Grammatica zinsdelen: hoofdstuk 4 (foutieve beknopte bijzin)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Formuleren

Hoofdstuk 3: foutieve beknopte bijzin

Doel en planning

Doel: aan het einde van deze les weet je wat een foutieve beknopte bijzin is, kun je deze herkennen en ken je twee manieren om de foutieve beknopte bijzin te verbeteren.

Planning: je blikt terug op de beknopte bijzin. Je krijgt theorie over de foutieve beknopte bijzin en je maakt opdrachten hierover. 

Terugblik: wat is een beknopte bijzin? Gebruik in je antwoord ook de 3 mogelijke vormen van werkwoorden in een beknopte bijzin.

Vind de beknopte bijzin met het voltooid deelwoord.

1. Na te zijn beroofd deden de toeristen aangifte.
2. De dag waarop hij was verdwenen, belden zijn ouders de politie.
3. Gearriveerd op Schiphol, zocht zij een hotel.

Vind de beknopte bijzin met het onvoltooid deelwoord.

1. Dromend over zijn toekomst viel hij in slaap.
2. Na te hebben gegeten ruimde zij de tafel af.
3. Al meerdere keren gewaarschuwd, reed hij toch weer te hard.

Vind de beknopte bijzin met ‘te + infinitief’

1. De stemming goed aanvoelend sloot Elsbeth de vergadering.
2. Na te zijn opgenomen in het hospitaal ontving zij kaartjes.
3. De portemonnee, gevonden op straat, bleek leeg te zijn.

Bekijk de volgende beknopte bijzin. Waarom is deze fout? "Na een uur in de oven te hebben gestaan, smulden de gasten van de taart."

Theorie foutieve beknopte bijzin

Je kunt met een beknopte bijzin gemakkelijk een fout maken, wanneer je het verzwegen onderwerp uit het oog verliest.

Na het probleem te hebben besproken, kwam de tram aanrijden. 

Uit de hoofdzin blijkt dat de tram het onderwerp is. Dat moet ook het verzwegen onderwerp in de beknopte bijzin zijn. En dat is in de eerste zin niet het geval: een tram bespreekt geen problemen. Die zin is dus grammaticaal fout.

Theorie foutieve beknopte bijzin

Het onderwerp van de beknopte bijzin moet dus hetzelfde zijn als de hoofdzin. 

Aangekomen op het vakantieadres meldde mijn vader zich aan de balie.

Deze zin klopt, want het onderwerp van de beknopte bijzin is 'mijn vader' en dat is hetzelfde onderwerp als de hoofdzin. 

Wat is de hoofdzin?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

Wat is het onderwerp van de hoofdzin?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

Wat is het denkbeeldig onderwerp van de beknopte bijzin?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

Is deze zin juist?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

1. Ja
2. Nee

Wat is de hoofdzin?
Lopend door het hete woestijnzand kregen de zwaarbeladen ezels al snel dorst.

Wat is het onderwerp van de hoofdzin?
Lopend door het hete woestijnzand kregen de zwaarbeladen ezels al snel dorst.

Wat is het denkbeeldig onderwerp van de beknopte bijzin?
Lopend door het hete woestijnzand kregen de zwaarbeladen ezels al snel dorst.

Is deze zin juist?
Lopend door het hete woestijnzand kregen de zwaarbeladen ezels al snel dorst.

1. Ja
2. Nee

Wat is de hoofdzin?
Een kwartier te laat gearriveerd, was de voorstelling natuurlijk al begonnen.

Wat is het onderwerp van de hoofdzin?
Een kwartier te laat gearriveerd, was de voorstelling natuurlijk al begonnen.

Wat is het denkbeeldig onderwerp van de beknopte bijzin?
Een kwartier te laat gearriveerd, was de voorstelling natuurlijk al begonnen.

Is deze zin juist?
Een kwartier te laat gearriveerd, was de voorstelling natuurlijk al begonnen.

1. Ja
2. Nee

Liggend op zijn badmat las Achmad zijn dagblad.

1. goede beknopte bijzin
2. foutieve beknopte bijzin

Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

1. beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

1. foutieve beknopte bijzin
2. beknopte bijzin

Op onze vakantiebestemming aangekomen, vielen de mussen van het dak.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

1. Verander de beknopte bijzin in een gewone bijzin met een persoonsvorm en een onderwerp.
   
   
2. Verander de hoofdzin en vul daar het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin in.

Verbeter de foutieve beknopte bijzin door deze in een gewone bijzin te veranderen (manier 1).
"Staand op de vuurtoren bood het strand een prachtige aanblik."

Verbeter de foutieve beknopte bijzin door de hoofdzin te veranderen (manier 2).
"Staand op de vuurtoren bood het strand een prachtige aanblik."

Opdracht - uit boek 

• Maak opdracht 1, 2 en 3 op pagina 99, online!

Doel en planning

Doel: aan het einde van deze les weet je wat een foutieve beknopte bijzin is, kun je deze herkennen en ken je twee manieren om de foutieve beknopte bijzin te verbeteren.

Planning: je blikt terug op de beknopte bijzin. Je krijgt theorie over de foutieve beknopte bijzin en je maakt opdrachten hierover. 

Ik weet nu wat een foutieve beknopte bijzin is

JA!

Een beetje

Nee, ik moet nog meer oefenen

Ik ken nu twee manier om foutieve beknopte bijzinnen te verbeteren.

JA!

Een beetje

Nee, ik moet nog meer oefenen

Welke vragen heb je nog na deze les? Waar wil je nog extra uitleg over?