3.4 De stedelijke cultuur van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Stadhouder

Raads

pensionaris

Leger-

aanvoerder

Staten-

Generaal

Staats-

gezind

Prins-

gezind

De macht in de Republiek ligt bij de gewesten

1. Waar
2. Niet waar

De regenten besturen in de staten

1. Waar
2. Niet waar

Waarom is het bestuur van de Republiek bijzonder in de 17de eeuw?

1. Eén machtige koning
2. Twee machtige bestuurders
3. De macht ligt in de gewesten
4. Een machtige kerk

Lodewijk XIV gaat centraliseren. Welke manier van centralisatie herken je?

1. Eén bestuurslocatie
2. Eén godsdienst
3. Mercantilisme
4. Burgers als minister

Doelen

Aan het einde van de les kan ik:

• Verklaren op welke manier de moedernegotie en de Val van Antwerpen bijdroegen aan het ontstaan van de Gouden Eeuw
• Uitleggen waarom de VOC werd opgericht
• Bespreken wat een wereldeconomie is

Indië

• Oók de Republiek wil handelen met Indië
• De voorcompagnieën die dit doen concurreren echter met elkaar
• Dus: oprichting één Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602)
• De gouverneur-generaal bestuurt de VOC
• De VOC krijgt het monopolie op de handel met Indië 
• Batavia wordt op Java de stapelplaats
• Hierdoor ontstaat er een wereldeconomie

Wereld

• Op de kusten van Afrika en Azië worden factorijen gesticht
• De lokale bevolking moet handel drijven met de Europeanen
• 1621: Jan Pieterszoon Coen laat de Banda-eilanden uitmoorden 
  
  
• 1621: oprichting West Indische Compagnie
• De WIC specialiseert zich in slavenhandel en kaapvaart
• 1639: de WIC verovert Elmina

De Nederlandse Opstand helpt bij het ontstaan van de Gouden Eeuw

1. Waar
2. Niet waar

VOC

WIC

Slavernij

Kaapvaart

Specerijen

Indië 

3.4 De stedelijke cultuur van Nederland

De stedelijke cultuur van Nederland

Doelen

Aan het einde van de les kan ik:

• Uitleggen waarom rijkdom vaak tot bloeiende cultuur leidt
• Twee kenmerken van schilderijen uit de Republiek herkennen én uitleggen 
• Uitleggen waarom mensen naar de Republiek emigreerden (push- & pullfactoren)

Kunst

• Rijkdom leidt bijna altijd tot bloeiende cultuur (schilderijen, literatuur, bouwkunst)
• Waarom?
• Kunstwerken zijn bewijs van succes en rijkdom
• Opvallende kenmerken kunst uit de Republiek:
• - Gaat vaak over "gewone" mensen: rijken zijn vaak handelaren en regenten
• - Meestal géén religie in de schilderijen: géén machtige kerk als opdrachtgever

Tolerantie

• De Republiek kende gewetensvrijheid
• Dus: géén vervolgingen in verband met geloof
• Desondanks moest je gereformeerd zijn om een belangrijke functie te krijgen
• Katholieken werden gedoogd
• Voorbeeld: schuilkerken ("verscholen" kerken)
• Dankzij deze tolerantie was de Republiek aantrekkelijk voor immigranten 

Immigranten

• In de 16de eeuw emigreren veel mensen naar de Republiek
• Pushfactoren: vervolgingen, oorlog en hongersnood
• Pullfactoren: gewetensvrijheid, veiligheid en groeiende economie
• Voorbeelden:
• 1585: handelaren uit Antwerpen emigreren naar Amsterdam
• 1685: Hugenoten ontvluchten Frankrijk
• Immigranten helpen economische groei