Zoonose les 2

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zoönosen

Terugblik vorige week

Deze les

•  Kun je uitleggen wat een zoönose is en waardoor dit veroorzaakt kan worden
•  Kun je uitleggen op welke 4 manieren je besmet kan raken
•  Kun je uitleggen wat aangifteplicht inhoudt
•  Kun je van tenminste 3 zoönose's oorzaak en behandeling benoemen

Wat is een Zoönose?

Zoönose

Als een ziekte van een dier op mens of van mens op dier over kan gaan, noemen we dat een zoönose

Veroorzaakt door:

•  Virus
• Bacterie
• Schimmel
• Parasieten

Besmetting:

4 manieren:

1. Direct contact met dier
2. Eten van besmettelijk voedsel
3. Direct/indirect contact met uitwerpselen/bloed
4. Via de lucht

Hoe kan je voorkomen dat je zelf ziek wordt door een zoönose?

Aangifteplicht 

Sommige zoönose zijn aangifteplichting, reden hiervoor kan zijn:

• Ziekte kan snel uitbreiden;
  
• ziekte kan het dier ernstig ziek maken; 
  
• ziekte is moeilijk te bestreiden;
  
• ziekte is een gevaar voor de volksgezondheid
  

Bij ziekteverschijnselen bij het dier, kan de dierhouder en/of dierenarts een melding doen bij het landelijk meldpunt. Vervolgens wordt er onderzocht of het ook echt zo is

Een zoönose is altijd een aangiftplichtige ziekte

Waar

Niet waar

Een aangifteplichtige ziekte is altijd een besmettelijke ziekte

1. WAAR
2. NIET WAAR

Alleen een dierenarts mag een aangifteplichtige ziekte melden

1. WAAR
2. NIET WAAR

Belangrijkste zoonosen bij hond/kat

1. rabiës (hondsdolheid);
   
2. kattenkrabziekte;
   
3. lintwormen;
   
4. rondwormen;
   
5. schimmel;
   
6. toxoplasmose;
   
7. ziekte van lyme;
   
8. ziekte van Weil.
   

Hondsdolheid 

Dieren die besmet zijn met hondsdolheid (rabiës) vertonen vaak agressie.

Vanuit een bijtwond verspreidt het zich naar de zenuwbanen en de hersenen. Hersenen worden aangetast en er kan verlamming optreden. Ook kun je er snel aan overlijden 

Oorzaak en overdracht	Behandeling
Veroorzaakt door virus	Behandeling binnen 24 uur nodig
Overdracht via speeksel en bijt wonden	Er is een vaccinatie tegen hondsdolheid ( niet verplicht tenzij buitenland )

Kattenkrabziekte

Katten kunnen door overdracht van vlooien een bacterie bij zich dragen die kattenkrabziekte veroorzaakt.

Mensen kunnen hier ziek van worden.

Eerste symptomen:

• Kleine knobbeltjes
  
• blaasjes/korstjes in de buurt van de krab
  
• In later stadium kunnen er nog meer symptomen bij komen:
  
• Opzetten van lymfeklieren
  
• Abces vorming
  
• Soms koorts en hoofdpijn
  

Oorzaak en overdracht	Behandeling
Veroorzaakt door bacterie	Gaat meestal vanzelf voorbij
Overdracht via vlooien van kat op kat	Wond open houden
Overdracht via krab/bijt bij de mens

Lintwormen

Er zijn verschillende soorten lintwormen. Lintwormen zijn opgebouwd uit segmenten.

Bij volwassen dieren zien we weinig verschijnselen. Maar veel lintwormen zijn besmettelijk voor mensen en voorkomen en behandelen is dus erg belangrijk. 

Mensen kunnen darmklachten krijgen, last van vermoeidheid en gewichtsafname

Oorzaak en overdracht	Behandeling
De segmenten van een lintworm zitten vol eitjes die de verspreiding veroorzaken	Zowel mensen als dieren kunnen een ontwormingstablet (niet dezelfde!) toegediend krijgen die zorgen dat de lintwormen uit het lichaam verwijderd worden.

Rondwormen 

Rondwormen kunnen gevaarlijk zijn voor mensen.

Bij volwassenen worden ze ingekapseld maar bij jonge of verzwakte mensen kunnen deze wormen ogen, lever en nieren aantasten

Sommige rondwormen kunnen ook van mens op dier overgebracht worden.

Oorzaak en overdracht	Behandeling
Overdracht gaat via eitjes en/of larven	Bij rondwormen geldt wederom dat mensen en/of dieren ontwormingstabletten kunnen aanschaffen via dierenarts en huisarts.

Schimmels 

Ringworm is een schimmelinfectie op de huid. Deze kan van mens op dier worden overgedragen. Het is geen worminfectie!

Deze huidschimmel komt voor bij honden, katten en landbouwhuisdieren.

Het is een huidinfectie. Mensen met een ringworm besmetting krijgen ronde, rode, verdikte plekken op de huid met aan de rand een ring van korstjes. Bij geïnfecteerde dieren zie je vaak alleen een kale plek in hun vacht.

Overdracht en oorzaak	Behandeling
Oorzaak = schimmel	Bij dieren bijna altijd vanzelf weer over
Door wondjes kan de schimmel van dier op mens	Bij mensen zalfjes

Toxoplasmose 

Toxoplasmose ontwikkelt en vermeerdert zich in de tussengastheer, waronder mensen. Het tast de lever, het hart, de hersenen en ogen aan.

Bij zwangere vrouwen kan de vrucht geïnfecteerd raken, wat onder andere kan leiden tot abortus.

Oorzaak en overdracht	Behandeling
Toxoplasmose wordt veroorzaakt door een eencellige micro-organisme: Protozo. Deze leeft met name in de darmen van een kat.	Als zwangere vrouw is het verstandig om te voorkomen dat je in aanraking komt met uitwerpselen van katten om zo de besmetting te voorkomen
Mensen kunnen besmet raken door direct of indirect contact met ontlasting van de kat. Ook kun je geïnfecteerd raken door het eten van ongekookt vlees	Er is nog geen behandeling bekend.

Ziekte van Lyme

Ziekte van lyme wordt veroorzaakt door teken. Bij honden, katten, paarden en runderen veroorzaakt de ziekte meestal gewrichtsontstekingen. 

Bij mensen zijn de symptomen meestal ernstiger. Ze bestaan uit huidontstekingen, gewrichtsontstekingen en hersenontstekingen. Soms ontstaan er ook hartklachten

Oorzaak en overdracht	Behandeling
Nadat de teek zich in de huid van zijn gastheer heeft vastgebeten kan de bacterie zich vanuit de darmen van de teek naar de speekselklieren verplaatsen. Omdat de bacterie hier enige tijd voor nodig heeft, is er geen gevaar op besmetting als de teek binnen 24 uur wordt verwijderd.	Als een teek binnen 24 uur wordt verwijderd hoef je geen actie te ondernemen.
	Wanneer je later bent, kun je contact opnemen met de dierenarts voor het dier, of de huisarts voor jezelf.

Ziekte van Weill

Bij knaagdieren, runderen kan een bacterie voorkomen die de ziekte 'leptospirose' (ofwel ziekte van Weil) veroorzaakt.

De bacterie kan heel makkelijk via een klein huidwondje het lichaam binnendringen. De symptomen bij de mens zijn:

Koorts

hoofdpijn

spierpijs

aantasting van de lever en milt

In een later stadium kan het leiden tot hersenvliesontsteking, nierfunctiestoornissen en uiteindelijke tot de dood.

Oorzaak en overdracht	Behandeling
De oorzaak van deze ziekte is een bacterie die knaagdieren, honden en runderen bij zich kunnen dragen.	Bij verdenking van de ziekte van Weil is het noodzakelijk om snel contact op te nemen met de dierenarts en/of huisarts.
De wilde rat is de grootste besmettingsbron. Zij besmetten hun omgeving door het uitscheiden van de bacterie via de urine.

Op een schaal van 1 op 10, hoe duidelijk beeld heb je nu van zoönose's?

010

Deze les

•  Kun je uitleggen wat een zoönose is en waardoor dit veroorzaakt kan worden
•  Kun je uitleggen op welke 4 manieren je besmet kan raken
•  Kun je uitleggen wat aangifteplicht inhoudt
•  Kun je van tenminste 3 zoönose's oorzaak en behandeling benoemen