthouden)

Inleiding

1. aanleiding, constatering, anekdote en/of probleemomschrijving

2. geef een of meerdere voorbeelden (van het genoemde/ onderwerp)

3. formuleer jouw standpunt over het onderwerp

Standpunt formuleren

Formuleer je standpunt altijd positief.

Dus niet: Ik vind dat de leeftijd waarop je in Nederland mag stemmen niet omlaag moet. 

Maar: Ik vind de leeftijd waarop je in Nederland mag stemmen de juiste leeftijd. 

Mag je in de inleiding je standpunt al vermelden?

1. Ja
2. Nee
3. Mag je zelf weten
4. Ja, dat moet zelfs!

In de inleiding van je betoog wordt je standpunt duidelijk.

1. Juist
2. Onjuist

Wat hoort bij de inleiding?

1. conclusie
2. argumenten
3. anekdote

Tegenargument

Wat is dat?

Bij een tegenargument kruip je in het hoofd van jouw opponent. (=de persoon die het niet met jou eens is)

Je benoemt wat hij/zij zou zeggen, maar je weerlegt dit daarna meteen. (of je zwakt het af).  

Tegenargument + weerlegging: voorbeeld van leerling Z (2019)

[ tegenargument ] Nu zullen er mensen zijn die zeggen: die kinderen van zestien kunnen nog helemaal geen verantwoordelijkheid aan. Je ziet ze op allerlei gebieden onverantwoordelijk gedrag vertonen. [ weerlegging ] Maar tegen die mensen wil ik zeggen: je bent niet van de ene op de andere dag verantwoordelijk. Verantwoordelijkheid moet je eerst krijgen om ermee te leren omgaan. En hoe jonger die wordt geoefend, hoe sneller dit zal worden geleerd. 

Hoe noem je een argument dat niet voor jouw stelling is?

1. conclusie
2. tegenargument
3. anti-argument
4. weerlegging

Hoe noem je de ontkrachting van een tegenargument?

1. zwakke argumentatie
2. contra-argumentatie
3. weerlegging
4. redenering

Slot

- Je herhaalt jouw standpunt nogmaals

- Je benoemt heel kort nogmaals jouw argumenten (ultrakort)

- Je sluit af met een passende slotzin/ uitsmijter

Op de volgende slide enkele gruwelijk foute afsluiters uit de jaren 2015 tot heden: 

- Bedankt voor het lezen.

(Variant: Ik hoop dat je/u het leuk vond om te lezen)

- Groetjes!

- De toekomst zal het leren (te cliché!)

- Zo, dit was mijn betoog.

P.s. Een schrijver schrijft ook niet aan het einde van zijn boek: Zo, dit was mijn boek. 

- Dit is geschreven door [naam].  

(Zie vorig post scriptum)

Je mag in het slot geen nieuwe argumenten meer noemen.

1. waar
2. niet waar

Wat is de beste slotzin?

1. Groetjes!
2. Hoop dat u het leuk vond. ;)
3. Een passende uitsmijter
4. Dit is geschreven door Danny

Wat bedoelen we eigenlijk met 'een uitsmijter'?

1. Een origineel verhaaltje
2. Een pakkende slotzin
3. Een dubbelzinnige opmerking
4. Een synoniem

Middenstuk

Argument 1, 2 en 3 inclusief ondersteuning.

Per argument gebruik je een alinea.

In welk deel van het betoog worden de argumenten uitgewerkt?

1. inleiding
2. kern
3. slot
4. Dat mag overal

De argumenten die je standpunt onderbouwen, bewaar je tot het slot.

1. juist
2. niet juist

Feit

Mening /

Standpunt

Argument

Iets wat waar of onwaar is.

Je kunt controleren of het waar of onwaar is.

Iets wat iemand van iets vindt.

Je kunt het hiermee eens of oneens zijn.

Uitleg waaróm je iets vindt.

Vaak te herkennen aan: want, omdat, namelijk, immers.

Feit, mening, argument

Feit: je kunt controleren of het waar of onwaar is.

Mening/standpunt: iets wat iemand van iets vindt; je kunt het ermee eens of oneens zijn. Signaalwoorden: 'ik vind', 'volgens mij', 'lijkt mij', 'naar mijn mening'.

Argument: aangeven waarom je een bepaalde mening hebt. Signaalwoorden: 'want', 'omdat', 'namelijk', 'immers'.

Overtuigende tekst schrijven

Standpunt overtuigende tekst bevat je mening (standpunt) over het onderwerp. Beide in de eerste alinea.

- Onderwerp = "rondweg om de stad"

- Mening/standpunt = "slecht plan"

"Het aanleggen van een rondweg om de stad is een heel slecht plan."

Overtuigende tekst schrijven

Middenstuk: je onderbouwt

je standpunt met argumenten.

In elke alinea komt één

argument aan bod. Onderbouw

je argumenten met feiten of

redeneringen.

Overtuigende tekst schrijven

In het slot herhaal je jouw standpunt en geef je een beknopte samenvatting van je argumenten.

Overtuigende tekst schrijven

• Maak eerst een bouwplan
  
• Vaste opbouw
  

          - Inleiding: onderwerp en standpunt (1 alinea)

          - Middenstuk: argumenten met ondersteuning (1 argument per alinea)

          - Slot: herhaling standpunt en samenvatting argumenten (1 alinea)

• Argumenten worden ondersteund door feiten
  
• Gebruik signaalwoorden voor standpunt, opsomming (van argumenten) en conclusie (slot).
  

Signaalwoorden tekst 1

Opdracht 2

Vraag 1: Hoe ondersteunt het comité het argument van de geluidsoverlast?

(Hierna komt een quizvraag)

Hoe ondersteunt het comité het argument van de geluidsoverlast?

1. Feit: in de praktijk rijdt men harder dan 50
2. Feit: er geldt een maximum van 50 km/u

Opdracht 2

Vraag 2: Welke feiten ondersteunen het tweede argument?

(Hierna komt een quizvraag)

Welke feiten ondersteunen het tweede argument?

1. Stuk v/h sportveld wordt nieuwe weg.
2. Sportveld wordt te klein voor leuke sporten.
3. In de toekomst moeten we binnen sporten.
4. Onze gymleraar houdt van mooi weer.

Opdracht 2

Vraag 3: Welke feiten ondersteunen het derde argument?

(Hierna komt een quizvraag)

Welke feiten ondersteunen het derde argument?

1. Rondwegen trekken meer verkeer aan.
2. Rondwegen ontlasten verkeer in centrum.
3. De problemen worden verplaatst.