6.5 ongeslachtelijke voortplanting (zonder bevruchting)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

6.5 Ongeslachtelijke voortplanting

Deze les:

• Opstarten
• 
  
• Uitleg basisstof 2
• Zelfstandig aan de slag
  
• Afsluiting
  

Deze les:

Leerdoel: 

- Je kunt uitleggen dat nakomelingen bij ongeslachtelijk voortplanten dezelfde erfelijke eigenschappen hebben als de ouder.

- Je kunt voorbeelden geven van ongeslachtlijke voortplanting. 

Tijdpad:

- 10 minuten opstarten/ herhalen

- 15 minuten uitleg

- 15 minuten zelfstandig werken

- 5 minuten afsluiten

Huiswerk:

- maken opdr. 1, 2, 3, 5, 8 en 10 (Havo). 

1, 2, 3, 5, 9 en 11 (Vwo)

Voorbereiden toets:

- Maak de test jezelf van BS 6.5 

Hoe heet deel 1?

1. stempel
2. stamper
3. vruchtbeginsel
4. stijl

Het zaadbeginsel zit...

1. ...op de stempel van de bloem
2. ...in het vruchtbeginsel van de bloem
3. ...in de stijl van de bloem
4. ... bij de kelkbladeren van de bloem

Hoe heet het mannelijke gedeelte van de bloem

1. Stempel
2. Stamper
3. Meeldraad
4. Helmhokje

Wat is de juiste volgorde van ontwikkeling bij de groei van een plant?

1. vrucht-zaad-groei-bloei-ontkiemen
2. zaad-groei-ontkiemen-bloei-vrucht
3. zaad-ontkiemen-groei-bloei-vrucht
4. ontkiemen-zaad-groei-vrucht-bloei

Van bloem tot vrucht

1. Een doperwt is een voorbeeld van een zaad
2. Een sperzieboon is een voorbeeld van een vrucht

1. 1 = waar 2 = waar
2. 1 = waar 2 = niet waar
3. 1 = niet waar 2 = waar
4. 1 = niet waar 2 = niet waar

Zwarte populieren hebben óf alleen
mannelijke óf alleen vrouwelijke
bloemen. In de afbeelding zie je deze twee typen
bloemen. In welk type bloem ontstaan de zaden?
Noteer de letter en leg je antwoord uit.

Het suikerdiefje is een klein Zuid-Amerikaans vogeltje dat nectar uit bloemen haalt.
Bijvoorbeeld bij de hibiscus door een gaatje in de kroonbladeren te maken.
Dit doet hij dan zonder de bloem te bestuiven.
Noem een reden waarom het voor de plant nadelig is als een suikerdiefje nectar uit
de bloem haalt.

De bloem hiernaast heeft alleen de onrijpe meeldraden (geslachtsorganen). Welk antwoord past bij deze bloem?

1. Tweeslachtig (mannelijk en vrouwelijk)
2. Ongeslachtelijk
3. Eenslachtig mannelijk
4. Eenslachtig vrouwelijk

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat nakomelingen bij ongeslachtelijk voortplanten dezelfde erfelijke eigenschappen hebben als de ouder

• Je kunt voorbeelden geven van ongeslachtelijke voortplanting

De cel

De celkern

• Bevat DNA
  
  
• Erfelijke informatie 

• Bepaald uiterlijk, wat er in je lichaam gebeurt etc.

Geslachtelijk versus ongeslachtelijk voortplanten

• geslachtelijke voortplanting: voortplanting waarbij een mannelijke en vrouwelijke geslachtscel nodig is
  --> Met stuifmeel en eicel (wel bloemen)
  --> de nakomelingen hebben verschillend DNA
  
  
• Ongeslachtelijke voortplanting: voortplanting waarbij een nieuw organisme ontstaat uit een deel van het ouder organisme
  --> De nakomelingen hebben hetzelfde DNA (kopie van ouders)
  --> zonder stuifmeel en eicel (geen bloemen)

Op welke manieren kunnen planten
ongeslachtelijk voortplanten

Verschillende manieren in de natuur

• Bollen: bestaat uit wortels en rokken en vormt nieuwe bollen door ongeslachtelijke voortplanting
  --> Rokken: verdikte bladeren met reservevoedsel
• Knollen: verdikte stengel met reservevoedsel en knoppen
  
• Uitlopers: bovengrondse stengel waaraan op bepaalde plaatsen jonge planten ontstaan
  
• Wortelstokken: ondergrondse stengel waaraan op bepaalde plaatsen jonge planten ontstaan

Ongeslachtelijke voortplanting

ongeslachtelijke voortplanting door knollen:

        van 1 naar meerdere aardappelen

BOLLEN

Een knol is een :

1. korte stengel
2. verdikte wortel
3. verdikte knop
4. zaadje

Een bol is een :

1. korte stengel met rokken
2. verdikte wortel met rokken
3. verdikte knop
4. een zaadje

Wat is knoflook?

1. Een vrucht
2. Een bol
3. Een bloem
4. Een knol

Ongeslachtelijk voortplanten door de mens

•  vermeerderen
  - stekken: uit een stengel van een plant een nieuwe plant laten groeien
  - weefselkweek: groeipunten worden afgesneden en in een speciale voedingsbodem geplaatst

STEKKEN

Weefselkweek 

0

Bij het stekken van planten heeft de stek 50% DNA van de moeder-
en 50% DNA van de vader-plant

1. waar
2. niet waar

wat	Aan de slag met Thema 6, Basisstof 5 maken: opdr. 1, 2, 3, 5 en 8. (Havo) 1, 2, 3, 5 en 9 (vwo) in de online methode.
Hoe	lees de tekst van basisstof 6.5 door
Hulp	1) boek 2) klasgenoot 3) docent
Tijd	tot 5 minuten voor het einde van de les.
Klaar	Als je klaar bent met de opdrachten maak dan de test jezelf van BS 6.5 Extra oefenen voor de toets? -> biologiepagina.nl